Horæ ad usum Sarum, Rouen c.1430
Copenhagen - Private Collection
|
|
Codex cuj Horæ ad usum Sarum, Rouen c.1430 Copenhagen - Private Collection |
| f.236v | blank (ruled but unwritten) |
| The following gatherings from f.237 to f.252 are slightly different in decoration, and were probably preproduced as ready-made segments, which could fit into any book of hours. A bookbinder in Paris would have placed them as the first quaternions after the calendar. They are here placed more or less at random, as a compromise - it was not possible to separate the gospel sequences from the prayers O intemerata and Obsecro te, since they are written in the same gathering. | |
| GOSPEL READINGS | |
| f.237 | /Initium sancti evangelij secundum iohannem. Gloria tibi domine qui natus es de virgine. ¶In principio erat verbum et verbum erat apud deum ->[John 1,1-14]->> |
| f.237v | /->(continued)->>// |
| f.238 | ->plenum gracie et veritatis. Deo gracias. Antiphona. Te invocamus te adoramus te laudamus o beata et benedicta et gloriosa trinitas. V. Sit nomen domini benedictum. R. Ex hoc nunc et usque in seculum. Oremus. Oratio. Protector in te sperantium deus sine quo nichil est vallidum // |
| f.238v | /nichil sanctum multiplica super nos misericordiam tuam ut te rectore te duce sic transeamus per bona temporalia ut nos non amittamus eterna. Alia oratio. Ecclesiam tuam quesumus domine benignus illustra ut beati iohannis apostoli tui et ewangeliste illuminata doctrinis ad dona perveniat sempiterna. Per xpristum dominum nostrum. Amen. Secundum lucam. In illo tempore. Missus est angelus ->[Luc. 1,26-38]->>// |
| f.239 | /->(continued)->>// |
| f.239v | /->(continued)->>// |
| f.240 | ->Dixit autem maria. Ecce ancilla domini, fiat michi secundum verbum tuum. Secundum matheum. Cum natus esset ihesus in bethleem iude in diebus herodis regis ->[Matth. 2,1-12]->> |
| f.240v | /iherosolima cum illo. ->(continued)->>Ite et interrogate diligenter// |
| f.241 | /de puero, et cum inveneritis ->(continued)->>Et responso// |
| f.241v | /accepto insompnis ne redirent ad herodem, per aliam viam reversi sunt in regionem suam. Secundum marcum. In illo tempore. Recumbentibus undecim discipulis ->[Marc 16,14-19]->>et baptizatus fuerit salvus// |
| f.242 | /erit, qui non crediderit condempnatur->(continued)->>confirmante sequentibus signis.// |
| f.242v | /¶Passio domini nostri ihesu xpi secundum iohannem. In illo tempore. Apprehendit ihesum pilatus et flagellavit eum ->[Abbreviated version of the text John 18,1-19,42]>// |
| f.243 | /fixerunt eum et cum illo alios ->>Que cum iudisset centurion dixit:// |
| f.243v | /Vere filius dei erat iste. Tandem unus militum lancea latus eius aperuit, et continuo exivit sanguis et aqua. Et qui ista vidit testimonium perhibuit de hiis. Et scimus quia verum est testimonium eius. Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oremus. Deus qui manus tuas et pedes tuos et totum corpus tuum pro nobis peccatoribus in cruce ligno posuisti et coronam spineam in despectu tui sacratissimi // |
| f.244 | /corporis a iudeis super caput tuum impositum sustulisti, et quinque vulnera pro nobis peccatoribus in cruce ligno passus fuisti, et nos de tuo sanguine redemisti, da nobis domine quesumus hodie et cotidie usum penitentie et patientie, caritatis, castitatis, abstinentie, humilitatis, lumen, visum, intellectum, et veram scientiam usque in finem. Qui vivis et regnas cum deo patre in unitate spiritus sancti in secula seculorum. Amen. V. Benedicamus domino. Deo gratias.// [Compare this version of the prayer with another found on f.257v. It is not unusual to find this prayer in more than one version and context in a large book of hours] |
| STABAT MATER | |
| f.244v | /¶Stabat mater dolorosa iuxta crucem lacrimosa dum pendebat filius. Cuius animam gementem consternantem et dolentem pertransivit gladius. O quam tristis et afflicta fuit illa benedicta mater unigeniti. Que merebat et dolebat et tremebat dum videbat nati penas incliti. Quis est homo qui non fleret matrem xpristi si videret in tanto supplicio. Qui non potest contristari piam matrem contemplari dolentem cum filio. Pro peccatis sue gentis ihesum vidit in tormentis et flagellis// |
| f.245 | /subditum, vidit suum dulcem natum mortentem desolatum tum emisit spiritum, eya mater fons amoris me sentire vim doloris fac ut tecum lugeam. Fac ut ardeat cor meum in amando xpm deum ut sibi complaceam, sancta mater istud agas crucifixi fige plagas cordi meo valide. Tui nati vulnerari iam dignantis pro me pati penis pro me divide, fac ut portem christi mortem passionem eius fortem et plagas recolere. Fac me plagis vulnerari cruce hac inebrari ob amorem filii. Inflammatus et accensus per te// |
| f.245v | /virgo defensus in die iudicii, fac me cruce custodiri christi mortem premuniri confoveri gratia, quando corpus morietur fac ut anime donetur paradisi gloria. Amen. [Cf. the later version in GKS 1612, followed by versicle and prayer] |
| O INTEMERATA | |
| f.245v | (3/4 border) ¶ O intemerata et in eternum benedicta, singularis atque incomparabilis virgo dei genitrix maria, gratissimum dei templum, spiritus sancti sacrarium, ianua regni celorum, per quam post deum totus vivit orbis terrarum. De te enim dei filius verus omnipotens deus// |
| f.246 | /suam sanctissimam fecit matrem, assumens illam sancratissimam carnem per quam mundus xpe redemptus est, et peccata remissa sunt, formans eam in preciosissimo utero de preciosissimo sanguine tuo, vivens eam eterne et incommutabilis divinitatis sue, a quo bona cuncta procedunt, per quem omnia bona facta sunt, quem adoro qui sacratissimam carnem suam cum preciosissimo sanguine suo, dat cotidie fidelibus suis sub forma panis et vini in cibum viaticum ad refectionem animarum salutarem et vitalem.// |
| f.246v | /Qui digne manducaverit habet vitam eternam, qui autem indigne manducaverit iudicium sibi manducat et bibit sicut pluries feci. Mea culpa mea culpa, mea gravissima culpa. Qui autem non manducaverit non habebit vitam eternam. Et propterea merito dicimus quia per te post deum, totus vivit orbis terrarum. Per hanc go fidem te deprecor dei genitrix virgo semper maria, inclina aures tue pietatis supplicationibus meis indignissimis et esto michi pia in omnibus auxiliatrix. Rogans pro me apud fontem // |
| f.247 | /pietatis et misericordie creatorem et redemptorem nostrum ihesum xpristum dominum nostrum filium tuum verum et omnipotentem deum a quo bona cuncta procedunt, per quem omnia bona facta sunt. Qui non vult mortem peccatoris sed ut magis convertatur et vivat, cui proprium est misereri semper et parcere, ut ipse per ineffabilem misericordiam suam, precibus et meritis tuis absolvat me ab omnibus peccatis meis, per quem ei displicui tribuens in veram humilitatem, veram mansuetudinem et obediendi gratiam, fidei spei et caritatis augmentum, cum perseverentia, // |
| f.247v | /custodiens me a recidivo peccati et a temptationibus demonum et et machinamentis mundi et carnis, ita ut non amplius serviam demonibus quibus serviam demonibus quibus servium in multitudinibus scelerum, videlicet in superbia et vana gloria, cupiditate, invidia, ira, luxuria, accidia, gula et negligentiis infinitis, et alijs multis peccatis quibus peccavi, et alios peccare feci. Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. In hiis peccatis perdidi regnum celorum et societatem angelorum, et totiens offendi piissimum filium tuum, et totiens leti=// |
| f.248 | /ficavi demones pessimos et merui eterna supplicia, totiens mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo deprecor te dei genitrix et perpetua virgo maria: ut tu impetres michi indulgentiam et remissionem omnium peccatorum istorum et absolutionem eorum quecunque ab ipso filio tuo, a quo bona cuncta procedunt, per quem omnia facta sunt. Qui et illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. Fac ut ipse illuminet mentem meam lumina gratie sue inflammans etiam igne suavissimi et sanctissimi amoris // |
| f.248v | /sui, et faciat me seipsum cum patre et spiritu sancto super omnia diligere et timere et eidem firmiter adherere, sua mandata custodire, peccata victare, suam sanctam patientiam imitari, bonis operibus habundare, prospera mundi despicere, et nulla eius adversa formidare. Et talem penitenciam in hac vita pro cunctis sceleribus et peccatis meis agere que ei precibus et meritis tuis, beneplacens sit et grata, ita ut parcat michi in alia vita, concedens michi misericorditer cum electis tuis vitam et requiem sempiternam. Amen. // |
| OBSECRO TE | |
| f.249 | (3/4 border)/Oratio. ¶ Obsecro te domina sancta maria mater dei pietate plenissima summi regis filia mater gloriosissima mater orphanorum consolatio desolatorum, via errantium, salus in te sperantium, virgo ante partum, virgo in partu, et virgo post partum. fons misericordie, fons salutis, fons salutis, fons gratie fons pietatis et leticie, fons consolationis et indulgentie. Per illam sanctam inestimabilem leticiam qua exultavit spiritus tuus in // |
| f.249v | /illa hora quando tibi per gabrielem archangelum annuntiatus et conceptus filius dei fuit. Et per illud divinum misterium quod tunc operatus fuit spiritus sanctus. Et per illam sanctam inestimabilem pietatem gratiam misericordiam amorem et humilitatem per quas filius tuus descendit accipere humanam carnem in venerabilissimo utero tuo. Et in quibus te respexit quando te commendavit sancto iohanni apostolo et evangeliste, et quando te exaltavit super choros angelorum. Et per illam sanctam inestimabilem humilitatem // |
| f.250 | /in qua tu respondisti archangelo gabrieli: Ecce ancilla domini, fiat michi secundum verbum tuum. Et per illa sanctissima quindecim gaudia que habuisti de filio tuo domino nostro ihesu xpristo. Et per illam sanctam maximam compassionem et accerbissimum cordis dolorem quam habuisti quando filium tuum dominum nostrum ihesum xpristum ante crucem nudatum et ipsam levantem vidisti pendentem crucifixum vulneratum sicientem clamantem audisti morientem vidisti in cruce pendentem. Et per quinque vulnera // |
| f.250v | /filij tui. Et per contractionem viscerum suorum pre nimio dolore vulnerum. Et per dolorem quem habuisti quando vidisti eum vulnerari. Et per fontes sanguinis sui et per omnem passionem. Et per omnem dolorem cordis tui. Et per fontes lacrimarum tuarum cum omnibus sanctis dei veni et festina in auxilium et consilium meum in omnibus orationibus et requestis meis, et necessitatibus et angustiis meis. Etiam in omnibus rebus in quibus ego sum facturus locuturus et cogitaturus omnibus diebus noctibusque horis atque momentis // |
| f.251 | /vite mee. Et michi famulo tuo impetra a dilecto filio tuo complementum cum omni misericordia et consolatione omni consilio, omni auxilio et adiutorio, omni benedictione et sanctificatione, omni salvatione, pace et prosperitate, omni gaudio et alacritate. Etiam habundantiam omnium bonorum spiritualium et corporalium. Et gratiam sancti spiritus qui me bene disponat. Animam meam custodiat, corpus meum regat, mentem erigat, cursum dirigat, sensum erigat, mores componat, actus probet, vota // |
| f.251v | /et desideria mea perficiat, cogitationes sanctas instituat, preterita mala indulgeat, presencia emendet, futura moderetur. Vitam honestam et honorabilem michi tribuat. Bonam spem caritatem et fidem, castitatem humilitatem et patientiam, quinque sensus cordis mei regat et protegat. Septem opera misericordie complere me faciat. Et duodecim articulos fidei, decem precepta legis firmiter tenere et credere me faciat. Et a septem peccatis criminalibus me liberet // |
| f.252 | /et defendat usque in finem. Et in novissimis diebus meis ostende michi faciem tuam, et annuncies michi diem et horam obitus mei. Et hanc oracionem supplicem suscipias et exaudias, et vitam eternam michi tribuas. Audi et exaudi me dulcissima maria mater dei et misericordie. Amen. Cum signaculo crucis in fronte et super cor devote dicatur quod sequitur. Ihesu rex xpe clementissime tu corda nostra posside. Ut tibi // [Hand B takes over again from f.252 and the remaining last quaternion, written on leaves with a different ruling.] |
| f.252v | /laudes debitas reddamus omni tempore. Oratio ad dominum. ["Oratio Bernardini confessoris"] ¶ O bone ihesu. O piissime ihesu. O dulcissime ihesu. O Ihesu fili marie virginis plenus misericordia et pietate. O dulcis ihesu secundum magnam misericordiam tuam miserere mei. O clementissime ihesu deprecor te per illum sanguinem preciosum quem pro peccatoribus effundere voluisti ut abluas iniquitatem meam et in me respicias miserum et indignum peccatorem hu=// |
| f.253 | /militer petentem et hoc nomen dulcissimum ihesu cordialiter et devote invocantem. O nomen ihesu nomen dulce, nomen delectabile, nomen ihesu nomen suave, nomen ihesu nomen confortans. Quid est enim ihesus nisi salvator. Ergo ihesu propter nomen tuum salva me ne peream. Et qui plasmasti me et redemisti ne permittas me dampnari quem ex nichilo creasti. O bone ihesu obsecro te ne perdat me mea iniqui=// |
| f.253v | /tas quem fecit tua bonitas omnipotens. O dulcissime ihesu recognosce quod tuum est et absterge quod alienum est. O benignissime ihesu miserere mei dum tempus est miserendi et ne dampnes me in tempore iudicandi. Que utilitas in sanguine meo dum descendo in corrupcionem neque mortui laudabunt te bone ihesu neque omnes qui descendunt in infernum. O amantissime ihesu. O desideratissime ihesu. O // |
| f.254 | /mitissime ihesu. O Ihesu, O Ihesu. O Ihesu admitte me intrare in numerum electorum tuorum. O Ihesu salus in te credencium. O Ihesu amator in te sperancium. O Ihesu solacium ad te confugiencium. O Ihesu dulcis remissio omni peccatorum. O Ihesu fili marie virginis infunde in me graciam sapienciam caritatem humilitatem castitatem et in eis usque in finem vite mee bonam perseverantiam ut te possim// |
| f.254v | /perfecte diligere tibi servire et in te gloriari te laudari et te perfrui inter omnes qui diligunt nomen tuum dulce quod est ihesus. Amen. Tunc dicatur Pater noster. et Ave maria gracia. In nomine ihesu omne genu flectatur celestium terrestrium et infernorum et omnis lingua confiteatur quia dominus noster ihesus xpus in gloria est dei patris. V. Sit nomen domini ihesu benedictum. R. Ex hoc nunc et usque in seculum. Oremus. Oratio.// |
| f.255 | /¶Deus cui omne cor patet et omnis voluntas loquitur et quem nullum latet secretum purifica per infusionem sanctissimi nominis tui ihesu cogitaciones cordis nostri ut te perfecte diligere et digne laudare mereamur. Per xpristum dominum nostrum. Amen. De septem verbis domini. ¶Domine ihesu xpriste qui septem verba die ultimo tu in cruce pendens dixisti, ut semper illa sacratissima verbera in // |
| f.255v | /memoria haberemus. Rogo te per virtutem illorum septem verborum ut michi precas quicquid peccavi aut commisi de septem peccatis mortalibus ex eis procedentibus, scilicet de superbia. Invidia. Ira. Accidia. Luxuria. Avaricia et Gula. Domine sicut tu dixisti pater ignosce crucifigentibus me fac me amore tui ut precam ego cunctis male facientibus. Et sicut tu dixisti latronem hodie mecum eris in paradiso. Fac me // |
| f.256 | /ita vivere ut in hora mortis mee dicas michi, hodie mecum eris in paradiso. Et sicut tu dixisti matri tue. Mulier ecce filius tuus deinde dixisti discipulo. Ecce mater tua, fac ut mater tua me societ, amor tuus et caritas vera. Et sicut tu dixisti: hely, hely, hely lamazabatham. Quod significat deus meus, deus meus ut quid dereliquisti me. Fac me dicere in omni tempore tribulacionis et angustie mee. Pater mi domine.// |
| f.256v | /mi miserere michi peccatori. Adiuva me et dirige me rex meus et deus meus qui me tuo proprio sanguine redemisti. Et sicut tu dixisti: Scitio, scilicet salutem animarum sanctarum que in limbo inferni fuerunt, adventum tuum expectancium fac me ut ego semper sitiam te diligendo fontem aque viventis fontem eterni luminis toto cordis desiderio ad amandum. Et sicut tu dixisti: Pater in // |
| f.257 | /manus tuas commendo spiritum meum, respice me venientem ad te quia, nunc constituisti tempus meum. Et sicut tu dixisti: Consummatum est, quod significat labores et dolores quos pro nobis miseris suscepisti iam sunt finiti. Fac ut audire merear illam dulcissimam vocem tuam dicentem michi veni anima mea quia iam disposui peticiones tuas consummari. Veni mecum ut sedeas cum angelis meis sanctis // |
| f.257v | /In regno meo epulari iocundari et commorari. Per infinita seculorum secula. A.M.E.N. Deus qui manus tuas et pedes tuos et totum corpus tuum pro nobis peccatoribus in ligno crucis posuisti et coronam spinarum a iudeis in despectu tui sacratissimi corporis super caput tuum impositam sustinuisti et quinque vulnera pro nobis peccatoribus in crucis patibulo passus fuisti. // |
| f.258 | /Et nos de tuo sacro corpore et sanguine redemisti da nobis domine quesumus hodie et cotidie usum penitencie abstinencie patiencie humilitatis castitatis lumen sensum intellectum veram scientiam sanam memoriam puram conscientiam rectam fidem spem caritatem et in bonis operibus perseveranciam usque in finem vite nostre. Per te ihesu xpe salvator mundi rex glorie. Qui cum deo patre et spiritu // |
| f.258v | /sancto vivis et regnas deus per omnia secula seculorum. Amen. ->>(13 lines blank)// |
| f.258v' | Stub (an unwritten leaf has been cut out) |
| f.259 | Flyleaf [Addition in a late 15th cent. gothic hand on a blank flyleaf grossly ruled for 12 lines:] /Illumina oculos meos ne unquam obdormiam in morte nequando dicat inimicus meus prevalui adversus eum. In manus tuas domine commendo spiritum meum, redemisti me domine deus veritatis. Locutus sum in lingua mea notum fac michi domine finem meum. Et numerum dierum meorum quis est ut sciam quid desit michi.// |
| f.259v | Blank (flyleaf) |
| Binding back |
