CHDBook of Hours (Workshop of the "Maître aux yeux bridés")
Heures à l'usage de Tournai
Willamette Library
Book of Hours. French Flanders c.1460-1480. 113ff. 16 and 17 lines, ruled in red ink. 13 miniatures with floriated borders. Painted four-line initials and gilted two-line initials on painted ground. One line initials alternating in blue and gold, decorated with penwork in black or red ink. Painted linefillers.
The localization of the use to the diocese of Tournai rests entirely upon the composition of the Hours of the Virgin which corresponds in detail with authenticated sources, cf. Use of Tournai. Additional information in the calendar and the litany points to an original female owner living far from the city of Tournai. All prayers are in the feminine. Various archaic forms indicate that the owner perhaps brought an ancient Family-Psalter to the scriptorium to serve as model.
Stylistically is the decoration to be placed among the group which L.M.Delaissé in 1958 assembled under the name of the "Maitre aux yeux bridés" (Master of the beady Eyes). A workshop working almost in the manner of commercial porcellain painters, repeating the same patterns over and over again without much regard to realism or liniear perspective. One of the "signatures" in this series of miniatures is a row of round trees in the background, especially behind the saints in the Suffrage-section. Similar trees are known from woodcuts in printed books, which dates the miniatures later than it appears at a first glance.
The collation of the manuscript seems to be original (with a few leaves added at the end).
The calendar and the rubrics are written in a strong Northern dialect, typical for scribes living around the present French Northwestern borderline.
The dialect shows clearly in the spelling of some of the rubrics ("sensiet"):
(Añt.: Antienne, and Ps.: Psaume, are never written in full.)
Cap. Capitiel
Commendasces. (Recommendatio)
l. Lecon
Oro. Oreson
Rs. Respons
Vs. Verset
[No attempt has been made to supply the text with anachronistic rubrics after modern practise]
Links from folios below will direct you to the Facsimile on the site of the Willamette Library (Site constructed by Julie and Jeremy Sparks), with good pictures in three sizes. The link will fetch a jpeg of medium size (480x660 pixels), and the option to navigate on the site.
Binding Front (18th century red marocco)
Front cover inside (marbled pastedown, bookplate of: Madame van Huerne / De Puyenbeke/ Née De Schietere / De Lophem.//)
Frontleaf (marbled paper, small octagonal sticker with no.626 in blue ink)
Frontleaf verso (Blank paper. Small circular stamp with the letters VS. Erased three-line inscription. Notice in ink: /premiere moitié quinzieme siécle, below: 110 (in pencil), probably a later price in Pounds)
Paper frontleaf (Blank paper, 3/ written in pencil in the upper left corner)
Paper frontleaf (Blank paper, verso)

Contents:
FolioText [The system with links to the psalms will not been fully implemented in 2002]
ff.1-12v°KALENDARIUM Dioc. Tournai / Cambrai. (Sparcely filled secular calendar)
f.1Jenuier a xxxi. iour / La lune .xxx.
1.01. Jour de lan, 2.01. Octave s. estiuene, 3.01. Octave s. iehan, 4.01. Des innocens [Octave], 5.01. Saint symeon, 6.01. Jour des roys, 14.01. Saint felix, 15.01. Saint mor
[Below has a later owner written: Il y a iiic lxv Nyuits en ung an. (There are 365 nights in a year)]
f.1v17.01. Saint anthonne, 20.01. Saint sebastien, 21.01. Saint agnies, 22.01. Saint Vinchent, 25.01. Saint pol (Conversion s.pol), 30.01. Sainte aldegonde
f.2Feurier a xxviii. iour / La lune .xxix.
01.02. Sainte bride, 2.02. Le candeler, 3.02. Saint blaue (Blasii epi), 5.02. Sainte agathe, 6.02. Saint amand, 12.02. Sainte barbe (Translatio Barbare v.), 14.02. Saint valentin
f.2v16.02. Sainte iuliane, 20.02. Saint lehire (Eleutherii, bishop of Tournai), 22.02. Saint piere, 24.02. Saint mathieu
[Below: "Ce livre apertient a Marie Francois Treau, celui qui le retrouvera ie prie de le rendre pour dieu, ou pour de langeur de lan 1678" (cf.fol.110v)]
f.3March a xxxi. iour / La lune .xxx.
4.03. Saint adrijen, 12.03. Saint gregore
f.3v17.03. Sainte gertrud, 21.03. Saint benoit, 25.03. Annunciation nostre dame
f.4Apuril a .xxx. iours / La lune .xxx.
4.04. Saint ambrose, 14.04. Saint tiburce [Tiburtii & Valeriani]
f.4v18.04. Saint valerijen, 23.04. Saint iorge, 25.04. Saint marcij, 27.04. Saint vital
f.5May a xxxi. iour / Le lune .xxx.
1.05. S. Philippe S. iaque, 3.05. Sainte croix, 6.05. S. iehan porte latine, 15.05. Saint ysodore
f.5v25.05. Saint urbain (addition?), 31.05. Saincte peronnelle (addition?)
f.6Juing a xxx. iours / La lune .xxx.
2.06. Saint marcel, 5.06. Saint boneface, 8.06. Saint medart, 11.06. Saint barnabe, 15.06. Saint modest
f.6v16.06. Saint cure (Cirici et Julite mrm.), 19.06. Saint gervais, 23.06. Vigille, 24.06. S. iehan baptiste, 25.06. Saint eloy, 28.06. Vigille, 29.06. Saint pierre s. pol, 30.06. Commemoration s. pol
f.7Jullet a xxxi. iour / La lune .xxx.
1.07. Saint tiebault (Translatio Theobaldi pb.cf.), 4.07. Saint martin, 10.07. Les .vij. dormans, 15.07. Division des aposteles
f.7v16.07. Saint bertin, 20.07. Sainte magrite (Margarete v.), 22.07. Le magdelaine, 25.07. Saint iaque s. xpristofle, 28.07. Sainte anne
f.8Aoust a xxxi. iour / La lune .xxx.
1.08. Saint piere, 3.08. Saint estieuene, 7.08. Saint donas (Donati epi m.), 9.08. Vigille, 10.08. Saint leurent, 13.08. Sainte ypolite, 14.08. Vigille, 15.08. Assumpsion nostre dame
f.8v24.08. Saint bietremieu, 25.08. Saint loys, 27.08. Saint souplis, 29.08. S. iehan decollasce
f.9Septembre a xxx. iours / La lune .xxx.
1.09. Saint gille, 4.09. Saint marcel, 8.09. Nativite nostre dame, 14.09. Sainte croix, 15.09. Saint akare (Aicadri abb.)
f.9v16.09. Sainte eufemie, 20.09. Vigille, 21.09. Saint mahieu, 22.09. Saint meurisce, 25.09. Saint fremin, 27.09. Saint domien (=Cosme et Damiani!), 29.09. Saint mikiel, 30.09. Saint ieromme
f.10Octobre a xxxi. iour / La lune .xxx.
1.10. S. remy S.piat, 2.10. Saint legier (Leodegarii), 4.10. Saint franchois, 9.10. Saint denis S. guillain (Gisleni epi: dioc.Cambrai), 14.10. Saint calix (Calixti pp.m.)
f.10v18.10. Saint luc, 21.10. Les xi mille vierges, 23.10. Saint severin, 26.10. Saint amand (Translatio Amandi epi, Elno), 27.10. Vigille, 28.10. Saint symon S. iude, 31.10. Saint que[n]tin. [Vigille]
f.11Novembre a xxx. iours / Le lune .xxix.
1.11. Jour de toussains, 2.11. Jour des ames, 3.11. Saint hubert, 6.11. Saint lienart (Leonardi cf.), 11.11. Saint martin, 13.11. Saint brisse (Brictii epi cf.)
f.11v19.11. Sainte ysabiel (Elizabeth vidue), 22.11. Sainte cecille, 23.11. (Climent missing), 25.11. Sainte katherine, 29.11. Vigille, 30.11. Saint andrieu
f.12Decembre a xxxi. iour [La lune] xxx.
1.12. Saint eloy, 4.12. Saint barbe (read: Sainte), 6.12. Saint nicolay, 8.12. Conception nostre dame, 13.12. Sainte lusce (Lucie v.), 14.12. Saint nicaise
f.12v21.12. Saint thomas, 24.12. Vigille, 25.12. Jour du noel, 26.12. Saint estieuene, 27.12. Saint iehan, 28.12. Les innocens, 29.12. Saint thomas (Not rubricated, nor mentioned in the litany), 31.12. Saint silvestre
HORE DE CRUCE
f.13*Crucifixion (Large miniature with painted border)
/¶Domine labia mea aperies. Et os meum annunciabit laudem tuam.//
f.13v/Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri. Sicut erat in.
Hymne. Patris sapientia veritas divina
deus homo captus est hora matutina
a suis discipulis cito derelictus.
A iudeis traditus venditus afflictus.
Añt. Adoramus te xpriste et benedicimus tibi, quia per crucem tuam redemisti mundum.
Verset. Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.
Oreson. Domine ihesu xpriste filij //
[The collect is repeated without variation at the conclusion of all hours]
f.14/dei vivi pone passionem crucem et mortem tuam
inter iudicium tuum et animam meam nunc et in exitu eius
largiri digneris vivis misericordiam et graciam defunctis requiem
et veniam ecclesie tue pacem et concordiam et nobis peccatoribus
vitam et leticiam sempiternam.
Qui vivis et regnas deus per omnia secula seculorum amen.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Benedicamus domino. Deo gracias.
Prime.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina. Gloria [patri. Sicut, etc.]
[Hymne.] Hora prima ductus est ihesus //
f.14v/ad pylatum falsis testimoniis multis accusatum.
In collo percutiunt manibus ligatum
vultum dei conspuunt lumen celi gratum.
Añt. Adoramus te xpriste et benedicimus tibi
quia per crucem tuam redemisti mundum.
Vs. Domine exaudi. Et [clamor etc.].
Oreson. Domine ihesu xpriste.
A tierche.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina. [Gloria patri. Sicut, etc.]
Hymne. Crucifige clamitant hora tertiarum
illusus induitur veste purpurarum
caput eius pongitur corona spinarum
crucem portat humeris ad locum penarum.
Añt. Adoramus te xpriste et benedicimus //
f.15/tibi quia per crucem tuam redemisti mundum.
Vs. Domine exaudi. Et clamor.
Oreson. Domine ihesu xpriste.
A midy.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina. Gloria [patri. Sicut, etc.]
Hymne. Hora sexta ihesus est cruci conclavatus
et est cum latronibus pendens reputatus
pre tormentis scitiens felle saturatus
Agnus crimen diluit sic deificatus.
Añt. Adoramus te xpriste et benedicimus tibi
quia per crucem tuam redemisti mundum.
Vs. Domine exaudi. Et clamor [etc.].
Oreson. Domine ihesu xpriste.
A none.
Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum [etc.]//
f.15v/[Hymne.] Hora nona dominus ihesus expiravit
hely clamans animam patri commendavit
latus eius lancea miles perforavit
terra tunc tremuit et sol obscuravit.
Añt. Adoramus te xpriste et benedicimus tibi
quia per crucem tuam redemisti mundum.
Vs. Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Oreson. Domine ihesu xpriste filij.
Vespres.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri.
Hymne. De cruce deponitur hora vespertina
fortitudo latuit in mente divina
talem mortem subiit vite me=//
f.16/dicina heu corona glorie iacuit supina.
Añt. Adoramus te xpriste et benedicimus tibi
quia per crucem tuam redemisti mundum.
Vs. Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Oreson. Domine ihesu xpriste.
Complie.
Converte nos deus salutaris noster. Et averte iram tuam a nobis.
Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina.
Hymne. Hora completorii datur sepulture
corpus xpristi nobile spes vite future
conditor aromate complentur scripture iugis //
f.16v/in memoria mors est michi cure.
Añt. Adoramus te xpriste et benedicimus tibi
quia per crucem tuam redemisti mundum.
Vs. Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Oreson. Domine ihesu xpriste.
Commendasces. Has horas canonicas cum devotione
xpriste tibi recolo pia racione
ut sicut tu pio me passus es penas in agone
sic labori consonans consors sim corone amen.
->>(3 lines blank)

Heures du saint esprit. A matines.//
HORE DE SANCTO SPIRITU
f.17*Pentecost (Large miniature with painted border)
/¶Domine labia mea aperies. Et os meum annunciabit laudem tuam.//
f.17v/Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum.
Hymne. Nobis sancte spiritus gratia sit data
de qua virgo virginum fuit obumbrata
cum per sanctum angelum fuit salutata
verbum caro factum est virgo fecundata.
Añt. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium
et tui amoris meis ignem accende.
Vs. Emitte spiritum tuum et creabuntur.
Et renovabis faciem terre. Oremus.
[Oreson.] Omnipotens sempiterne deus da nobis illam sancti spiritus graciam quam tuis discipulis in //
[The collect is repeated without variation at the conclusion of all hours]
f.18/die sancto penthecostes transmisisti per xpm dominum nostrum amen.
Prime.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina. Gloria.
Hymne. De virgine xpristus filius fuit natus
crucifixus mortuus atque tumulatus
resurgens discipulis fuit demonstratus
et ipsis cernentibus celis elevatus.
Añt. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium
et tui amoris meis ignem accende.
Vs. Emitte spiritum tuum et creabuntur.
Et renovabis faciem terre.
Oreson. Omnipotens sempiterne deus da nobis. [ut supra]
->>Tierche.//
f.18v/Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina.
[Hymne.] Suum sanctum spiritum deus delegavit
in die penthecostes ipsos inflammavit
relinquere orphanos illos denegavit.
Añt. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris meis ignem accende.
Vs. Emitte spiritum tuum [etc ut supra].
Oraison. Omnipotens sempiterne deus. [ut supra]
Midy.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina.
[Hymne.] Septiformem gratiam tunc acceptaverunt
quare ydiomata cuncta cognoverunt ad //
f.19/diversas climata mundi recesserunt
et fidem catholicam tunc predicaverunt.
Añt. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris meis ignem accende.
Vs. Emitte spiritum [etc ut supra].
Oreson. Omnipotens sempiterne deus. [ut supra]
None.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina.
Hymne. Spiritus paraclitus fuit appellatus
domum dei caritas fons vivificabis.
spiritalis unctio. ignis inflammatus
septiformis gracia carisma vocatus.
Añt. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris meis ignem accende.
Vs. Emitte spiritum tuum [etc ut supra].//
f.19v/Oreson. Omnipotens sempiterne deus. [ut supra]
Vespres.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina.
[Hymne.] Dextre dei digitus virtus spiritalis
nos defendat eruat ab omnibus malis :
ut nobis non vocat demon infernalis
sed protegat foveat nutriat sub alijs.
Añt. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris meis ignem accende.
Vs. Emitte spiritum tuum et creabuntur. Et renovabis faciem terre.
Sensiet oreson. Omnipotens sempiterne deus da nobis. [ut supra]
Complie.
Converte nos deus saluta=//
f.20/ris noster. Et averte iram tuam a nobis.
Deus in adiutorium meum intende.
Domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri.
Hymne. Spiritus paraclitus nos velit servare.
gressus nostros regere et illuminare
ut cum deus venerit omnes iudicare
nos ad suam dexteram velit appellare.
Añt. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris meis ignem accende.
Vs. Emitte spiritum tuum et creabuntur. Et renovabis faciem terre.
Oreson. Omnipotens sempiterne deus. [ut supra]//
f.20v/[Commendasces.] Has horas canonicas cum devotione
tibi sancte spiritus pia ratione
ut vivamus iugiter celi regione. Amen.
->>(6 lines blank)

Heures de nostre dame. A matines.
Ave maria gratia plena dominus tecum.
Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui.//
[Ave maria was read (sometimes silently) before each hour in Northwestern France and in Flandern, corresponding to a prototype in the ancient diocese of Arras before the formation of Tournai.]
HORE B.M.V. ad Matutinum [Cf. Use of Tournai]
f.21*Annunciation
[One of the typical pictures from the workshop, with a tiled floor and a staged background of large bricks with silver painted windows, all in acqward perspective. The decoration of the border is from the standard repertoire of a miniature painter educated around 1440-1450.]
/¶Domine labia mea aperies. Et os meum annunciabit laudem tuam.//
f.21v/Deus in adiutorium meum intende domine ad adiuvandum me festina.
Gloria patri et filio et spiritui sancto. Sicut erat in principio et nunc et semper et in secula seculorum amen. Alleluya.
Invitatore. Ave maria gracia plena dominus tecum.
Ps. [Ps.94] Venite exultemus ->>eius sunt omnes//
f.22/fines terre ->[Ps.94 cont.] ->>Quadraginta annis proximus//
f.22v/fui generationi huic ->[Ps.94 cont.] ->>in secula seculorum amen. Dominus tecum. Ave maria.
Hymne.
Quem terra ponthus ethera collunt adorant predicant trinam regentem machinam claustrum marie baiulat.
Cui luna sol et omnia deserviunt per tempora perfusa celi gratia gestant puelle viscera.
Beata mater munere //
f.23/cuius supernus artifex mundum pugillo continens ventris sub archa clausus est.
Beata celi nuntio fecunda sancto spiritu desideratus gentibus cuius per alvum fusus est.
Maria mater gracie mater misericordie tu nos ab hoste protege et hora mortis suscipe.
Gloria tibi domine qui natus es de virgine cum patre et sancto spiritu in sempiterna secula amen.
[The last two stanzas are used as the standard finish for the hymn at the small hours, cf. here at Prime and the following hours, where the incipit of each stanza is repeated to prevent any doubt. (In some uses is Maria mater gratie subject to variations for each hour, which not is the case here.)]
[Ad nocturnum]
Añt. Benedicta. Ps.
[Ps.8] Domine dominus noster ->>Ex ore infantium et lactentium per//
f.23v/fecisti laudem ->[Ps.8 cont.]->>nomen tuum in universa terra.* Ps.//
f.24[Ps.18] /Celi enarrant gloriam dei ->>convertens animas testimonium domini//
f.24v/fidele sapientiam prestans parvulis ->[Ps.18 cont.]->Et erunt ut com=//
f.25/placeant eloquia oris mei et meditacio cordis mei in conspectu tuo semper.
Domine adiutor meus et redemptor meus.* [Ps.]
[Ps.23] Domini est terra et plenitudo ->>Hec est generatio querentium eum querentium faciem//
*[Notice that there is no antiphon nor a Gloria patri between the three psalms in the nocturn]
f.25v/dei iacob. Atollite ->[Ps.23 cont.]->ipse est rex glorie. Gloria patri. Sicut erat in.
Antiphona. Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventri tui.
Vs. Diffusa est gracia in labiis tuis. [V.] Propterea benedixit te deus in eternum.
Pater noster. Et ne nos inducas in t[emptacione]. Sed libera nos a malo. Jube domine benedicere.*
[Benedictio.] Alma virgo virginum intercedat //
[The contraction dñe does theoretically cover both the common readings Jube domne and Jube domine]
f.26/pro nobis ad dominum. Amen.
Premier lecon. Sancta maria virgo virginum
mater et filia regis regum omnium tuum
nobis impende solacium ut celestis regni
per te mereamur habere premium
et cum electis dei regnare in perpetuum.
Tu autem domine miserere nostri. Deo gracias.
Respons. Sancta et immaculata virginitas quibus te laudibus referam nescio
* quia quem celi capere non poterant tuo gremio contulisti.
Vs. Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui.
* Quia quem. Jube dñe benedicere.
[Benedictio.] Oret voce pia pro nobis virgo maria. Amen.
Seconde [lecon]. Sancta maria piarum piissima //
f.26v/intercede pro nobis sanctarum sanctissima
per te virgo gloriosa nostra sumat precamina
qui pro nobis ex te natus regnat super ethera
ut sua caritate nostra deleantur peccamina.
Tu autem domine miserere nostri. Deo gracias.
Respons. Beata es maria que dominum portasti creatorem mundi.
Genuisti qui te fecit et in eternum permanes virgo.
Vs. Ave maria gracia plena dominus tecum.
Genuisti qui te fecit. Jube dñe benedicere.
[Benedictio.] Sancta dei genitrix sit nobis auxiliatrix. Amen.
Tierche lecon. Sancta dei genitrix que digne meruisti concipere
quem totus orbis nequivit comprehendere tuo pio //
f.27/interventu culpas nostras ablue ut perhempnis sedem glorie
per te redempti valeamus scandere ubi manes cum filio tuo sine tempore. Tu autem.
Rs. Felix namque es sacra virgo maria et omni laude dignissima
* quia ex te ortus est sol iusticie * xpristus deus noster.
Vs. Ora pro populo interveni pro clero intercede pro devoto femineo sexu
sensiant omnes tuum iuvamen quicunque celebrant tuam commemorationem.
* Quia ex te ortus est sol. Gloria patri et filio et spiritui sancto * xpristus deus noster.
Canticum. Te deum laudamus te dominum confitemur. [T]e eternum patrem //
f.27v/omnis terra veneratur. ->[Hymnus Ambrosianus]->Tu patris sempiternus //
f.28/es filius. Tu ad liberandum ->[Te deum cont.]->in seculum et in seculum seculi.//
f.28v/Dignare domine ->[Te deum: explicit]->non confundar in eternum.
Verset. Ora pro nobis sancta dei genitrix. Ut digni efficiamur promissione xpristi.
[Notice the absense of Ave Maria: Matins and Lauds were normally read as one continous session]
Laudes. ->>(6 lines blank)//
HORE B.M.V. ad Laudes
f.29/¶Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina.
Gloria patri. Sicut erat. Añt. Sub tuam.
[Ps. 92] Dominus regnavit decorem ->maris mirabilis in altis dominus.//
f.29v/Testimonia tua ->in longitudinem dierum. Gloria.
[Ps. 99] Iubilate deo omnis terra ->generationem veritas eius.
[Ps. Ps.62] Deus deus meus ad te de luce vigilo. Sitivit in te anima //
f.30/mea quam multipliciter tibi caro mea. ->[Ps.62 cont.]->Ipsi vero in //
f.30v/vanum quesierunt animam ->os loquentium iniqua.
[Ps. Ps.66] Deus misereatur nostri ->Confitean=//
f.31/tur tibi populi deus confiteantur tibi populi omnes terra dedit fructum suum.
Benedicat nos deus deus noster benedicat nos deus et metuant eum omnes fines terre.
Psalmus david. Benedicite omnia opera ->[Canticum trium puerorum]->Benedicite ignis et estus domino://
f.31v/benedicite frigus et estas domino ->[Benedicite cont.]->Benedicite omnis bestie et pecora domino benedi=//
f.32/dicite filij hominum ->[Benedicite explicit.]->et superexaltatus in secula. Amen. [Hic non dicitur Gloria patri].
Ps. David [Ps.148] Laudate dominum de celis laudate//
f.32v/eum in excelsis. Laudate ->[Ps.148 cont.]->serpentes et volucres//
f.33/pennate. Reges terre et omnes populi ->appropinquanti sibi. Ps.
[Ps.149] Cantate domino canticum novum laus eius in ecclesia ->
->Quia beneplantum est domino in populo//
f.33v/suo et exaltavit mansuetos in salutem ->
hec est omnibus sanctis eius. [Ps.]
[Ps.150] Laudate dominum in sanctis eius ->
Laudate eum in sono tube lauda=//
f.34/te eum in psalterio et cythera. ->omnis spiritus laudet dominum. Gloria patri. Sicut erat.
Añt. Sub tuam protectionem confugimus ubi infirmi acceperunt virtutem propter hoc tibi psallimus dei genitrix virgo.
Capitiel. Hec est virgo virginum que genuit regem regum et dominum dominantium. Deo gratias.
Hymne.
Ave maris stella dei mater alma
atque semper virgo felix celi porta.//
f.34v[2] /¶Sumens illud ave gabrielis ore
funda nos in pace mutans nomen eve.
[3] ¶Solve vincla reis profer lumen cecis
mala nostra pelle bona cuncta posse.
[4] ¶Monstra te esse matrem sumat per te precem
qui pro nobis natus tulit esse tuus.
[5] ¶Virgo singularis inter omnes mittis
nos culpis solutos mittes fac et castos.
[6] ¶Vitam presta puram iter para tutum
ut videntes ihesum semper colletemur.
[7] ¶Sit laus deo patri summo xpristo decus
spiritui sancto honnor trinus unus amen. [Cf. the version in French below f.111]
Vs. Speciosa facta es et suavis in delicijs tuis. Sancta dei genitrix.
Añt. Succurre alma. Ps.//
f.35[Canticum Zacharie] /Benedictus dominus deus israel ->[Luc. I, 68-79]->In sanctitate et iusticia coram//
f.35v/ipso omnibus diebus nostris. ->pedes nostros in viam pacis. Gloria patri et. Sicut erat in principio.
Añt. Succurre alma genitrix xpristi miseris ad te confugientibus adiuva et refove omnes qui //
[This special variant of the common antiphon Sancta maria succurre is only known from the diocese of Tournai, where it normally has the incipit: Succurre alma dei genitrix.]
f.36/in te confidunt ora pro tocius mundi piaculo interveni pro clero intercede pro devoto femineo sexu.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.
Oreson. Beate et gloriose semperque virginis marie quesumus omnipotens deus
ut intercessio gloriosa nos protegat et ad vitam perducat eternam.
Aultre oreson. Omnium sanctorum tuorum domine suffragiis imploramus ut a cunctis liberemur offensis.
Per dominum nostrum ihesum xpm filium tuum qui tecum vivit //
[The usual commemoration of saints at Lauds and Vespers rest entirely upon the prayer to All Saints.]
f.36v/et regnat in unitate spiritus sancti deus per omnia secula seculorum. Amen.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Benedicamus domino. Deo gracia.

Prime.
Ave maria gratia plena dominus tecum.
Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui. (2 lines blank)//
HORE B.M.V. ad Primam
f.37/¶Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina.
Gloria patri. Sicut erat.
Hymne.
Memento salutis auctor quod nostri quondam corporis exillibata virgine nascendo formam sumpseris.
Maria mater gracie mater misericordie tu nos ab hoste protege et hora mortis suscipe.
Gloria tibi domine qui natus es de virgine cum patre et sancto spiritu in sempiterna secula amen.
Añt. Tota p[ulchra].
Ps. [Ps.1] Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum
et in via peccatorum non stetit et in cathedra //
f.37v/pestilentie non sedit. ->[Ps.1 cont.]->et iter impiorum peribit. Gloria.
[Ps.] [Ps.2] Quare fremuerunt gentes . et populi meditati sunt inania.
Astiterunt reges terre et principes //
f.38/convenerunt in unum ->[Ps.2 cont.]->Reges eos in virga ferrea et tanquam //
f.38v/vas figuli confringes eos ->[Ps.2 cont.]->beati omnes qui confidunt in eo.
Ps. [Ps.5] Verba mea auribus percipe ->Neque habitabit iuxta te //
f.39/malignus neque permanebunt iniusti ->[Ps.5 cont]->linguis suis dolose agebant//
f.39v/iudica illos ->[Ps.5 cont.]->ut scuto bone voluntatis tue coronasti nos.
Gloria patri et.[etc.]. Sicut erat in principio et.[etc.]
Añt. Tota pulchra es amica mea et macula non est in te. [Cant.4,7].
Capitiel. Gaude maria virgo cunctas hereses sola interemisti in uni=//
f.40/verso mundo. Deo gracias.
Respons. Ave maria gracia plena. Dominus tecum.
Vs. Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui. Dominus tecum.
Gloria patri et filio et spiritui sancto. Ave maria gracia plena dominus tecum.
Vs. Sancta dei genitrix virgo semper maria. Intercede pro nobis ad dominum deum nostrum.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.
Oreson. Porrige nobis deus dexteram tuam et per in[ter]cessionem
beatissime dei genitricis marie auxilium nobis superne virtutis //
[The collect was left unfinished! After the regular collect has all hours an additional prayer to All Saints.]
f.40v[Oreson.]/Omnium sanctorum tuorum quesumus domine supplicatione placatus et veniam nobis tribue et remedia sempiterna concede.
Per dominum nostrum ihesum xpristum filium tuum qui tecum vivit et regnat in unitate spiritus sancti deus per omnia secula seculorum amen.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Benedicamus domino. Deo gracias.

Tierche.
Ave maria gracia plena dominus tecum. Benedicta tu. //
HORE B.M.V. ad Tertiam
f.41/¶Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina.
Gloria patri et. Sicut erat in p[rincipio etc.]
Hymne.
Memento salutis. Maria mater gracie. Gloria tibi domine. [ut supra ad primam]
Añt. In odore. Ps.
[Ps.119] Ad dominum cum tribularer ->prolongatus est habi=//
f.41v/tavi ->[Ps.119 cont.]->impugnabant me gratis.
Gloria patri et. Ps. Davide
[Ps.120] Levavi oculos ->Dominus custodit te ab omni malo: //
f.42/custodiat animam tuam dominus. Dominus custodiat introitum tuum et exitum tuum ex hoc nunc et usque in seculum. Ps.
[Ps.121] Letatus sum in hiis que dicta ->in turribus tuis.//
f.42v/Propter fratres meos ->quesivi bona tibi. Gloria patri. Sicut erat in.
Antiphona. In odore unguentorum tuorum currimus adolescentule dilexerunt te nimis.
Capitiel. Beata es maria que dominum portasti creatorem mundi genuisti qui te fecit et in eternum permanes virgo. Deo gracias.
Rs. *Sancta dei genitrix * virgo semper maria.
Vs. Intercede pro nobis ad dominum deum nostrum.
*Virgo semper maria. Gloria patri et filio et spiritui sancto. *Sancta dei genitrix virgo semper maria. Vs. Dignare me laudare te virgo//
f.43/sacrata. Da michi virtutem contra hostes tuos.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.
Aultre oreson. Famulorum tuorum quesumus domine delictis ignosce
ut qui tibi placere de actibus nostris non valemus genitricis filij tui
domini dei nostri intercessione salvemur.
Aultre. Ut tibi placere possimus omnium sanctorum tuorum
precibus et meritis adiuvemur.
Per dominum nostrum ih[sum xpm, etc.].
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Benedicamus domino. Deo gracias.

A midy.
Ave maria gratia plena dominus tecum.//
HORE B.M.V. ad Sextam
f.43v/¶Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina.
Gloria patri. Sicut erat.
Hymne.
Memento salutis. [ut supra ad primam, each stanza is indicated]
Maria mater gracie.
Gloria tibi domine.
Añt. Benedicta. Ps.
[Ps.122] Ad te levavi oculos meos qui habitas in celis. ->->>Quia multum repleta est anima //
f.44/nostra obprobrium habundantibus et despectio superbis. Gloria patri.
[Ps.123] Nisi quia dominus erat in nobis ->>et nos liberati //
f.44v/sumus. Adiutorium nostrum in nomine domini qui fecit celum et terram. [Gloria patri.]
[Ps.124] Qui confidunt in domino ->pax super israel. Gloria patri. Sicut erat.
Añt. Benedicta //
f.45/filia tu a domino quia per te fructum vite communicavimus.
Capitiel. Felix namque est sacra virgo maria et omni laude dignissima
quia ex te ortus est sol iusticie xpristus deus noster. Deo gracias.
Respons. Dignare me laudare te virgo sacrata.
V. Da michi virtutem contra hostes tuos virgo sacrata.
Gloria patri et filio et spiritui sancto. Dignare me laudare te virgo sacrata.
V. Post partum virgo inviolata permansisti. Dei genitrix intercede pro nobis.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Oreson. Omnipotens sempiterne deus //
f.45v/nos famulos tuos dextera potentie tue a cunctis protege periculis et beata maria semper virgine intercedente fac nos presenti gaudere prosperitate et futura. Per.
Aultre oreson. Tribue quesumus omnes sanctos tuos iugiter orare pro nobis et eos clementer exaudire digneris.
Per dominum nostrum ihesum xpm filium tuum qui tecum vivit et regnat in virtute spiritus sancti deus per omnia secula seculorum. Amen.
Benedicamus domino. Deo gracias.

A none.
HORE B.M.V. ad Nonam
f.46/¶Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina.
Gloria patri. Sicut erat.
Hymne.
Memento salutis. Maria mater gracie mater. Gloria tibi domine. [ut supra ad primam]
Añt. Pulcra es. Ps. David
[Ps.125] In convertendo dominus captivitatem ->
->Convertere domine captivitatem nostram //
f.46v/sicut torrens in austro. Qui seminant ->portantes manipulos suos. Gloria. Ps.
[Ps.126] Nisi dominus edificaverit domum ->Sicut sagitte in manu//
f.47/potentis ita filij excussorum. ->ipsis non confundetur cum loquetur inimicis suis in porta. Gloria.
[Ps.127] Beati omnes qui timent dominum ->pacem super israel. Gloria patri.//
f.47v/Sicut erat in principio. Añt. Pulcra es et decora filia iherusalem terribilis ut castrorum acies ordinata.
Capitiel. Virgo verbo concepit virgo permansit virgo peperit regem omnium regum. Deo gracias.
R. Post partum virgo * inviolata permansisti.
Verset. Dei genitrix intercede pro nobis. * Inviolata permansisti.
Gloria patri et filio et spiritui sancto. Post partum virgo inviolata permansisti.
Vs. Speciosa facta es et suavis in deliciis tuis. Sancta dei genitrix intercede pro nobis.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus. Oreson.//
f.48/Concede nos quesumus omnipotens deus ad beate marie semper virginis gaudia eterna pertinge de cuius nos veneranda tribuis commemoratione gaudere.
Aultre oreson. Adesto domine supplicationibus nostris ut qui ex iniquitate nostra reos nos esse cognoscimus omnium sanctorum tuorum intercessionibus liberemur.
Per dominum nostrum ihesum xpm filium tuum qui tecum vivit et regnat in unitate spiritus sancti deus per omnia secula seculorum, amen.
Domine exaudi. Et clamor. Benedicamus domino. Deo gracias.

Vespres.//
HORE B.M.V. ad Vesperas
f.48v/¶Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina.
Gloria patri etc. Sicut erat.
Añt. Beata mater. [Ps.]
[Ps.109] Dixit dominus domino meo ->a dextris tuis confregit in die ire//
f.49/sue reges. ->propterea exaltabit caput.
[Ps.112] Laudate pueri dominum ->cum principibus //
f.49v/populi sui. Qui habitare facit sterilem in domo matrem filiorum letantem.
[Ps.121] Letatus sum in hijs que dicta sunt ->in turribus tuis. Prop=//
f.50/ter fratres meos ->quesivi bona tibi. Gloria patri et. Ps. David.
[Ps.126] Nisi dominus edificaverit domum ->ex ipsis non con=//
f.50v/fundetur cum loquetur inimicis suis in porta. Gloria patri.
Ps. [Ps.147] Lauda iherusalem ->et iudicia sua israel.//
f.51/Non fecit taliter omni nationi et iudicia sua non manifestavit eis. Gloria patri.
Añt. Beata mater et in nupta virgo gloriosa regina mundi intercede pro nobis ad dominum.
Capitiel. Benedicta et venerabilis es virgo maria que sine tactu pudoris inventa es mater salvatoris. Deo gratias.
R. Xpristi virgo dilectissima virtutum operatrix opem fer miseris.
Subveni domina clamantibus ad te iugiter.
Vs. Quoniam peccatorum mole premimur et non est qui adiuvet.
Subveni domina cl[amantibus]. Gloria patri et filio et spiritui sancto. Subveni domina cl[amantibus].
Hymne. //
f.51v/O quam glorifica luce choruscas stirpis davitice regia proles
sublimis residens virgo maria supra celigenas etheris omnes.
Tu cum virgineo mater honore angelorum
domino pectoris aulam sacris visceribus
casta parasti natus hinc deus est corpore xpristus.
Quem cunctus venerans orbis adorat cui nunc
rite geniflectitur omne a quo nos petimus
te veniente abiectis tenebris gaudia lucis.
Hoc largire pater luminis omnis natum
per proprium flamme sacro qui tecum nitida
ut uit in ethera regnans ac moderans secula cuncta. Amen.
Vs. Ora pro //
f.52/nobis sancta dei genitrix. Ut digni efficiamur promissione xpi.
Añt. Sancta maria.
[Canticum.] Magnificat anima mea dominum ->[Canticum B.M.V.]->Deposuit potentes de sede [et] exaltavit humiles.//
f.52v/Esurientes implevit ->et semen eius in secula. Gloria patri. Sicut erat.
Añt. Sancta maria succurre miseris iuva pusillanimes refove flebiles
ora pro populo interveni pro clero intercede pro devoto femineo sexu.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.
Oremus. Concede misericors deus fragilitati nostre presidium
ut qui sancte dei genitricis et virginis //
f.53/marie memoriam agimus intercessionis eius auxilio a nostris iniquitatibus resurgamus.
Oreson. Da nobis quesumus domine omnium sanctorum tuorum semper veneratione letari
et eorum perpetua supplicatione muniri. Per dominum nostrum ihesum xpristum filium tuum
qui tecum vivit et regnat in unitate spiritus sancti deus per omnia secula seculorum. Amen.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Benedicamus domino. Deo gracias.

Complie.
Ave maria gracia plena dominus tecum.//
HORE B.M.V. ad Completorium
f.53v/¶Converte nos deus salutaris noster. Et averte iram tuam a nobis.
Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina.
Gloria patri etc. Sicut erat.
Añt. Speciosa. [Ps.]
[Ps.12] Usquequo domine oblivisceris ->Illumina //
f.54/oculos meos neumquam (!) obdormiam in morte ->psallam nomini dñi altissimi. Gloria.
[Ps. 42] Iudica me deus ->Emitte lucem //
f.54v/tuam et veritatem tuam ->salutare vultus mei et deus meus. Gloria.
[Ps. 128] Sepe expugnaverunt me a iuventute ->prolongaverunt iniqui=//
f.55/tatem sibi. Dominus iustus ->in nomine domini. Gloria.
[Ps. 130] Domine non est exaltatum cor meum ->Sicut ablactatum//
f.55v/est super matre sua ita retributio in anima mea.
Sperat israel in domino ex hoc nunc et usque in seculum. Gloria patri. Sicut erat.
Añt. Speciosa facta es et suavis in deliciis tuis sancta dei genitrix.
[Hymne.]
Virgo singularis inter omnes mittis nos culpis solutos mittes fac et castos.
Vitam presta puram iter para tutum ut videntes ihesum semper colletemur.
Sit laus deo patri summo xpristo decus spiritui sancto honor trinus unus amen.
[Capitiel.] Sicut cynamomum et balsamum aromatizans odorem dedi quasy mirra electa dedi suavitatem odoris. Deo gracias.
Vs. Dignare me laudare //
f.56/te virgo sacrata. Da michi virtutem contra hostes tuos. Añt. Beata.
[Canticum.] Nunc dimittis servum tuum ->[Cant. Simeonis, Luc.2, 29-32] ->plebis tue israel.
Gloria patri. Sicut erat.
Añt. Beata progenies unde xpristus natus est
quam gloriosa est virgo que celi regem genuit.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Oreson. Protege domine famulos //
f.56v/subsidiijs pacis et beate marie semper virginis patrocinijs confidentes
a cunctis hostibus redde securos. Aultre oreson.
Infirmitatem nostram quesumus domine propicius respice et mala omnia
que iuste meremur omnium sanctorum tuorum intercessione averte. Per dominum
nostrum ihesum xpm filium tuum qui tecum vivit et regnat in unitate spiritus sancti deus
per omnia secula seculorum amen.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Benedicamus domino. Deo gracias.//
f.57/Añt. Salve regina misericordie
vita dulcedo et spes nostra salve
ad te clamamus exules filij eve
ad te suspiramus gementes et flentes
in hac lacrimarum valle [ms: vale!]
eya ergo advocata nostra
illos tuos misericordes oculos ad nos converte
et ihesum benedictum fructum ventris tui
nobis post hoc exilium ostende.
O clemens, O pia, O dulcis maria.
Vs. Ora pro nobis sancta dei genitrix.
Ut digni efficiamur promissione xpristi.
Oreson. Concede nos famulos tuos quesumus domine//
f.57v/deus perpetua mentis et corporis sanitate gaudere
et gloriosa beate marie semper virginis intercessione
a presenti liberari tristicia et eterna perfrui leticia.
Per xpristum dominum nostrum. Amen.
->>(8 lines blank)
Les vij. psaumes david.//
Septem psalmi penitentiales
f.58*The Last Judgment
[This miniature has striking elements of similarity with drawings usually made by very young girls, a strong indication of a possible female painter. A good subject for discussion in class. Compare details with other miniatures and woodcuts having the same iconography.]
[Ps.6]/¶Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me. Miserere mei domine qui in=//
f.58v/firmus sum ->dominis vocem fletus mei. Exau=//
f.59/divit dominus ->et erubescant valde velociter. [Gloria] [Ps.]
[Ps.31] Beati quorum remisse sunt ->tibi feci et iniusticiam//
f.59v/meam non abscondi ->constringe qui non approximant//
f.60/ad te. Multa flagella peccatoris ->et gloriamini omnes recti corde. Gloria patri. Ps.
[Ps.37] Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me. Quoniam sagitte ->cycatrices mee a facie insipientie mee.//
f.60v/Miser factus sum ->faciebant qui querebant animam meam.//
f.61/Et qui inquirebant mala michi ->Inimici autem mei //
f.61v/vivunt et confirmati sunt super me ->deus salutis mee. [Gloria] Ps.
[Ps.50] Miserere mei deus secundum magnam misericordiam tuam ->et peccatum meum contra me//
f.62/est semper. Tibi soli peccavi ->Cor mundum crea in me deus et spiritum rectum//
f.62v/innova in visceribus meis ->cor contritum et humiliatum//
f.63/deus non despicies. Benigne fac ->super altare tuum vitulos. [Gloria] Ps.
[Ps.101] Domine exaudi orationem meam et clamor meus ad te veniat. Non avertas faciem ->quia oblitus sum comedere//
f.63v/panem mei. A voce gemitus ->in eternum permanes et memoria=//
f.64/le tuum in generatione et generationem ->Ut audiret//
f.64v/gemitus compenditorum ut solveret ->ipse es et anni tui non deficient//
f.65/Filij servorum tuorum habitabunt et semen eorum in seculum dirigetur. [Gloria] Ps.
[Ps.129] De profundis clamavi ad te ->Et ipsi redimet israel ex omnibus//
f.65v/iniquitatibus eius. Gloria. Ps.
[Ps.142] Domine exaudi orationem meam auribus percipe ->manuum tuarum me=//
f.66/ditabar. Expandi manus meas ->vivificabis me iniquitate tua. Educes//
f.66v/de tribulatione animam meam et in misericordia tua disperdes omnes inimicos meos.
Et perdes omnes qui tribulant animam meam quoniam ego servus tuus sum.
Gloria patri et filio et spiritui sancto. Sicut erat in pricipio et nunc et semper et in secula seculorum. Amen.
[There is no antiphon (Ne reminiscaris) to the psalms, either before or after!]
Litany
[The litany looks like a copy from an ancient Flemish Psalter around 1300. Especially the position of Symon and Thaddeus after the evangelists was archaic in the 15th c., and saints proper for the liturgy of Tournai are absent.]
f.66vLetanie des sains.
Kyrie leyson. Xpe leyson. Kyrie leyson.
Xpriste audi nos. Pater de celis deus miserere nobis.
Fili redemptor mundi deus miserere nobis.
Spiritus sancte deus miserere nobis.
Sancta trinitas unus deus miserere nobis.
Sancta maria ... ora
Sancta dei genitrix ora // [Catchword below, i.e. new quire]
f.67/Sancta virgo virginum ... ora
Sancte michael ... ora
Sancte gabriel ... ora
Sancte raphael ... ora
Omnes sancti angeli et archangeli orate
Sancte iohannes baptista ... ora
Omnes sancti patriarche et prophete orate
Sancte petre ... ora
Sancte paule ... ora
Sancte andrea ... ora
Sancte iacobe ... ora
Sancte iohanne ... ora
Sancte philippe ... ora
Sancte bartholomee ... ora
Sancte mathee ... ora
Sancte mathia ... ora //
f.67v/Sancte barnaba ... ora
Sancte luca ... ora
Sancte marce ... ora
Sancte symon ... ora
Sancte thadee ... ora [See comments*]
Omnes sancti apostoli et euuangeliste orate
[Omnes sancti innocentes, omitted by error]
Sancte stephane ... ora
Sancte quintine ... ora [The unusual position could indicate a church dedicated to St.Quentin]
Sancte line ... ora
Sancte clete ... ora
Sancte clemens ... ora
Sancte calixte ... ora [Typical for dioceses in Northern France]
Sancte laurenti ... ora
Sancte fabiane ... ora
Sancte sebastiane ... ora
Omnes sancti martires orate //
f.68/Sancte silvester ... ora
Sancte leo ... ora
Sancte gregori ... ora
Sancte martine ... ora
Sancte nicholae ... ora
Sancte benedicte ... ora
Sancte amande ... ora
Sancte bavo ... ora
Sancte remigi ... ora
Sancte germane ... ora
Sancte vedaste ... ora
Sancte leonarde ... ora
Omnes sancti confessores orate
Sancta maria egyptiaca ... ora
Sancta maria magdalena ... ora [Erroneous inversion of the two Marias]
Sancta felicitas ... ora //
f.68v/Sancta perpetua ... ora
Sancta cecilia ... ora
Sancta agatha ... ora
Sancta lucia ... ora
Sancta anna ... ora
Sancta susana ... ora
Sancta anastasia ... ora
Sancta aldegondis ... ora
Sancta gertrudis ... ora
Sancta brigida ... ora
Sancta barbara ... ora
Sancta margareta ... ora
Sancta katherina ... ora
Sancta columba ... ora
Sancta agnes ... ora
Sancta fides ... ora //
f.69/Sancta spes ... ora
Sancta caritas... ora
Omnes sancte virgines ... orate
Omnes sancti et sancte dei orate
Propicius esto parce nobis domine.
Ab omni malo libera nos domine.
Ab insidiis dyaboli ... libera
Ab iniqua morte ... libera
A subitanea et improvisa morte ... libera
In die iudicii ... libera
Peccatores te rogamus audi nos
Ut pacem et concordiam nobis
dones . te rogamus audi nos.
Ut graciam sancti spiritus cordibus
nostris infundere digneris. Te rogamus
Ut nos exaudire digneris Te rogamus //
f.69v/Filii dei. Te rogamus
Agnus dei qui tollis peccata mundi exaudi nos domine.
Agnus dei qui tollis peccata mundi parce nobis domine.
Agnus dei qui tollis paccata mundi miserere nobis.
Kyrie leyson. Xpriste leyson. kyrie leyson.
Pater noster. Et ne nos inducas in temptatione.Sed libera nos a malo.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.
Oratio.
Deus cui proprium est misereri semper et parcere suscipe deprecationem nostram
ut quos delictorum cathena constringit miseratio tue pietatis absolvat. Per.
Aultre oreson.//
f.70/Fidelium deus omnium conditor et redemptor animabus
famulorum famularumque tuarum remissionem cunctorum tribue peccatorum
ut indulgentiam quam semper optaverunt piis supplicationibus consequantur.
Per te ihesu xpriste salvator mundi qui in trinitate perfecta vivis et regnas deus
Per omnia secula seculorum. Amen.
Requiescant in pace. Amen. ->>(3 lines blank) Memore du saint esprit Hymne.//
Memorie Sanctorum (Suffragia) [There is no prayer to the Trinity]
f.70v/Veni creator spiritus mentes tuorum visita :
imple superna gracia que tu creasti pectora.
Qui paraclitus diceris donum dei altissimi
fons vivus ignis caritas et spiritalis unctio.
Tu septiformis munere dextre dei tu digitus
tu rite promisso patris sermone ditans guttura.
Accende lumen sensibus infunde amorem cordibus
infirma nostri corporis virtute firmans perpeti.
Hostem repellas longuis pacemque dones protinus
ductore si te previo vitemus omne noxium.
Per te sciamus da patrem nosca=//
f.71/mus atque filium
te virtusque spiritum credamus omni tempore.
Sit laus patri cum filio sancto simul paraclito
nobis que mittat filius carisma sancti spiritus amen.
Verset. Emitte spiritum tuum et creabuntur.
Et renovabis faciem terre.
Oreson.
Deus qui corda fidelium sancti spiritus obumbratione docuisti
da nobis in eodem spiritu recta sapere et de eius semper consolatione gaudere.
Qui vivis et regnas deus per omnia secula seculorum. Amen.
Memore de saint nicholay añt.//
Two Invocations against Fire
f.71vSt. Nicholas rescuing three Children [7 line miniature]
/Amicus dei nicholay pontificali decoratus in fula omnibus se amabilem exibuit.
Verset. Ora pro nobis beate pater nicholae. Ut digni efficiamur promissione xpristi.
Oreson. Deus qui beatum nicholaum pontificem tuum innumeris decorasti miraculis tribue quesumus ut eius meritis et precibus a gehenne ignis indendiis liberemur. Per xpm dominum nostrum amen.
Memore de saint anthonne. Añt.//
f.72St. Anthony standing on a Fire [7 line miniature]
/Valde honorari nos decet anthonium, qui per orbem nominari, rex omnium voluit et consolari per eius suffragium, omnes quos solet auxiliari morbidum incendium.
Verset. Ora pro nobis beate anthoni. Ut digni efficiamur promissione xpristi. Oremus.
Oreson. Deus qui nos concedis optentum beati anthonii confessoris tui morbi ignem extingui dividis et me[m]bris egris [r]efrigeria prestari //
f.72v/fac nos quesumus ipsius meritis et precibus ... (Reproduction missing: see continuation in GKS 1612)
Obsecro te [Abbreviated version]
f.73Lamentation under the Cross (Pietà) [7 line miniature]
/Obsecro te domina sancta maria mater dei pietate plenissima
summi regis filia. mater gloriosissima mater orphanorum
consolatio desolatorum via errantium salus in te sperantium.
virgo ante partum. virgo in partu virgo post partum.
fons misericordie. fons salutis et gracie. fons pietatis et letitie fons consolationis et indulgentie.
Per illam sanctam ineffabilem leticiam qua exaltavit spiritus tuus in illa hora quando //
f.73v/tibi per gabrielem archangelum fuit annuntiatus conceptus est in te filius dei. [*]
Et per illam sanctam [*] misericordiam et amorem per quas filius tuus descendit
accipere humanam carnem venerabilissimo utero tuo et in quibus te respexit
quando te commendavit sancto iohanni apostolo et evangeliste.
quando te exaltavit super choros angelorum
et per illam sanctam ineffabilem leticiam in qua tu respondisti archangelo gabrieli.
Ecce ancilla domini fiat michi secundum verbum tuum. [*]
Et per illam sanctam maximam compassionem
accerbissimum cordis dolorem quam habuisti quando //
f.74/vidisti [*] dominum nostrum ihesum xpristum ante crucem nudatum
et in ipsa levatum vidisti [*] scitientem apponi clamantem audisti morientem vidisti.
Et per quinque vulnera filij tui. Et per contractionem viscerum suorum
pre nimio dolore vulnerum [*] et per fontes lacrimarum tuarum
cum omnibus sanctis et electis dei veni et festina in auxilium et consilium meum.
In orationibus et requestis meis [*] in quibus sum facturus aut cogitaturus
omnibus diebus noctibusque horis atque momentis vite mee
et michi famule tue impetres a dilecto filio tuo complementu[m]
omni misericordia et con=//
f.74v/solatione omni consilio omni auxilio omni adiutorio
omni benedictione et sanctificatione [*] omni gaudio et alacritate.
Etiam habundantiam omnium bonorum spiritualium et corporalium
et gratiam sancti spiritus qui me bene per omnia disponat [*]
mentes dirigat sensum erigat mores componat actus probet
vota et desideria [*] complere me faciat. [*]
Et a septem peccatis criminalibus me liberet et defendat usque in finem. [*]
Et annunties michi diem et horam obitus mei.
Et hanc orationem exaudias et suscipias. [*]
Audi et exaudi dulcissima maria mater dei et misericordie. Amen.
[*This text is a heavily abbreviated and very unusual version of the original 14th cent. text. Similar short versions were circulating in Germany and the Northern Netherlands (Lower Rhein), but are not known to me from any other French or Flemish book of hours from the period. An asterisk indicate the position where part of the original text has been left out.
Cf. some of the other transcriptions from facsimiles available here, especially in GkS 1612. See also Obsecro te]
Aultre oreson a nostre dame.//
O intemerata [Special version]
f.75/O intemerata et in eternum benedicta singularis atque incomparabilis virgo dei genitrix maria gratissimum dei templum spiritus sancti sacrarium ianua regni celorum. Per quam post deum totus vivit orbis terrarum. [*] Inclina aures tue pietatis indignis supplicacionibus meis adesto michi peccatrici pia [*] in omnibus auxiliatrix.
[* the following is not in accordance with common 15th c. versions of the prayer in France, cf. the text published by Victor Leroquais. It is, however, identical with the version in the Burnet Psalter-Hours (Flanders c.1410/1420, Aberdeen University Library) f.89v-90v, where the Obsecro te is a purely Flemish version, in contrast to the abbreviated text above. This is another indication confirming the hypothesis that the contents here could be a copy based on a 14th c. psalter]
O iohannes beatissime xpristi familiari amice qui ab eodem domino nostro ihesu xpristo virgo es electus atque inter ceteros magis dilectus atque misteriis celestibus ultra omnes imbutus apostolus eius et euuangelista factus es pre=//
f.75v/clarissimus. Te invoco etiam cum matre eiusdem salvatoris ut michi opem tuam cum illa ferre digneris. O due gemme celestis. Maria et iohannes. O duo luminaria divinitus ante deum lucentia vestris radijs celerum meorum effugate nubila. Vos estis illi duo in quibus deus pater per filium suum specialiter edificavit sibi domum. Et in quibus ipse dei filius unigenitus . ob sui cerissime virginitatis meritum sue dilectionis confirmavit previlegium in cruce pendens . uni vestrum dicens : Mulier ecce filius tuus. Deinde ad alium : Ecce mater tua. In huius ergo tam sacratissimi //
f.76/amoris tui dulcedine que ita tunc ore dominico velud mater et filius . invicem coniuncti estis vobis duobus ego peccatrix corpus et animam meam commendo ut omnibus horis atque momentis intus et exterius firmi custodes ac pij intercessores existere dignemini. Credo enim firmiter fateorque indubitanter quia velle vestrum velle dei est. Et quidquit ab eo petitis sine mora obtinctis . per hanc ergo errogatam vestre dignitati virtutem postite michi et omnibus amicis meis corporis et anime salutem agite queso vestris gloriosissimis precibus //
f.76v/ut corda et corpora nostra invisere et inhabitare dignetur spiritus almus qui nos a cunctis malis et viciorum sordibus expurget virtutibus sacris exornet in dilectione dei et proximi nostris perfecte stare et perseverare me faciat et post huius vite cursum ad gaudia perducat electorum suorum benignissimus paraclitus gratiarum largitor optimus qui patri et filio consubstancialiter coeternus cum eis et in eis vivit et regnat omnipotens deus. Per infinita secula seculorum. Amen.
Verset. Ora pro nobis sancta dei genitrix. Ut digni //
f.77/efficiamur promissione xpristi. [Oremus].
Omnipotens sempiterne deus qui gloriose virginis et matris [ms: martris] marie corpus et animam ut dignum filij tui habitaculum effici mereretur spiritu sancto cooperante preparasti : da ut cuius commemoratione letamur eius pia intercessione ab instantibus malis et morte perpetua liberemur et ad gaudia eterna perducamur. Per eundem xpm dominum nostrum. Amen.
->>(3 lines blank) De saint Sebastien. Añt.//
Memorie Sanctorum (Continued)
f.77vSt.Sebastian's martyrdom [8 line miniature]
/Egregie dei martir sebastiane princeps ac propagator sanctissimorum
ecce nomen tuum in libro vite celestis a[?] scriptum est et memoriale
tuum non derelinquetur in secula.
Vs. Ora pro nobis beate sebastiane. Ut digni efficiamur promissione xpristi. Oremus.
Oreson. Deus qui beatum sebastianum martirum tuum //
f.78/virtute constancie in passione roborasti ex eius nobis imitacione tribue
pro amore tuo prospera mundi despicere et nulla eius adversa formidare. Per xpm dominum nostrum. Amen.
On doibt dire ceste oreson .iij. fois devant que on recoipne nostre signeur.
Domine non sum digna ut intres sub tectum meum sed tantum dic verbo et sanabitur anima mea.
Memore de sainte barbe. Añt.//
f.78vSt. Barbara [8 line miniature]
/Ave throni lucifera post mariam flos virginum.
O mediatrix barbara dei vera hominem a rege patre proprio
interempta crudeliter celesti fruens gaudio succurre nobis iugiter.
Verset. Ora pro nobis beata virgo et martir barbara. Ut digni efficiamur promissione xpristi. Oremus.
Oreson. Deus qui pro cuius fide //
f.79/beata virgo et martir barbara magnu sacrilega gladio que genitoris occubuit
tribue quesumus ut cuius memoriam gerimus in terris ipsam interventricem habere mereamur in celis.
Per xpm dominum nostrum. Amen.
->>(7 lines blank) Memore de sainte agate. Añt.//
f.79vSt. Agate [8 line miniature]
/Agata letissime et glorianter ibat ad carcerem et qyasy ad epulas invitata agonem suum domino precibus commendabat.
Vs. Ora pro nobis beata agata. Ut digni efficiamur promissione xpi.
[Oreson.] Deus qui inter cetera potentie tue miracula etiam in sexu fragili victoriam contulisti
concede propicius ut cuius natalicia colimus per eius ad te exempla gaudiamur. Per xpm.
Memore de sainte katherine. Añt.//
f.80St. Catherine of Alexandria [8 line miniature]
/Katherine sollemnia suscipiat alacriter pia mater ecclesia.
Ave virgo deo digna. Ave dulcis et benigna obtine nobis gaudia que possides cum gloria.
Vs. Ora pro nobis beata katherina. Ut digni efficiamur promissione xpristi.
Oreson. Deus qui dedisti legem moisy in summitate montis synay et in eodem loco per angelos tuos corpus beate katherine virginis et //
f.80v/martiris tue mirabiliter collocasti concede propicius ut eius meritis et intercessione ad montem qui xpristus est valeamus pervenire. Per xpristum dominum nostrum. Amen.
->>(10 lines blank) Vespres des mors. Añt. Placebo. Ps.//
Office of the Dead (Only one Nocturn, use of Tournai)
f.81*Burial Service before a Coffin with two Mourners (Large miniature with painted border)
[Ps.114]/¶Dilexi quoniam exaudiet dominus vocem orationis mee.
Quia inclinavit aurem suam michi //
f.81v/et in diebus meis invocabo ->* Requiem eternam dona eis et lux perpetua lu=//
f.82/ceat eis. Añt. Placebo domino regione vivorum. Añt. Heu me. [Ps.]
[Ps.119] Ad dominum cum tribularer ->impugnabant me gratis. * Requiem. Añt. Heu me quia incolatus //
f.82v/meus prolongatus est. Añt. Dominus. Ps.
[Ps.120] Levavi oculos ->ex hoc nunc et usque in seculum. *Requiem.
Añt. Dominus custodit te ab omni ma=//
f.83/lo custodiat animam tuam dominus. Añt. Si iniquitates. [Ps.]
[Ps.129] De profundis clamavi ad te ->iniquitatibus eius. *Requiem. Añt.//
f.83v/Si iniquitates observaveris domine, domine quis sustinebit. Añt. Opera. [Ps.]
[Ps.137] Confitebor tibi domine ->quoniam magna est gloria domini. Quoniam//
f.84/excelsus dominus ->opera manuum tuarum ne despicias. *Requiem.
Añt. Opera manuum domine ne despicias. Añt. Absolve domine. [Canticum.]
[Luc. I,46-55] Magnificat anima mea dominum. ->Quia fecit michi magna qui//
f.84v/potens est et sanctum nomen eius. ->et semini eius in secula. *Requiem.
Añt. Absolve domine animas eorum ab omnium vinculo delictorum ut in resurrectionis gloria inter sanctos tuos resuscitari respirent.
Kyrie leyson. Xpriste leyson.//
f.85/Kyrie leyson. Pater noster. Et ne nos. Sed libera nos a malo.
A porta inferi. Erue domine animas eorum. Credo videre bona domini. In terra viventium.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.
Oreson. Partem beate resurrectionis obtineant vitamque eternam mereantur habere in celis.
Per te ihesu xpriste salvator mundi qui in trinitate perfecta vivus et regnas deus per omnia secula seculorum amen.
[This prayer had a prominent place in the liturgy of Northern France (Amiens - Arras - Cambrai). It is also the only prayer here in a Horae ad usum Romanum by the "Maître aux yeux bridés" Cph KB Thott 546 4° f.83v in the form:
Partem beate resurrectionis optineant anime omnium fidelium defunctorum vitamque eternam habere mereantur in celis. Per te xpe salvator mundi rex glorie. Qui cum patre etc.]
Nocturne. Añt. Dirige. Ps.
[Ps.5] Verba mea auribus percipe ->rex meus//
f.85v/et deus meus. Quoniam ad te orabo ->Quoniam non est in ore eorum veritas, cor //
f.86/eorum vanum est. Sepulchrum patens ->bone voluntatis tue coronasti nos. *Requiem.
Añt. Dirige domine deus meus in conspectu tuo viam meam. Ps.
[Ps.6] Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me. Miserere mei //
f.86v/domine quoniam infirmus sum sana me ->Exaudiunt dominus deprecationem//
f.87/meam dominus orationem meam suscepit. Erubescant et conturbentur vehementer omnis inimici mei convertantur et erubescant valde velociter. *Requiem.
Añt. Convertere domine et eripe animam meam quoniam non est in morte qui memor sit tui. Añt. Nequando. [Ps.]
[Ps.7] Domine deus meus in te speravi ->ab inimicis meis inanis.//
f.87v/Persequar inimicus animam meam ->[Ps.7 cont.]->Deus iudex iustus fortis et//
f.88/patiens nunquid irasetur (!) per singulos dies. ->psallam nomini domini altissimi. *Requiem. Añt. Nequando rapiat ut leo animam meam dum non est qui redimat neque qui salvum faciat.
Vs. Convertere domine //
f.88v/et eripe animam meam. Quoniam non est in morte qui memor sit tui. Pater noster.
[Premier lecon.] Parce michi domine nichil enim sunt dies mei. ->[Job 7, 16-21]->>Ecce nunc in pulvere dormio et si mane me quesieris non subsistam. R.//
f.89[R14] /Credo quod redemptor meus vivit et in novissimo die de terra surrecturus sum et in carne mea videbo deum salvatorem meum.
Vs. [177] Quem visurus sum ego ipse et non alius et oculi mei conspecturi sunt. Et in carne mea videbo deum.
ije. lecon. Tedet animam meam ->[Job 10, 1-7]->Nunquid oculi carnei tibi sunt, aut //
f.89v/sicut videt homo et tu videbis. ->de manu tua possit eruere.
R. [R72] Qui lazarum resuscitasti a monumento fetidum. Tu eis domine dona requiem et locum indulgentie.
Vs. [V188] Qui venturus es iudicare vivos et mortuos et seculum per ignem. Tu eis domine dona.
iije. lec. Manus tue domine ->[Job 10, 8-12]->Memento queso quod sicut lutum//
f.90/feceris me et in pulverem reduces ->custodiunt spiritum meum.
Rs. [R38] Libera me domine de morte eterna in die illa tremenda * quando celi movendi sunt et terra. Dum veneris iudicare seculum per ignem.
Vs. [V403] Nunc xpe te petimus miserere quesumus qui venisti redimere perditos noli dampnare redemptos. *Quando celi. *Libera me.
Vs. [V198] Requiem eternam dona eis domine. Et lux perpetua luceat eis.//
[The combination, without the versicle [V55] Dies illa, is not known from other sources. It is, however, found in a source from Phalempin (important monastery in the diocese) as R. and V. to lesson 9]
f.90v[Laudes.]
/Añt. In iniquitatibus. [Ps.]
[Ps.50] Miserere mei deus secundum magnam misericordiam tuam ->mundabor lavabis me et super nivem//
f.91/dealbabor. Auditui meo dabis gaudium ->[Ps.50 cont.]->Quoniam si voluisses sacrificium//
f.91v/dedissem utique holocaustis non delectaberis ->[Ps.50 cont.]->super altare vitulos. *Requiem.
[Añt.] In iniquitatibus conceptus sum in peccatis coram te domine miserere mei.
Añt. Exaudi. [Ps.]
[Ps.64] Te decet hymnus deus in syon ->super nos et impietatibus//
f.92/nostris tu propiciaberis. Beatus ->repletum est aquis parasti cibum illorum//
f.92v/quoniam ita est preparatio eius. ->clamabunt etenim hymnum dicent. *Requiem.
Añt. Exaudi deus orationem meam ad te omnis caro veniet.
Añt. Me suscipiat. Ps.
[Ps.62] Deus deus meus ad te de luce vigilo ->sic in sancto apparui tibi ut //
f.93/viderem virtutem tuam ->partes vulpium erunt. Rex vero//
f.93v/letabitur in deo laudabuntur omnes qui iurant in eo quia obstructum est os loquentium iniqua. Ps.
[Ps.66] Deus misereatur nostri ->deus et metuant eum : omnes fines terre.//
f.94/*[R]equiem. Añt. Me suscepit dextera tua domine. Añt. A porta. Ps.
[Canticum Isaie 38, 10-20] Ego dixi in dimidio dierum meorum ->sicut pullus irun=//
f.94v/dinis sic clamabo meditabor ut columba. ->in lacum veritatem tuam. Vi=//
f.95/vens vivens ipse ->vite nostre in domo domini. *Requiem.
Añt. A porta inferi erue domine animas eorum.
Añt. Omnis spiritus. [Ps.]
[Ps.148] Laudate dominum de celis laudate eum in excelsis ->mandavit et creata//
f.95v/sunt. Statuit ea in eternum ->Hymnus omnibus sanctis eius filijs//
f.96/israel populo appropinquanti sibi. Ps. David
[Ps.149] Cantate domino canticum novum laus eius in ecclesia ->reges eorum in compedibus et nobi=//
f.96v/les eorum in manicis ferreis. Ut faciant in eis iudicium conscriptum gloria hec est omnibus sanctis eius. [Ps.]
[Ps.150] Laudate dominum in sanctis eius ->omnis spiritus laudet dominum. Añt. Omnis spiritus laudet dominum. Añt. Omne.//
f.97/[Canticum Zacharie] /Benedictus dominus deus israel ->[Luc. I, 68-79]->In sanctitate et iusticia coram ipso omnibus//
f.97v/diebus nostris ->pedes nostros in via pacis. *Requiem.
Añt. Omne quod dat in pater ad me veniet et ad eum qui venit ad me non eiciam foras.
Kyrie leyson. Xpe leyson. Kyrie leyson. Pater noster. Et ne nos.
Ps. David comme dessus. [f.83 Ps.129] De profundis cla.//
f.98/[Vs.] A porta inferi. Erue domine animas eorum.
[Vs.] Credo videre bona domini. In terra viventium.
Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
Oreson. Deus qui nos patrem et matrem honorare precepisti
miserere clementer [ms: claventer] animabus patris mei et matris mee
eorumque omnia peccata dimitte meque cum eis in eterne claritatis gaudio fac vivere.
[Oreson.] Deus in cuius miseratione anime fidelium requiescunt
famulis et famulabus tuis omnibus hic et ubique in xpristo quiescentibus
da propicius veniam peccatorum ut a cunctis reatibus absoluti//
f.98v/tecum sine fine letentur.
Oreson. Fidelium deus omnium conditor et redemptor animabus
famulorum famularumque tuarum remissionem cunctorum tribue peccatorum
ut indulgentiam quam semper optaverunt piis supplicationibus consequantur.
Per te ihesu xpriste salvator mundi qui in trinitate perfecte vivis et regnas deus per omnia secula seculorum amen.
Requiescant in pace. Amen.

Sensiet les .xv. ioies et .vij. requestes.//
Prayers in French
[The following is written in dialect and can be difficult to comprehend. Compare the two prayers with the texts edited by Victor Leroquais: The 15 Joys (Sonet 458) and the Seven Requests (Sonet 504. Please ignore the ridiculous "translations" offered by Google!]
f.99Mary with Child (9 line miniature intended as initial D)
/¶Doulce dame de misericorde mere de pite fontaine de tous biens qui portastes ihesucris .ix. mois en vos precieux flans et qui lalaitastes de vos doulces mamelles.
Bielle tresdouce dame Je vous prie merchi et vous prie que vous voeillies pryer a vo chier fil quil me doinst en tel maniere vivre en cel siecle que ie puisse venir a sa misericorde et en la fin a vraie confession et a vraye //
f.99v/repentance de tous les pehies que fis onques et quil me doinst benoit corps recepvoir aupourfit de m'ame quant elle departura de mon corps et ensi li voeillies pryer a vo chier fil.
Doulce dame et ie m'en agenouilleray .xv. fois devant vostre ymage en lonneur des .xv. ioies que vous eustes de vostre chier fil en terre. Ave maria.
[1] Belle tresdouche dame sainte marie pour ycelle grant ioie que vous eustes quant li saint angele gabriel vous aporta le nouvelle que li sauveres de tout le monde deschenderoit en vous.
Doulce dame pryes li quil descende en mon cuer //
f.100/espirituelement. Ave maria.
[2] E tres doulce dame pour icelle grant ioie que vous eustes quant vous alastes [repeated: dittography] ala montaigne visiter sainte elizabeth vostre cousine et elle dist que vous esties benoite sur toutes femmes. Et que li fruis de vostre ventre estoit benois.
Douche dame pryes a cel benoit fruit quil me voelle rasaizier. Ave maria.
[3] E tres douche dame royne de paradis pour icelle grant ioie que vous eustes quant vous sentistes vostre douls filz mouvoir en vous.
Doulce dame pryes le quil voelle esmouvoir mon cuer aluy servir et amer. Ave maria.//
f.100v[4] /E tres douce dame pour ycelle grant ioie que vous [eustes] au iour du noel quant vos douls fieul nasqui de vous.
Douce dame pryes li que par sa nativite aie redemption. Ave maria.
[5] E tres douce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant li pastour vous trouverent et vostre douch enfant.
Douche dame pryes li que ie le puisse trouver en toutes mes tribulations. Ave maria.
[6] E tres douche dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant les trois rois vinrent offrir a vostre douch enfant or, mirre et lenchens et illes rechut.
Douche//
f.101/dame pryes li quil voelle rechevoir m'orison. Ave maria.
[7] E tres douche dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant vous offristes vostre douls fils au temple et saint symeon le receupt entre ses bras.
Douche dame pryes li que ie luy puisse faire plaisant offrande. Ave maria.
[8] E tres douche dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant vous eustes vostre douls filz perdu et vous le trouvastes entre les iuif [ms: mis] en iherusalem ou il prescoit contre yaulx.
Douce dame pryes li que ie le puisse trouver en toutes mes necessites par //
f.101v/vos saintes merites. Ave maria.
[9] E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant vous fustes semonse a noeces archedeclin et vostre douls filz mua liaue en vin.
Douce dame pryes le quil voelle muer le mauvauete de mon cuer en ioie pardurable. Ave maria.
[10] E tres doulce dame pour icelle grant ioie que vous eustes quant vos douls filz repeut .v. milles hommes de .v. pains dorge et de .ij. poissons.
Douce dame pryes li quil voelle mes v. sens gouvienez. Ave maria.
[11] E tres douce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes et grant//
f.102/pite onsy quant vos douls fieulx veult prendre mort et passion en la crois pour nous tous, douce dame pryes li que la mort quil souffert me gart de la mort denfer. Ave maria.
[12] E tres douche dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au saint iour de pasques quant vos douls fils resuscita de mort a vie.
Douce dame pryes li que ie puisse ensi resusciter au sauvement de m'ame.
[13] E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au iour de lassension quant vos douls fils monta es sains chieus.
Douce dame pryes li quil iraie apues ly mon cuer et //
f.102v/ma pensee. Ave maria.
[14] E tres douche dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au iour de penthecoustes quant vos douls filz envoya le saint esprit a ses discipiles et il les enlumina et embrasa de sa doulce grasce.
Doulce dame pryes li quil enlumine mon cuer a luy servir amer et honnourer. Ave maria.
[15] E tres douche dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au iour de vostre assumpsion quant vos doulz fieulx vous emporta eschieulx et vous assist a sa diestre main et vous couronna sur toutes aultres roynes.
Douce dame pryes li pour moy et pour tous cheus icelles//
f.103/dont il voelt iestre depuies que par divine puissance nous maine tous en paradis. Amen. [Cf. also a version from Rouen: Doulce dame]
[Sensiet les vij. requestes.]
Douls dieus douls peres saintes trinites uns dieulx conseillies moy en lonneur diceluy conseil que vous presistes de vostre propre sapience quant vous envoiaste vostre saint angele gabriel ala vierge marie dire et annonchier le conseil et le nouvelle de nostre salut.
Sire si com che fu voir si me regardes en pite. Pater noster.
[2] Biaus sire dieus regardes moy en pite en lonneur diceluy regart dont vous //
f.103v/regardastes le monde quant vous envoiastes vostre doulx fil morir en tierre pour nous.
Sire si com che fu voirs me regardes en pite. Pater noster.
[3] Biaus sire dieus regardes moy en pite en lonneur diceluy regart dont vous regardastes vos disciples quant vous desistes: quelconques cose que vous demanderes a mon pere vous l'ares.
Sire si com che fu voirs si me regardes en pite en lonneur de vous et a men salut. Pater noster.
[4] Biaus sire dieus ie vous requier qui me regardes en lonneur diceluy regart dont vous regardastes saint pierre lapostele quant il vous ot=//
f.104/renoye trois fois en une nuit et vous eustes pite de luy car il plora mult tenrement du cuer et des yeulx.
Sire si com che fu voirs si me regardes en pite. Pater noster.
[5] Biaus sire dieus ie vous requier qui vous me regardes en pite en lonneur diceluy regart dont vous regardastes les femmes qui vous sieuoient plorant quant vous portastes le crois a vos espaules et vous leur desistes: mes filles de iherusalem ne plores pas pour moy mes pour vos pechies.
Sire si com che fu voirs me regardes en pite. Pater noster.
//
f.104v/[6] Biaus sire dieus ie vous requier conseil et ayde en lonneur diceluy regard dont vous regadastes vostre mere et vostre disciple saint iehan en la grant tristresce de la mort que vous souffristes pour nous en crois.
Sire si com ce fu voirs si me regardes en pite. Pater noster.
[7] Biaus sire dieus regardes moy en pite en lonneur diceluy regart dont vous regardastes le larron quant il pendoit en la crois quant il vous dist sire ramembres vous regne et vous luy desistes huy seras en paradis avoec moy.//
f.105/Sire si com che fu voirs regardes moy en pite au iour deu iugement. Pater noster.
Later Additions
f.105[The following standard Gospel readings are in a different and slightly later hand (c.1480-1490?). They were added on ruled leaves left blank at the end of the book.
The initials look much later than the handwriting and may have been left open for some time.]
Inicium sancti euangelij secundum Johannem.
f.105v/
f.106/
f.106vSequentia sancti euangelij secundum lucam.
f.107/
f.107vSequentia sancti euangelij secundum matheum.
f.108/
f.108v/
f.109Sequentia sancti euangelij secundum marcum.
f.109v/
f.110explicit ->sequentibus signis. Deo gratias. (10 lines blank)
On this and the following page has the owner written the prayers of St.Gregory: Incipit:
O domine iesu xpe adoro te in cruce pendentem ...
f.110v explicit in masculine form: et propicius esto michi miserrimo peccatori. Pater noster. Ave maria.

[Below: "Ce livre apertient a Marie Francois Treau, celui qui le retrouvera ie prie de le rendre pour dieu, ou pour de langeur de lan 1678" (cf. fol.2v)]
f.111/Sensieut Ave maris stella en franchois.
Ave maris stella. Clere estoille marinne, Balaam vous nomma, De iacob le originne ... (Each stanza preceded by the incipit in Latin on two lines, the additional pages were ruled for 23 lines but adjusted to fit the preceding text area).
f.111v/
f.112/
f.112v/
f.113/
f.113v/ explicit ->En vous mon seul espoux. (2 lines blank)//

Blank flyleaf(Paper flyleaf from the rebinding)
Paper flyleafMarbled paper
Marbled paper(pastedown on the binding)
Binding back(red marocco as the front plate)
Top of Page
©CHD Erik Drigsdahl 2002 (In die nativitatis sci Iohannis baptiste, feliciter sexaginti anni pernoctatum); Last update 25/06/2002.