CHD Rouen Hours
Heures à l'usage de Rouen, Rouen c.1460-1475
Formerly D & D Galleries - Somerville, NJ

|New Files| |Dismembered Manuscripts| |CHD Guides| |Tutorial| |Books of Hours| |Incunabula| |Calendars| |CHD Miscellanea|

Credit must here be given to David Carlson and the D&D Galleries in Somerville, who, on the request of students and scholars, has left a 9Mb directory on his webserver without prospect of any commercial profit. Salute and respect to this high class of sales promotion. May it be an inspiration for other commercial dealers in medieval manuscripts.
Since the sale has the manuscript been taken apart by an unknown buyer and is now dispersed and offered for sale as single leaves by a large number of dealers.
See: Dismembered Horæ

[The page of access to the facsimile is a hughe display showing all 132 pictures as smal thumbnails neatly arranged in 44 rows of three images (showing 6 pages per row). As each of the 132 thumbnails is about 8K is it a very heavy page to download depending on your modem and connection. But the effort pays off. The display is an extraordinary didactical survey of the entire layout of a book, showing the distribution of large and small initials and all the borders]
| Connect to D&D Galleries in Somerville |

The single jpegs can be fetched, one by one, with a click on the folio number in the Guide below (to be combined with the return button in your own browser).


Book of Hours (Use of Rouen)
130 ff. 15 lines written in a classic french gothic textualis in two degrees (16 lines in the calendar and from f.123). 5 full-page miniatures (one missing after f.88). The decoration is traditional, following a strict scheme (cf. the webpage mentioned above with all the pages as thumbnails). All 3-line initials has a 3/4 border arranged around a baguette on the left side. Likewise has all pages with a 2-line initial a vignette to the left of the textbloc, regardless if it will be placed in the inner or outer margin. Most scholars will probably agree on a date after 1450 in a provincial workshop. The composition of the miniatures is following a general trend in the 1460'ies. The space is often divided by a piece of cloth, separating the foreground from the background in a stage-like manner, thus reducing the demand for perspective skills. Datation of the manuscript is difficult because the script and the style of the decoration apparently was unusual archaic for the time of execution. This is revealed by a later 15th century modern reflection in the full borders around the miniatures. The "geometrical" stripes in the borders, on a ground of thin fluid goldpaint, can hardly have been painted before c.1465-70. In other words: a provincial artist born around 1420, who, on the waning of a long life, attempted to enrich his standard repertoire with the latest fashion as seen in Rouen. We have here a modest book of hours which has been written for sale on the open market in Rouen. The provenance of this manuscript is unknown.
A book of hours with identical contents was formerly in a private collection in France (from the Phillips Collection, 1940'ies, 122 ff. - calendar, commemorations at Lauds and the litany identical except for one extra saint - it even had lost a folio after page 166 (=The Crucifixion f.88'). It did not, however, include the additional final section with prayers in French, which support my judgment below.)
The exact collation is unknown but appears to be the original with the position of the hours of the cross and the holy spirit placed between the penitential psalms and the office of the dead. A rubric after the hours of the holy spirit secures the authenticity of this exceptional Rouennaise collation. The last quaternion with french prayers is contemporary with the bulk of the manuscript, but of a different manufacture, and written in 16 lines. The modern foliation in pencil is erroneous from fol.28 onwards, see the note on the collation below.

Contents
KALENDARIUM
Kalendarium (French) written on 16 lines, alternating in blue and red colors, with the KL initials, name of the months and rubricated days in burnished gold. Full Transcript
A typical commercial secular Rouen calendar from the 3rd quarter of the 15th Cent. [Cf. Characteristics in the Rouen Calendar]
f.1JANVIER
f.1v-2FEVRIER
f.2v-3MARS
f.3v-4APIRRIL
f.4v-5MAY
f.5v-6JUING (19 June in gold: S. Gervais)
f.6v-7JUILLET (3 July in gold: S. Marcial)
f.7v-8AOUST (6 Aug. in gold: S. Sauveur)
f.8v-9SEPTEMBRE
f.9v-10OCTOBRE
f.10v-11NOVEMBRE (23 Oct. in gold: S. Romain)
f.11v-12DECEMBRE
f.12v
GOSPEL LESSONS
f.13Secundum iohannem. In principio erat verbum ->[John 1,1-14]->
f.13v-14->>Plenum gratie et veritatis. Deo gratias. ã Te invocamus te adoramus te laudamus o bona trinitas. V. Sit nomen domini benedictum. R. Ex hoc nunc et usque in seculum. Oratio. Protector in te sperancium deus sine quo nichil est validum nichil sanctum multiplica super nos misericordiam tuam ut te rectore te duce sit transeamus per bona temporalia ut non amittamus eterna. Per.//
f.14v-15/[Oratio.] Ecclesiam tuam quesumus domine benignus illustra ut beati iohannis apostoli tui et evangeliste illuminata doctrinis ad dona perveniat sempiterna. Per xpm dominum.
Secundum lucam. In illo tempore. Missus est angelus gabriel ->Dixit autem maria ad angelum.//
f.15v/Quomodo fiet istud ->[Luc.1, 26-38]->Ecce ancilla domini//
f.16/fiat michi secundum verbum tuum. Deo gratias. Secundum matheum. Cum natus esset ->>ab eis ubi xps//
f.16v-17/nasceretur. ->[Matth. 2, 1-12]->>in regionem suam. Deo//
f.17v-18/gratias. Secundum marcum. In illo tempore. Recombentibus undecim discipulis ->[Marc 16, 14-19]->sequentibus signis. Deo gratias. Oratio beate marie.//
OBSECRO TE
f.18v-19(3/4 border)/¶Obsecro te domina sancta maria mater dei
pietate plenissima
summi regis filia
mater gloriosissima
mater orphanorum
consolatio desolatorum
via errancium salus
in te sperancium
virgo ante partum
virgo in partu
et virgo post partum.
fons misericordie
fons salutis et gratie
fons pietatis et leticie
fons consolationis et indulgencie.
Per illam sanctam ineffabilem leticiam
qua exultavit spiritus tuus,
in illa hora quando tibi
per ga//brielem archangelum
annuntiatus et conceptus
filius dei fuit.
Et per illud divinum misterium
quod tunc operatus est spiritus sanctus.
Et per illam sanctam
ineffabilem
pietatem
gratiam
misericordiam
amorem et humilitatem
per quas filius tuus descendit
accipere humanam carnem
in venerabilissimo utero tuo.
Et in quibus te respexit
quando te commendavit
sancto iohanni apostolo tuo et evangeliste.
Et quando te exaltavit
super choros angelorum et archangelorum. Et //
f.19v-20/per illam sanctam
inestimabilem humilitatem
in qua tu respondisti
archangelo gabrieli.
Ecce ancilla domini fiat michi secundum verbum tuum.
Et per illa sanctissima
quindecim gaudia
que habuisti de filio tuo
domino nostro ihesu xpristo.
Et per illam sanctam
maximam compassionem
et accerbissimum cordis dolorem
quem habuisti quando
filium tuum dominum nostrum ihesum xpristum
ante crucem nudatum
et in ipsa levatum
vidisti pendentem /fol.20/
crucifixum vulneratum
sicientem fel et aceto apponi
et hely clamantem audisti
et morientem vidisti.
Et per quinque vulnera filij tui
et per contractionem viscerum suorum
pre nimio dolore vulnerum.
Et per dolorem quem habuisti
quando vidisti eum vulnerari,
et per fontes sanguinis sui
et per omnem passionem eius
et per omnem dolorem cordis tui.
Et per fontes lacrimarum tuarum
cum omnibus sanctis et electis dei
veni et festina in //
f.20v-21/auxilium et consilium meum
in omnibus orationibus et requestis meis
in omnibus angustijs et necessitatibus meis.
Et in omnibus illis rebus
in quibus ego sum facturus
locuturus aut cogitaturus
omnibus diebus ac noctibus
horis atque momentis vite mee.
Et michi famulo tuo impetres
a dilecto filio tuo complementum
omni misericordia et consolatione
omni consilio et auxilio omni adiutorio
omni benedictione et sanctificatione
omni salvatione pace et prosperitate
omni gaudio et alacrita//te.
Etiam habundantiam omnium bonorum
spiritualium et corporalium.
Et gratiam sancti spiritus
qui me bene per omnia disponat.
Animam meam custodiat
corpus meum regat et protegat
mentem erigat
cursum dirigat sensum foveat
mores componat actus probet
vota et desideria mea perficiat.
Cogitationes sanctas instituat
preterita mala indulgeat
presencia emendet
futura moderetur.
Vitam honestam et honorabilem michi tribuat.
Et victoriam contra omnes //
f.21v-22/adversitates huius mundi
et veram pacem spiritualem et corporalem michi tribuat.
Bonam spem caritatem et fidem
castitatem humilitatem et patientiam.
Quinque sensus corporis mei regat et protegat.
Septem opera misericordie complere me faciat.
Et duodecim articulos fidei
et decem precepta legis firmiter credere et tenere me faciat.
Et a septem peccatis criminalibus me liberet et defendat usque in finem,
et in novissimis diebus meis ostende michi fa//ciem tuam.
Et annuncies michi diem et horam obitus mei.
Et hanc orationem supplicem exaudias et suscipias,
et vitam eternam michi tribuas.
Audi et exaudi me dulcissima virgo maria
mater dei et misericordie. Amen.
O INTEMERATA
f.22(3/4 border) ¶O intemerata et in eternum benedicta, singularis atque incomparabilis virgo
dei genitrix maria, gratissimum dei templum, spiritus sancti sacrarium, ianua regni celorum, //
f.22v-23 /per quam post deum totus vivit orbis terrarum.
De te enim unigenitus filius dei verus et omnipotens deus suam sanctissimam fecit matrem,
assumens de te illam sanctissimam carnem per quem mundus qui perditus erat salvatus est.
Cuius preciosissimo sanguine suo ipse mundus redemptus est, et peccata remissa sunt.
Formans eam in preciosissimo utero tuo, de preciosissimo sanguine tuo, vivens eam eterne
et incommutabili divinitati /f.23/ sue, a quo bona cuncta procedunt, per quem omnia facta sunt.
Quem adoro qui sacratissimam carnem suam cum preciosissimo sanguine suo, ipse dat
quotidie fidelibus suis sub forma panis et vini in cibum viaticum ad refectionem animarum
salutarem et vitalem. Qui digne manducaverit vitam eternam habebit. Qui autem indigne
manducaverit iudicium sibi manducat et bibit sicut pluries feci, mea culpa mea //
f.23v-24/culpa, mea gravissima culpa.
Qui autem non manducaverit non habebit vitam eternam.
Et propterea merito dicimus tibi quia per te post deum, totus vivit orbis terrarum.
Per hanc fidem te deprecor dei genitrix virgo semper maria, inclina aures tue pietatis
supplicacionibus meis indignissimis, et esto michi miserrimo peccatori pia et propicia
in omnibus auxiliatrix. Rogans pro me apud fontem pietatis /f.24/ et misericordie
creatorem et redemptorem dominum nostrum ihesum christum filium tuum verum
et omnipotentem deum a quo bona cuncta procedunt, per quem omnia facta sunt.
Qui non vult mortem peccatoris sed ut magis convertatur et vivat.
Cui proprium est misereri semper et parcere, fac ut ipse per ineffabilem misericordiam suam,
meritis et precibus tuis absolvat me ab omnibus peccatis meis, per que ei discipuli,
cui tribuens michi veram humilitatem, veram man=//
f.24v-25/suetudinem et obediendi gratiam, fidei spei et caritatis augmentum,
cum perseverencia, custodiens me a retidivo peccati et a tentationibus et machinationibus
demonum mundi et carnis. Ita ut non amplius serviam demonibus quibus servivi in
multitudinibus scelerum meorum, videlicet in superbia vana gloria cupiditate, avaricia, invidia,
ira, gula, luxuria, accidia et negligencijs infinitis, et alijs multis peccatis quibus peccavi,
et alios peccare feci. Mea culpa, mea cul=/f.25//pa, mea gravissima culpa.
In hiis peccatis perdidi regnum celorum et societatem angelorum, et totiens offendi
piissimum filium tuum et quotiens letificavi demones pessimos et merui eterna supplicia
totiens mea culpa, mea culpa, mea gravissima culpa.
Ideo deprecor te dei genitrix et perpetua virgo semper maria: ut tu impetres michi indulgenciam
et remissionem omnium peccatorum istorum et aliorum quecunque feci ab ipso filio tuo, a quo bo=//
f.25v-26/na cuncta procedunt, per quem omnia facta sunt. Qui etiam illuminat
omnem hominem venientem in hunc mundum. Fac ut ipse illuminet mentem meam
lumine gratie sue inflammet eam igne suavissimi et sanctissimi amoris sui.
Et faciat me seipsum cum patre et spiritu sancto, unum solum deum verum adorare in spiritu
et veritate seipsum super omnia diligere et timere et eidem firmiter obedire et adherere,
sua mandata custodire peccata vitare, suam sanctam /f.26/ passionem et pacientiam imitari,
bonis operibus habundare, prospera mundi despicere, et nulla eius adversa formidare,
et talem penitenciam in hac vita pro cunctis sceleribus et peccatis meis agere que eis meritis
et precibus tuis, beneplacens sit et grata. Ita ut parcat michi in alia vita. Concedens michi
misericorditer cum sanctis et electis tuis vitam et requiem sempiternam. Amen. (1 line blank)//
f.26vBlank page
HORE B.M.V. ad Matutinum (Use of Rouen)
f.27*Annunciation (Full painted border)
Domine labia mea aperies et os meum//
f.27v-28/annunciabit laudem tuam.
Deus in adiutorium, etc. [Invitatorium.] Ave maria. [Ps. 94] Venite exultemus.
f.28vHymnus.//
f.29/Quem terra ponthus.
f.29v-30Antiphona. Benedicta tu. Domine dominus noster ->[Pss.8]
f.30v-31Antiphona. Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui.
Ant. Sicut mirra. Celi enarrant ->[Ps.18]->
f.31v-32Antiphona. Sicut mirra electa odorem dedisti suavitatis sancta dei genitrix.
Ant. Ante. Domini est terra ->[Ps.23] ->
f.32v-33->>Antiphona. Ante thorum huius virginis frequentate nobis dulcia cantica dragmis.
V. Sancta dei genitrix virgo semper maria.
R. Intercede pro nobis ad dominum deum nostrum. Pater noster.//
f.33v[Lectio i.] Sancta maria virgo virginum -> R.Beata es virgo maria que dominum portasti creatorem mundi
Genuisti qui te fecit et in eternum permanes virgo.
V. Ave maria gratia//
f.34/Et ne nos. Sed. Iube dñe benedicere.
Alma virgo virginum intercedat pro nobis ad dominum amen.
[Lectio ii.] Sancta maria piarum piissima ->
R. Sancta et immaculata virginitas quibus te laudibus referam nescio.
Quia quem celi capere non poterant tuo gremio contulisti.//
f.34v/V. Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui.
Quia quem celi. Iube dñe benedicere. Sancta dei genitrix fit nobis auxiliatrix. Amen.
Lectio iii. Sancta dei gentrix que digne meruisti ->
R. Felix namque es.
f.35/V. Ora pro populo interveni pro clero intercede pro devoto femineo sexu
senciant omnes tuum levamen quicumque celebrant tuam commemorationem. Quia etc. Gloria patri. Quia etc.
[Hymnus Ambrosianus.] Te deum laudamus ->
f.35v-36[Te deum - continued]
f.36v->>non confundar in eternum. V. Post partum virgo inviolata//
AD LAUDES
f.37/permansisti. R. Dei genitrix intercede pro nobis.
A laudes.Deus in adiutorium, etc.
Ant. Assumpta est. [Ps.92] Dominus regnavit decorem ->
f.37v[Ps.99] Iubilate deo
f.38[Ps.62] Deus deus meus
f.38v-39[Ps.66] Deus miseriatur
f.39v-40[Canticum trium puerorum, Dan.3,57-88+56] Benedicite
f.40v-41[Benedicite continued]
f.41v-42[Ps.148] Laudate dominum de celis
f.42v-43[Ps.149] Cantate...laus eius in ecclesia
f.43v[Ps.150] Laudate dominum in sanctis
f.44Antiphona. Assumpta est maria in celum gaudent angeli laudantes benedicunt dominum.
Capitulum. In omnibus requiem quesivi ->[Eccli 24,11-13]-> Hymnus.//
f.44v/O gloriosa domina -> V. Elegit eam deus et preelegit eam. R. Et habitare eam facit in tabernaculo suo.
ã. O gloriosa domina. Ps.//
f.45/Benedictus dominus deus israel ->
f.45v-46->> Antiphona. O gloriosa dei genitrix virgo semper maria
que dominum omnium meruisti portare
et regem angelorum sola virgo lactare
nostris precibus pia memorare et pro nobis semper xpm deprecare
ut tui filii patrociniis ad celestia regna mereamur pervenire.
V. Domine exaudi orationem meam.
R. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.
Concede nos famulos tuos quesumus domine deus//
[Concede nos is the usual standard collect at Lauds and Vespers, but in Normandy (Rouen and Coutances) was it repeated at all hours except Compline)]
COMMEMORATIO SANCTORUM
f.46vDu saint esperit ã. Veni sancte spiritus. V. Emitte spiritum. R. Et renovabis faciem terre. Oremus. Deus qui corda fidelium.
f.47/De la trinite antiphona. Te invocamus te adoramus. V. Sit nomen domini benedictum. R. Ex hoc nunc et usque in seculum. Oremus. Omnipotens sempiterne deus qui dedisti famulis tuis in confessione ->Per xpm. De saint michiel ã.//
f.47vAnt. Michael archangele veni in adiutorio populo dei. V. In conspectu angelorum psallam tibi. R. Adorabo ad templum sanctum tuum et confitebor nomini tuo. Oremus. Deus qui miro ordine angelorum. ->Per xpm. V. De saint iohan baptista ã. Inter natos mulierum non surrexit maior iohanne baptista. V. Fuit homo missus//
f.48/a deo. R. Cui nomen erat iohannes. [Oratio.] Deus qui presentem diem honorabilem nobis in beati iohannis baptiste nativitate fecisti da populis tuis spiritualium gratiam gaudiorum et omnium fidelium mentes dirige in viam salutis eterne. Per xpm. De saint nicolas añ. Amicus dei nicolaus. V. Ora pro nobis. R. Ut digni. [Oratio.] Deus qui beatum nico=//
f.48v/laum pontificem tuum innumeris decorasti miraculis tribue nobis quesumus ut eius meritis et precibus a gehenne incendiis liberemur. Per xpm.
De sancta katherine ã. Virgo sancta katherina grecie gemma urbe alexandrina costi regis erat filia. V. Diffusa est gratia. R. Propterea. ->Oremus. Deus qui dedisti legem moysi ->>//
f.49->Per. De sancte margarete ã. Marguareta nobili genere orta gloriosam pertulit passionem. V. Adiuvabit eam deus in vulto suo. R. Deus in medio eius non commovebitur. [Oratio.] Omnipotens sempiterne deus auctor virtutis et amator virginitatis qui beatam marguaretam hodierna die dignatus es ad celi gaudia deducere suppliciter exoramus//
f.49v/tuam clemenciam ut cuius sacram solemnitatem celebramus in terris de eundem patrocinio gaudeamus. Per xpm.
De toussains ã. Sancti dei omnis qui estis consortes supernorum mitum intercede pro nobis ad dominum. V. Letamini in domino et exultate iusti. R. Et gloriamini omnis recti corde. Oremus. Infirmitatem nostram quesumus domine propicius respice et mala omnia que iuste meremur omnium sanctorum tuorum intercessione averte. Per xpm.//
f.50/De la paix antiphona. Da pacem domine in diebus nostris quia non est alius qui pugnet pro nobis nisi tu deus noster. V. Fiat pax in virtute tua. R. Et habundancia in turribus tuis. Oremus.
Oratio. Deus a quo sancta desideria recta consilia et iusta sunt opera da servis tuis illam quam mundus date non potest pacem ut et corda nostra mandatis tuis dedica et hostium sublata formidine tempora sint tua protectione transquilla. Per//
f.50v/xpistum dominum nostrum amen. Benedicamus domino. Deo gratias.
->>(11 lines blank) A prime.//
AD PRIMAM
f.51*Nativity Full painted border
Deus in adiutorium, etc.
f.51v-52Hymnus Veni creator spiritus - Memento salutis auctor - Maria mater gratie. ã. Maria virgo. [Ps.1] Beatus vir
f.52v-53[Ps.2] Quare fremuerunt gentes
f.53v-54[Ps.5] Verba mea auribus percipe
f.54v-55[Ps.116] Laudate dñm omnes gentes
f.55vã. Maria virgo assumpta est ad ethereum thalamum in quo rex regum stellato sedet solio. [Capitulum.] Per te dei genitrix est nobis vita perdita data que de celo suscepisti prolem et mundo genuisti salvatorem. Deo gratias. R. Ave maria gratia plena dominus tecum. Ave maria. Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui. Dominus tecum. Gloria patri. Ave maria. V. Sancta dei genitrix virgo semper maria. R. Intercede pro nobis ad dominum nostrum.
Oratio. Concede nos fa. A tierce.//
AD TERTIAM
f.56Deus in adiutorium, etc. (3/4 border)
Hymnus. Veni creator. ã. In odorem. Ps. Ad dominum cum tribularer ->[Ps.119]->
f.56v[Ps.120] Levavi oculos
f.57[Ps.121] Letatus sum
f.57v-58Antiphona. In odorem unguentorum tuorum currimus adolescentule dilexersit te nimis. [Capitulum.] Ab initio et ante secula ->[Eccli 24,14] ->> R. Sancta dei genitrix virgo semper maria. Sancta dei. Inter=//
f.58v/cede pro nobis ad dominum nostrum. Virgo semper. Gloria patri. Sancta dei genitrix. V. Post partum virgo inviolata permansisti. R. Dei genitrix intercede pro nobis.
Oratio. Concede nos fa. A midi.
AD SEXTAM
f.58v-59Deus in adiutorium, etc. (3/4 border)
Hymnus. Veni creator. ã. Benedicta es. [Ps.] Ad te levavi oculos ->[Ps.122]
f.59Psalmus. Nisi quia dominus ->[Ps.123]
f.60/[Ps.] Qui confidunt ->[Ps.124] ->
f.60v/operantibus iniquitatem pax super israel. Gloria patri. Antiphona. Benedicta es a filio tuo domina quia per fructum vite communicavimus. Capitulum. Et sic in syon ->[Eccli 24,1] -> R. Post partum virgo inviolata permansisti. Post. Dei genitrix intercede pro nobis. Inviolata per. Gloria patri. Post partum. V. Speciosa facta es et suavis. R. In deliciis tuis sancta dei genitrix. Oratio. Concede nos fa. A none.//
AD NONAM
f.61Deus in adiutorium, etc. (3/4 border)
Hymnus. Veni creator. ã. Pulchra es. Ps. In convertendo ->[Ps.125]->
f.61v-62[Ps.] Nisi dominus ->[Ps.126]->
[Ps.] Beati omnes qui timent ->[Ps.126]->
f.63/Gloria patri. Antiphona. Pulchra es et decora filia ierusalem terribilis ut castrorum acies ordinata. Capitulum. Et radicavi in populo honorificato ->[Eccli 24,16]-> R. Speciosa facta es et suavis. Speciosa. In deliciis tuis sancta dei genitrix. Et suavis. Gloria patri. Speciosa. V. Dignare me laudare te virgo sacrata. R. Da michi virtutum contra hostes tuos. Oremus. Concede nos fa. A vespres//
AD VESPERAS
f.63v-64Deus in adiutorium, etc. (3/4 border)
ã. Beata mater.
[Ps. 121] Letatus sum in hiis que
[Ps. 122] Ad te levavi oculos meos.
[Ps. 123] Nisi quia dominus erat in.
[Ps. 124] Qui confidunt in domino.
[Ps. 125] In convertendo dominus.
Antiphona. Beata mater et in nupta virgo gloriosa regina mundi intercede pro nobis ad dominum.
Capitulum. Beata es virgo maria que dominum portasti crea//
/torem mundi genuisti qui te fecit et in eternum permanes virgo. Deo gratias.
Hymnus. Ave maris stella ->
f.64v-65/Virgo singularis inter omnes mitis ->tribus honor unus. Amen. Versiculus. Post partum virgo inviolata permansisti. R. Dei genitrix intercede pro nobis. ã. Sancta maria. Psalmus. Magnificat anima mea ->[Canticum B.M.V. Luc.I,46-55] ->Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles.//
f.65v/Esurientes implevit bonus ->et semini eius in secula. Gloria patri etc. Antiphona. Sancta maria succurre miseris iuva pusillamines et refove flebiles ora pro populo interveni pro clero intercede pro femineo sexu. V. Domine exaudi orationem meam. R. Et clamor meus ad te veniat. Oratio. Concede nos fa. A complie.//
AD COMPLETORIUM
f.66Converte nos deus salutaris noster, etc. (3/4 border)
ã. Cum iocunditate. Psalmus. Usquequo domine oblivisceris ->[Ps.12]->
f.66v-67[Ps. 42] Iudica me deus ->
f.67v-68[Ps.128] Sepe expugnaverunt ->
f.68v/Domine non est exaltatum ->[Ps.130]->Sperat israel in domino ex hoc nunc et usque in seculum. Gloria patri. Antiphona. Cum iocunditate memoriam beate marie celebremus ut ipsa pro nobis intercedat ad dominum//
f.69/ihesum xpistum. Capitulum. [Eccli 24,20] Sicut cynamomum et balsamum aromatizans odorem dedi quasi mirra electa dedi suavitatem odoris. Deo gratias.
Hymnus. Virgo singularis inter.
Vitam presta puram.
Sit laus deo patri summo.
[Virgo singularis is the last part of the hymn "Ave maris stella", already written on folio 64-64v at Vespers, which explains the abbreviated indications here, where the scribe only has written the principal incipits.]
V. Ecce ancilla domini. R. Fiat michi secundum verbum tuum. ã. Ecce completa. Ps. Nunc dimittis servum tuum domine secundum verbum tuum in pace. Quia viderunt oculi mei//
f.69v-70/->[Canticum Simeonis Luc.2,29-32]-> plebis tue israel. Gloria patri etc. Antiphona. Ecce completa sunt omnia que dicta sunt per angelum de virgine maria. [Oratio.] Gratiam tuam quesumus domine mentibus nostris infunde ut qui angelo nunciante xpi filij tui incarnationem cognovimus per passionem eius et crucem // ad resurrectionis gloriam perducamur. Per xpm dominum nostrum. Amen. Benedicamus domino. Deo gratias. (11 lines blank)//
f.70vBlank page (no rubric or catchword)
[The writings added on the blank pages in brown ink are all later 16th century additions of random fragments of various prayers without importance. They are completely ignored here to avoid any confusion regarding the original contents]
SEPTEM PSALMI PENITENTIALES
f.71*David in Prayer Full painted border
Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira ->[Ps.6]->//
f.71v-72[Ps.] Beati quorum remisse sunt iniquitatis et//
f.72v-73->[Ps.31 cont.]-gt;
f.73v-74[Ps.] Domine ne in furore ->
f.74v-75->[Ps.37 cont.]-gt;
f.75v-76[Ps.] Miserere mei deus ->
f.76v-77->[Ps.50 cont.]-gt;
f.77v-78[Ps.] Domine exaudi orationem meam ->
f.78v-79->[Ps.101 cont.]-gt;
f.79v-80->[Ps.101 cont.]-gt;
f.80v[Ps.] De profundis clamavi ad te domine ->[Ps.129]->
f.81[Ps.] Domine exaudi orationem meam ->[Ps.142]->
f.81v-82->[Ps.142 cont.]-gt;
f.82v->[Ps.142 cont.]->>quoniam ego servus tuus sum. Gloria patri etc.
[Ant.] Ne reminiscaris domine delicta nostra vel parentum nostrorum neque vindictam sumas de peccatis nostris.//
LITANIE
f.83Kyri eleison, Xpiste eleyson, Kyri eleyson etc.
[Cf. some of the full transcripts of litanies in the CHD tutorial. The entries of saints special for Rouen are here marked in blue. Note in particular that St.Ursin was counted as a disciple of Christ in Normandy, and not as a confessor as in his home town Bourges where he was archbishop. Three local confessors are intersected en bloc between St.Benedict and St.Maur, without them would the litany be "general" and impossible to locate without a structural comparison with similar sequences of martyrs and confessors in located contemporary sources]
f.83v/Omnes sancti angeli et archangeli, orate, Omnes sancti beatorum et spirituum ordines orate, Sancte iohannes baptista ora, Omnes sancti patriarche et prophete orate, Sancte petre ora, Sancte paule ora, Sancte andrea ora, Sancte iacobe ora, Sancte iohannes ora, Sancte thoma ora, Sancte iacobe ora, Sancte philippe ora, Sancte bartholomee ora, Sancte mathee, Sancte symon ora//
f.84/Sancte iuda ora, Sancte mathia ora, Sancte barnaba ora, Sancte marce ora, Sancte luca ora, Omnes sancti apostoli et evangeliste orate, Sancte ursine ora, Omnes sancti discipuli domini orate, Omnes sancti innocentes orate, Sancte stephane ora, Sancte line ora, Sancte clete ora, Sancte clemens ora, Sancte laurenti ora, Sancte vincenti ora.//
f.84v/Sancte fabiane ora, Sancte sebastiane ora, Sancte dyonisi cum sociis tuis ora, Sancte maurici cum sociis tuis ora, Sancte eustachi cum sociis tuis ora, Sancte cosma ora, Sancte damiane ora, Sancte xpofore ora, Sancte gervasi ora, Sancte prothasi ora, Sancte georgi ora, Omnes sancti martires orate, Sancte silvester ora, Sancte martine ora, Sancte nicolae ora.//
f.85/Sancte gregori ora, Sancte ambrosi ora, Sancte augustine ora, Sancte ieronime ora, Sancte benedicte ora, Sancte audoene ora, Sancte mellone ora, Sancte romane ora, Sancte maure ora, Sancte leobine ora, Sancte fiacre ora, Omnes sancti confessores orate, Sancta anna ora, Sancta maria magdalena ora, Sancta maria egyptiaca: ora.//
f.85v/Sancta katharina ora, Sancta margareta ora, Sancta martha ora, Sancta barbara ora, Sancta cristina ora, Sancta honorina ora, Sancta appollonia ora, Sancta agatha ora, Sancta agnes ora, Sancta cecilia ora, Sancta lucia ora, Sancta fides ora, Sancta spes ora, Omnes sancte virgines orate, Omnes sancti et sancte, orate.//
f.86/Propicius esto parce nobis domine. Ab omni malo libera nos domine. Ab insidiis dyaboli L(ibera nos domine). A damnatione perpetua, L. A carnalibus desideriis, L. A penis inferni, L. A fulgure et tempestate, L. Per misterium sancte incarnationis tue, L. Per adventum tuum, L. Per nativitatem tuam, L. Per circoncisionem tuam, L. Per baptismum tuum, L.//
f.86v-87
f.87v-88/mundi exaudi nos domine. Agnus dei qui tollis peccata mundi miserere nobis. Kyri eleyson. Xpiste eleyson. Kyri eleyson. Pater noster. Et ne nos. Sed libera nos. Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat.
[Oratio.] Deus cui proprium est misereri semper et parcere suscipe deprecationem nostram ut quos delutorum cathena constringit misera//tio tue pietatis absolvat. Per.
[Oratio.] Fidelium deus omnium conditor et redemptor animabus famulorum
famularumque tuarum remissionem cunctorum tribue peccatorum
ut indulgenciam quam semper optaverunt piis supplicationibus consequantur.
Qui vivis et regnas deus per omnia secula seculorum. Amen. (3 lines blank)//
f.88vBlank page [No rubric or catchword to indicate the following text.
The separation of The Penitential Psalms from the Office of the Dead is unusual, because the two texts were intimately connected in medieval life. A book of hours from Rouen c.1450-60 in Copenhagen KB Thott 543 4° has the same feature, and we must probably look for Rouen in the period 1450-60 to explain this extraordinary composition, which apparently did not occur in the many Sarum Hours produced in Rouen from c.1429 to c.1449]
HORE DE CRUCE
f.88'[One leaf missing with a full-page miniature of the *Crucifixion on recto and the Crossmatins on the verso, ending with the collect Domine iesu xpe fili dei vivi ->in hora//]
f.89/mortis mee et largiri digneris ->[Cf. the full text in the Hypertext Book of Hours by Glenn Gunhouse. The hours of the cross and of the holy spirit were universal, and did not change for local uses.]
f.89v-90
f.90v->>Les matines du saint esperit//
HORE DE SANCTO SPIRITU
f.91*Pentecost Full painted border.
[Cf. the full text in the Hypertext Book of Hours]
f.91v-92
f.92v-93
f.93v->>Ad vesperas mortuorum añ. Placebo domino. Psalmus.//
VIGILIE MORTUORUM (ad Vesperas)
f.94*Funeral Service (Full painted border).
Dilexi quoniam exaudiet dominus vocem orationis mee.//
f.94v-95[Ps.114 continued]
f.95v-96
f.96v-97
f.97v-98 V. Requiescant in pace. R. Amen. V. Domine exaudi. R. Et clamor meus. [Oratio.] Inclina domine aurem tuam ad preces nostras quibus misericordiam tuam supplices deprecamur: ut animam famuli tui et animas famulorum famularumque tuarum quas de hoc seculo migrare iussisti in pacis ac lucis regione constituas et// sanctorum tuorum iubeas esse consortes. Per xpm.
[Oratio.] Deus venie largitor et humane salutis auctor quesumus clemenciam tuam ut nostre congregationis fratres et sorores parentes amicos et benefactores nostros qui ex hoc seculo transierunt beata maria semper virgine intercedente cum omnibus sanctis tuis ad perpetue beatitudinis consorcium pervenire concedas. Per xpm dominum nostrum.
[Oratio.] Fidelium deus etc.
AD MATUTINUM [In i° nocturno]
[The sequence of responsories 14 72 24 32 57 40 68 82 38 was normal use in Rouen, but the widespread dissipation of the series, including Sarum, makes it invalid as sole indicator for the use without the necessary support from additional evidence, as here provided in the calendar, the Hours of the Virgin and the litanies. The series of 5 versicles after the last 9th responsory, short as it is, is however very significant: The versicles 55+182+227+178+198 is proper for genuine Rouen sources, and was only recorded by Knud Ottosen in 14 among 178 sources having the same series of responsories.]
ã. Dirige. Ps. [V]erba mea auribus percipe//
f.98v-99
f.99v-100->>ã. Nequando rapiat ut leo animam meam dum non est qui redimat neque qui salvum faciat. V. Ne tradas//
f.100v-101/bestiis animas confitentes tibi. R. Et animas pauperum tuorum ne obliviscaris in finem. Pater noster. Et ne nos.
[Lectio i. (Job 7,16-21)] Parce michi domine ->>
R. [14] Credo quod redemptor meis vivit et in novissimo die de terra surrecturus sum. Et in carne mea videbo deum salvatorem meum. V. Quem visurus sum ego xpe et non aliis et oculi mei conspecturi sunt. Et in carne.
[Lectio ii. (Job 10,1-7)] Tedet animam meam vite mee: dimittam//
f.101v-102R. [72] Qui lazarum resuscitasti a monumento fetidum. Tu eis domine dona requiem et locum indulgentie.
V. Qui venturus es iudicare vivos et mortuos et seculum per ignem. Tu eis.
[Lectio iii. (Job 10,8-12)] Manus tue fecerunt me ->
f.102v-103R. [24] Domine quando veneris iudicare terram ubi me abscondam a vultu ire tue. Quia peccavi nimis in vita mea.
V. Commissa mea pavesco et ante te erubesco dum veneris iudicare noli me condemnare. Quia peccavi.
[In ii° nocturno]
ã. In loco. Ps. Dominus regit me ->
f.103v-104
f.104v-105
f.105v-106
f.106v-107
f.107v-108 [Lectio iv. (Job 13,23-28)] Quantas habeo iniquitates ->
f.108v-109R. [32] Heu michi domine quia peccavi nimis in vita mea quid faciam miser ubi fugiam nisi ad te deus meus miserere mei. Dum veneris in novissimo die. V. Anima mea turbata est valde sed tu domine succurre ei. Dum veneris.
[Lectio v. (Job 14,1-6)] Homo natus de muliere ->
R. [57] Ne recorderis peccata mea domine. Dum veneris iudicare//
f.109v-110/seculum per ignem. V. Dirige domine deus meus in conspectu tuo vitam meam. Dum.
[Lectio vi. (Job 14,13-16)] Quis michi hoc tribuat ->
R. [40] Libera me domine de viis inferni. Qui portas ereas confregisti et visitasti infernum et dedisti eis lumen ut viderent te qui erant in penis tenebrarum.
V. Clamantes et dicentes advenisti redemptor noster. Qui portas.
[In iii° nocturno]
ã. Complaceat. Ps. Expectans expectavi ->[Ps.39]->
f.110v-111
f.111v-112
f.112v-113
f.113v-114
f.114v-115
f.115v-116 [Lectio vii. (Job 17,1-3+11-15)] Spiritus meus attenuabitur ->
f.116v-117 R. [68] Peccantem me quotidie et non me penitentem timor mortis conturbat me. Quia in inferno nulla est redemptio miserere mei deus et salva me. V. Deus in nomine tuo salvum me fac et in virtute tua libera me. Quia in inferno.
[Lectio viii. (Job 19,20-27)] Pelli mee ->
f.117v-118 R. [82] Requiem eternam dona eis domine. Et lux perpetua luceat eis.
V. Qui lazarum resuscitasti a monumento fetidum tu eis domine dona requiem. Et lux per.
Lectio ix. (Job 10,18-22) Quare de vulva ->
R. [38] Libera me domine de morte eterna in die illa tremenda. Quando celi movendi sunt et terra. Dum veneris iudicare seculum per ignem.
V. [55] Dies illa dies ire calamitatis et miserie dies magna et amara valde. Quando celi.
V. [227] Tremens factus sum ego et timeo//
f.118v-119/dum discussio venerit atque ventura ira. Quando celi.
V. [178] Plangent se super se omnes tribus terre vix iustus salvabitur et ego miser ubi parebo. Dum veneris.
V. [198] Requiem eternam dona eis domine et lux perpetua luceat eis. Libera nos domine etc.
[Ad laudes]
ã. Exultabunt. Ps. Miserere mei deus secundum [Ps.50]. ã. Exultabunt domino ossa humiliata.
ã. Exaudi. Ps. Te decet hymnus ->[Ps.64]->
f.119v-120/Ego dixi in dimidio ->[Canticum Ezechie, Isaie 38,10-20]->
f.120v-121
f.121v-122
f.122v[Ps.129] De profundis clamavi.
V. Requiem eternam. R. Et lux.
V. Requiescant in pace. R. Amen.
V. Domine exaudi. R. Et clamor.
[Ora.] Inclina domine aurem tuam.
[Ora.] Deus venie largitor etc.
[Ora.] Fidelium deus omnium.
(3 lines blank)//
ORAISONS EN FRANCAIS
f.123(3/4 border)/¶Doulce dame de misericorde, mere de pitie, fontaine de tous biens, qui portastes ihesucrist .ix. mois en vos doulx precieux flans et la leitastes de vos doulces mamelles.
Belle tresdoulce dame ie vous cry mercy et vous prie que vous vueillies prier a vostre doulx Filx, qu'il ait pitie et mercy de moy et me doint en telle maniere viure en cest ciecle que ie puisse venir a sa misericorde, et en la fin vraie //
f.123v-124/ confession . et repentance de tous les pechies que ie feis oncques .
et me doint son benoit corps recepuoir au profit et au sauvement de mon ame quant elle partira de mon corps.
Belle tresdoulce dame et ie me agenoulleray .xv. fois devant vostre doulx ymage . en lonneur et en la remembrance des .xv. ioies que vous eustes de vostre cher filx en terre.
Ave maria gratia.
[The numbers below (at each of the 15 petitions) refer to the comparative system used in the Tutorial. Each section was sometimes preceded by a numbered rubric, as for instance is the case in The Belles Heures of Jean de Berry (NY The Cloisters)]
E tres doulce dame pour ycelle grant ioye que vous eustes quant l'angre /f.124/ gabriel uous aporta la nouvelle et salut de paradis et vous dist que le sauveur de tout le monde vendroit en vous.
[1] Doulce dame pries lui qu'il veulle oster de moy quanques qui en moy luy deplaist et que il veulle venir en mon cuer espirituelement.
Ave maria gratia.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes que vous alastes a la montaigne visiter sainte elizabeth vostre cousine et elle vous dist que esties be=//
f.124v-125/noite et que le fruit de vostre ventre estoit benoit.
[2] Doulce dame pries luy que il me vuelle rassazier.
Ave maria.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant vous sentistes mouvoir vostre doulx filx en vos doulx precieux flans.
[3] Doulce dame pries luy que il veulle mon cuer voir a ly amer et servir et honnourer.
Ave maria.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant les pastours /f.125/ vous trouverent et vostre doulx enfant.
[4] Doulce dame pries luy que ie le puisse trouver en toutes mes tribulations.
Ave maria gratia.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au iour de noel quant vostre doulx filx nasqui de vous.
[5] Doulce dame pries lui que il veulle tourner sa benoite nativite a ma redemption.
Ave maria gratia.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant les trois //
f.125v-126/rois vindrent offrir a vostre doulx filx . or . mierre . et encens.
[6] Doulce dame pries luy qui veulle recepvoir mon oroison. Ave maria.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant vous offri-tes (offristes) vostre doulx filx au temple et saint symeon le rechut entre ses bras.
[7] Doulce dame pries luy que il veulle rechevoir mon ame quant elle partira de mon corps.
Ave maria gratia.
E tres doulce dame pour /f.126/ ycelle grant ioie que vous eustes quant vous avies perdu vostre doulx filx et pour le trouvastes en ierusalem entre les iuifs.
[8] Doulce dame pries luy se ie l'ay perdu par deffaulte de mes peches que ie le puisse retrouver par vos saintes merites.
Ave maria.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant vous fustes semonce aux noces saint archedeclin et vostre doulx filx mua l'eaue en vin.
[9] Doulce dame pries luy //
f.126v-127/qu'il veulle muer mon corps en vraye ioie pardurable.
Ave maria gratia.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant vostre doulx filx reput .v. mille hommes de .v. pains d'orge et de deulx poissons.
[10] Doulce dame pries luy que il veulle gouverner les .v. sens de mon corps.
Ave maria gratia.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes quant vostre doulx filx souffri mort et passion, /f.127/ pour nous en la croix.
[11] Doulce dame pries luy que la mort que il souffri me veulle delivrer de la mort d'enfer.
Ave maria gratia.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au iour de pasques quant vostre doulx filx resuscita de mort a vie.
[12] Doulce dame pries luy que ie puisse en telle maniere resusciter au iour du iugement que se soit au sauvement de mon ame. Ave maria gratia. //
f.127v-128/E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au iour de l'ascention, quant vostre doulx filx monta es cieulx.
[13] Doulce dame pries luy mon cuer et toutes mes pensees.
Ave maria gratia.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au iour de pentecostes, quant vostre doulx filx envoya le saint esperit a ses apostres et il les enlumina et embrasa.
[14] Doulce dame /f.128/ pries luy que il veulle enluminer mon cuer.
Ave maria.
E tres doulce dame pour ycelle grant ioie que vous eustes au iour de vostre assumption, quant vostre doulx filx vous emporta es cieulx et il vous assist a sa destre main et vous couronna dessus toutes les autres.
[15] Doulce dame pries ley pour moy et pour tous pecheurs et pecheresses, et pour tous ceulx et celles qui sont en bonne foy, que dieu les ymanifieugne [-fiengue?, etc.]. Amen.
Ave maria gratia.//
[Sonet 458, Cf. the text in the tutorial The 15 Joys of the Virgin from the Hours of Rene d'Anjou (with links to other sources). This version is remarkably different, showing the liberty usually taken by a scribe when writing vernacular prayers in his own language.]
f.128v(3/4 border)/¶Doulx dieu doulx pere sainte trinite ung dieu,
[1] beau sire ie vour requier conseil et aide en lonneur et en la remembranche dy cheluy hautiesme regart conseil que vous preistes de vostre propre sapience quant vous envoiates vostre saint angre a la vierge marie dire et annoncier la nouvelle nostre salut. Je vous pri que vous me conseillies en honneur et en telle maniere comme vous sauves que mestier m'est. Pater noster.//
f.129/[2] Beau sire dieux, ie vous requier conseil aide en lonneur et en la remembranche dicelle pitie que vous eustes de humain lingnage quant vous envoiates vostre chier filx mourir en terre pour nous et le livrastes a mort et meistes vostre digne corps en obedience.
Doulx pere si comme ce fu voir me regardes nous en pitie. Pater noster.
[3] Beau sire dieux, ie vous requier conseil et aide en l'onneur et en la remembranche diceluy regart donne vous//
[Sonet 504, Cf. the text in the CHD tutorial The Seven Requests in a different version. This text is in dialect, presumably from Normandy. The quality of the jpegs (resolution limited to maximum c.300x400 pixels per page) does not allow a more definite reading of single letters - a transcription has only been possible because the expected contents are familiar from other sources].
f.129v-130 /regardastes vos disciples quant vous dictes pere des cieulx regardes ceulx qui [dourront?] en lonneur de moy.
Sire si comme ce fu voir regardes nous en pitie. Pater noster.
[4] Beau sire dieux, ie vous requier conseil et aide en lonneur et en la remembranche diceluy regart dont vous regardastes les fames qui vous suoient plorant quant vous portoies la crois sus vos espaules et vous leur deites: mes filles de iherusalem ne ploures pas pour moy.
Sire si comme /f.130/ ce fu voir regardes nous em pitie. Pater noster.
[5] Beau sire dieu, regardes moy em pitie est lonneur dyceluy regart dont vous regardastes saint pierre l'apostre quant il vous renia trois fois en une nuit.
Sire si comme se fu voir aies pitie de moy. Pater noster.
[6] Beau sire dieu, regardes moy empitie en lonneur dyceluy regart dont vous regardastes vostre mere et vostre disciple en la grant tristesse de la mort.
Sire si comme//
f.130v/ce fu voir aies pitie de moy. Pater noster qui.
[7] Beau sire dieu, regardes moy em pitie en lonneur de moy et d'yceluy regart dont vous regardastes le laron en la croix quant il vous dist: sire remembres vous de moy quant vous vendres en vostre refuge, et huy seras em paradis avec moy.
Sire si comme ce fu voir regardes nous em pitie. Pater noster qui es. (2 lines blank)//


|Top of page|

Note on the collation:
Thanks to the loose binding is in in fact possible to make a partial check of the collation on basis of the pictures alone. Several seewings are visible. The calendar is a separate section, as usual. After a quaternion ff.13-20 are the prayers apparently written on single sheets [21/22][23/24][25/26] to judge from the visible separation before the folios 23 and 25. Follows 5 quaternions ff.27-34, 35-42, 43-50, 51-58, 59-66, then a double-sheet [67 68/69 70] followed by two regular quaternions ff.71-78 and 79-86. Folio 87-93 is irregular, one folio is cut out between 88 and 89 (f.88' connected with f.91), then two quaternions f.94-101 and 102-109. Folio 110-116 irregular (one missing?), and 117-122 is apparently a trinion [117 118 119/120 121 122]. The last quaternion with prayers in French is a contemporary addition (f.123-130). The original number of folios was thus 132, which leaves one missing folio unaccounted for, probably an unwritten leaf placed somewhere between f.110 and 122, as no text seems to be missing apart from f.88'. Only a stub glued to the gathering can reveal where it is missing. The modern foliation in pencil (lower right corner) is erroneous from folio 28. First one folio from f.29 (marked 28), then after 32 two folios (32 is marked 30, caused by an error on folio 31 who is marked 28!). The real folio numbers has in fact been reestablished by the filenames of the jpegs.


|Back to the CHD Guides Table of Contents||CHD Home|

©2001 Erik Drigsdahl & CHD Center for Håndskriftstudier i Danmark
First published 2001 (last modified 30/06/2007)

Contact