Hours of Niels Juul Axelson Heures à l'usage de Paris (Paris or Northern France? c.1475) Copenhagen - Kongelige Bibliotek - Ny kongelig Samling 28 8° |
Description
NKS 28 8° HORAE (Paris or Northern France? c.1475)
140ff. 156x120 mm. 16 lines of text (95x65 mm) textura. 5 large miniatures with full painted borders
[Foto: f.29, f.79, f.82, f.85, f.101]. Painted and gilted initials and 3/4 borders at other text openings.
[Workshop of the late Coëtivy-Master, cf. Vienna Cod.vind.1929 in the same style and iconography].
Bound in red maroquin with gilt ornamentation, handwritten title on a piece of parchment glued to the spine:
/ Breviarium / (in Membr.) / olim Nic.Juul. //
(Watermarks in the paper frontleaves: PS and the fence from Hortus conclusus, same as in NKS 39 8vo).
Collation: Partly regular quaternions: I12 f.1-12, II6 f.13-18, III10 f.19-28, IV8 f.29-36, V8 f.37-44, VI8 f.45-52, VII8 f.53-60, VIII8 f.61-68, IX8 f.69-76, X8 f.77-84, XI8 f.85-92, XII8 f.93-100, XIII8 f.101-108, XIV8 f.109-116, XV8 f.117-124, XVI4 f.125-128, XVII8 f.129-136, XVIII4 f.137-140.
No catchwords or signatures in the gatherings. Gathering III (with the additions) is of the same quality
of parchment and ruled after the same measures (i.e. almost contemporary).
The last gathering was left unfinished without painted initials, and no guideletters are seen.
Provenance: No indication of the original owner. In Denmark in the later 17th cent. where it belonged to a nobleman: Niels Juul (Axelsøn), owners name written in ink f.1: Nicolaus Jul Axili Filius; Acquired by the Royal Library before 1840.
Bibl.: N.C.L.Abrahams, 1844, p.14-15 (as "No.14b"); C.Bruun, 1889, p.182;
E.Jørgensen Catalogus p.223; Knud Ottosen, 1993, p.119 (as unidentified);
Contents
ff.1-12v | KALENDARIUM (Paris composite type, Northern variant in french, black/red) Transcription (with Alphabetical index) |
GOSPEL LESSONS | |
f.13 | Secundum iohannem. |
f.14 | Secundum lucam. |
f.14v | ->>Secundum matheum.// |
f.16 | Secundum marcum. |
f.17 | -> sequentibus signis.Deo gratias.(9 linier blank)// |
f.17v -18v | Ruled but unwritten. |
Additions (f.19-28v in early 16th cent. humanist script) | |
f.19 | /Passio domini. Egressus est-> [Johs.18,1-19,42] |
f.25v | -> monumentum posuerunt Jesum.Deo gratias. Qui passus es pro nobis Domine Misere=// |
f.26 | /re nobis. Oremus. Deus qui manus tuas et pedes tuos -> usque in finem Jesu christe salvator mundi qui cum....seculorum.Amen.// |
f.26v | /Septem orationes sancti Gregorij. O Domine iesu christe adoro te in cruce. |
f.27v | Oraison quand on veut communier. O Doulx iesus christ suplee de toy ce que ie nay poinct en moy ->>avec moy en // la table. Amen. |
f.28 | Oraison apres la reception du sacrement. Humblement ie supplie ton Ineffable misericorde-> |
f.28v | -> nait pour de mille crudelite. Qui vis et regnes...-> Ainsi soit il. (5 lines blank)// |
Horae Beate Marie Virginis ad Matutinum (Use of Paris) | |
f.29 | *Annunciation. (Miniature with full border) [Damage on Mary's face is retouched by a later hand] /Domine labia mea ->> Deus in adiutorium// (5-line initial) |
Invitatorium. Ave maria. Ps.94. Venite exultemus. | |
f.31 | Hymnus. O quam glorifica luce -> ac moderans secula cuncta.Amen. |
f.31v | [i° noc° ] Ant. Exaltata es. [Pss.8,18,23] |
f.34v | Ant. Exaltata es. Benedictio. Jube domine. Alma virgo. -> Lectio prima.// |
f.35 | /[Lectio i.] Surge beatissima virgo. R. Beata es. -> Lec.ij. Cecos cordium oculos terge// |
f.35v | R. Sancta et immaculata. Lectio iii. O sacratissima virgo. R. Felix namque es. |
f.36 | [ii° noc° ] Ant. Specie tua. [Pss.44,45,86] |
f.39v | Ant. Sicut letantium. V. Specie tua. R. Precibus sue matris benedicat nos filius dei patris.Amen. Lectio iiij. Sancta maria virgo virginum. R. Ecce virgo concepiet. |
f.40 | Lec.v. Sancta maria piarum. R. Ave maria. V. Et respondens. R. In omni tribulatione. |
f.40v | Lec.vi. Sancta dei genitris. R. Solem iustitie. V. Cernere divinum lumen. |
f.41 | [iii° noc° ] Ant. Gaude maria. [Pss.95,96,97] |
f.44v | Lec.vii. O beata maria quis digne valeat. R. Stirps iesse. V. Virgo dei genitrix. R. Ab hoste maligno. |
f.45 | Lec.viii. Admitte piissima. R. Super salutem. V. Gaudent chori. V. Valde nos oportet. Iube. V. Sancte marie merita. |
f.45v | Lec.ix. Sancta maria succurre. R. Beata es. |
f.46 | Te deum. |
f.48 | Versus. Speciosa facta es. R. In delicijs tuis. |
AD LAUDES | |
48 | Laudes. Deus in etc. (4-line initial 3/4 border) Ant. Benedicta tu. [Pss.92,99,62,66, Benedicite] |
f.52v | /Laudate dominum [Pss.148, 149, 150] |
f.54v | Ant. Benedicta tu. Cap. Te laudent angeli. Hymn. Virgo dei genitrix quem totus. |
f.55 | V. Elegit eam.R. Et habitare. Ant. Hec est regina. Cant. Benedictus. |
f.56v | Ora. Deus qui corda fidelium. Ora. Concede nos famulos tuos. Ora. Ecclesiam tuam. |
AD PRIMAM | |
f.57 | Deus in etc. (5-line initial 3/4 bort) [No Hymn?] Ant. Benedicta tu. [Pss.1,2,5] |
f.60v | Ant. Benedicta tu. Cap. Felix namque es. R. Specie tua. V. Diffusa. |
f.61 | /Oratio. Deus qui apostolis tuis. Ora. Famulorum tuorum. Ora. Ecclesiam tuam. |
AD TERTIAM | |
f.61v | /Deus in etc. (4-line initial 3/4 border) Hymnus. Veni creator spiritus. Ant. Dignare. [Pss.119,120,121] |
f.63v | Ant. Dignare. Cap. Paradisi porta. R. Diffusa est. V. Adiuvabit eam. |
f.64 | Ora. Deus qui de beate marie. Ora. Assit nobis. Ora. Ecclesiam. |
AD SEXTAM | |
f.64v | Ad vi. Deus in etc.(4-line initial 3/4 border) Ant. Post partum. [Pss.122,123,124] |
f.66v | Ant. Post partum. Cap. Gaude maria virgo. R. Adiuvabit. V. Elegit. |
f.67 | Ora. Mentes nostras quesumus. Ora. Concede misericors deus fragilitati. Ora. -> Ecclesiam tuam.// |
AD NONAM | |
f.67v | /Deus in etc. (4-line initial 3/4 border) Ant. Sicut lilium. [Pss.125,126,127] |
f.69v | Ant. Sicut lilium. Cap. Per te dei genitrix. R. Elegit. Et habitare. V. Post partum. [Ora.]->> Mentibus nostris quesu-//mus. [Ora. (Protege dñe famulos?)] Ora. Ecclesiam tuam. |
AD VESPERAS | |
f.70 | Vesperas. Deus in etc. (4-line initial 3/4 border) -> Ant. Beatam me.// |
f.70v | /Letatus sum [Pss.121,122,123,124,125] |
f.72v | Ant. Beatam me dicent. Cap. Beata es virgo. |
f.73 | Hymn. Ave maris stella. V. Post partum. |
f.73v | Ant. Sancta maria succurre. Cant. Magnificat. |
f.74v | Ora. Deus qui corda fidelium. Ora. Deus qui salutis eterne. [Ora.] Ecclesiam tuam quesumus. ->> Compl.// |
AD COMPLETORIUM | |
f.75 | /Converte nos etc. (4-line initial 3/4 border) Ant. Sancta dei genitrix. [Pss.12, 42, 128, 130] |
f.77v | Hymn. /Virgo dei genitrix quem. Cap. Sicut cynamomum. V. Ecce ancilla. |
f.78 | Ant. Cum iocunditate. Cant. Nunc dimittis. ->>Oratio.// |
f.78v | /Ure igne sancti spiritus. Ora. Graciam tuam quesumus. Ora. Ecclesiam tuam-> -> euuangeliste et c.// |
HORE DE CRUCE | |
f.79 | *Crucifixion. (Helbort) /Domine labia -> laudem tuam// (4) |
f.81v | explicit -> Domine ihu xpe fili dei vivi pone passionem et c.// |
HORE DE SANCTO SPIRITU | |
f.82 | *Pentecost. (Helbort) /Domine labia -> annunciabit laudem// (4) |
f.84v | explicit -> Omnipotens sempiterne deus da nobis.// |
SEPTEM PSALMI ET LITANIE | |
f.85 | *David in prayer. (Helbort) /Domine ne in furore -> corripias me// (4) |
f.95v | [Litanie] /Kyrie eleison. Apostles and disciples: ... iuda, mathia, thadee, mathee, omnes ... Martyrs: Stephane, clete, clemens, vincenti, laurenti, gervasi, prothasi, xpofore, germane, crispine, crispiniane, valeriane, tyburci, mammes, desideri, dyonisi cum, eustachi cum, maurici cum, ypolite cum, dominice, symphoriane, yvo, benedicte, policarpe, georgi, eutropi, omnes ... Confessors: Silvester, leo, ieronime, augustine, remigi, hylari, ambrosi, gregori, honorate, felix, urbane, gengulphe, aniane, nicholae, benedicte, arnulphe, medarde, maturine, francisce, cosma, damiane, egidi, lupe, omnes ... Virgins: Maria magdalena, anna, maria egyptiaca, katherina, barbara, margareta, genovefa, lucia, agatha, oportuna, appollina, austreberta, xpistina, brigida, helenes, sabina, agnes, fides, spes, caritas, omnes ... [Unusual confusion among the martyrs and confessors. Cosmas and Damian are normally considered martyrs] |
f.100 | [Ora.] Deus cui proprium est. f.100v [Ora.] Inclina domine aurem. Ora. Fidelium deus omnium -> regnas deus Per omnia.// |
OFFICIUM DEFUNCTORUM (Unusual unidentified combination of responsories, cf.KO p.119, perhaps scribal error. The same series has been found by James Marrow in a much later unlocalized book of hours in private collection in U.S.A.) | |
f.101 | *Burial in the ground, body swept in white linen. (Full border) /ant. Placebo. Dilexi quoniam. ->>mee.Quia // (4) |
f.107 | Lec.i. Parce. R. Credo. V. Quem visurus. |
f.108 | Lec.ii. Tedet. R. Qui lazarum. V. Requiem eternam. |
f.108v | Lec.iii. Manus. R. Domine quando veneris. V. Commissa mea pavesco. |
f.109 | [ii° noc° ] Ant. In loco. Ps. Dominus regit me. |
f.114 | Lec.iv. Responde michi. R. Ne recorderis. V. Amplius lava. |
f.114v | Lec.v. Homo natus. R. Domine quando veneris. V. Commissa mea pavesco. |
f.115v | Lec.vi. Quis michi. R. Peccantem. V. De profundis. |
f.116 | [iii° noc° ] Ant. Domine abstraxisti. Ps.Exaltabo te domine. |
f.121 | Lec.vij. Spiritus meus. R. Domine secundum actum. V. Qui iniquitatem. |
f.121v | Lec.viij. Pelli mee. R. Memento mei -> Nec aspiciat. [Versus.?] |
f.122v | Lec.ix. Quare de vulva. R. Libera me dñe de morte. V. Tremebunt angeli. V. Vix iustus. V. Creator omnium.-> |
f.123v | -> Libera me domine. Quando celi movendi. Dum veneris iudicare seculum per ignem. In laudes.Ant. Exultabunt. [Ps.50] |
f.127v | explicit with the prayers: /Deus venie largitor. Ora. Fidelium deus omnium -> tribue peccatorum et c.// |
ORATIONES DIVERSE | |
f.128 | /Obsecro te domina. (4-line initial 3/4 border) |
f.131 | Doulce dame de misericorde-> . (4-line initial 3/4 border) |
f.135 | -> que les trespasses aient mercy et repos.Amen. [cf. The 15 Joys of the Virgin] Les vij requestes. Doulx dieu doulx pere saincte trinite -> (4-line initial 3/4 border) |
f.137 | -> Si comme ce fut vray Regardes moy en pitie. Pater noster qui es in celis. [cf. The Seven Requests] [Ant.][A]ngele qui meus es custos pietate superna. |
f.137v | [Oratio.]/[D]omine ihesu xpe qui hanc sacratissimam carnem de gloriosa virgine -> et anime preteritis presentibus et futuris.Amen. Qui dicit istam orationem in honore ihesu domini nostri cotidie numquam morte subitanea morietur. Oratio. [I]hesus nazarenus rex omnipotens iudeorum ->>in omni tempore xps mundi salvator beatissi-// |
f.138 | /mus. Amen.[Not in Leroquais] ->>(15 lines blank)// |
f.138v | 138v-140v ruled but unwritten |