Hore beate Marie virginis ad usum RomanumDescription [Bohatta no.939, not in Lacombe]
Text entirely in Latin with no prayers or rubrics in French.
Printed on vellum. 30 long lines to a page (c.120x60 mm), ruled in red ink.
Collation: Regular octavo collation: 84 leaves, A8-K8, L4. (All printed signatures have been erased with a knife, but some are faintly distinguishable, some quaternions have Ro. for Rome).
Illustrated with small cuts, where all except one are coloured. The narrow oblong cuts are framed with smal borderpieces. No printed borderpieces on ordinary textpages.
The one and two-line initials are painted in liquid gold, on a ground of blue or red alternating. Painted linefillers in the same technique.
French contemporary binding from Paris in dark leather with stamped and gilted ornamentation, worn and damaged, central stamp with the cross on a small hill with lance and sponge standing in a triangle, the crown of thorns around the cross, identical on front and back.
In the notes below are most contractions silently expanded, and the added painted initials are incorporated with the transcription. Only the linebreaks are rendered as printed on some of the pages, (= is original, - has been added for the benefit of the reader where words are divided).
Bibliography:
H. Bohatta: Bibliographie der Livres d'Heures des xv. und xvi. Jahrhunderts, 2.Aufl., Wien 1924, no. 939;
P. Lacombe: Livres d'heures imprimés au XVe et XVIe siècle, conservés dans les bibliothèques publiques à Paris, Paris 1906, no.237 (similar edition from 1513);
Hugh W. Davies: Catalogue of a Collection of Early French Books in the Library of C. Fairfax Murray, I-II, London 1910.
Philippe Renouard: Les Marques typographiques parisiennes des XVe et XVIe siècles, Paris 1926-1928, p.132-133, No.432.
R. Brun: Le livre francais illustré de la Renaissance, Paris 1969, p.;
| f.1 [A.i.] | Titlepage (Small printers mark: Rape of Deianeira, 68x46 mm, with the empty arms emblasoned in black and white paint, as the sketch shown below). Tout pour le mieulx is the devise of both Gillet and Germain Hardouin. | ||
| |||
| /HOre intemerate virginis dei geni- tricis Marie secundum usum eccle= sie Romane totaliter ad longum sine re= quire : una cum pluribus aliis suffragi= is et orationibus accomodis : Parisius noviter impressis per Egidium Hardouyn commorantem in confinio pontis nostre Domine : ante ecclesiam sancti Diony= sii de carcere : ad intersignum Rose. Tout pour le mieulx // | |||
| f.1v | Almanach 1512-1523 | ||
| f.2 [A.ii.] | Kalendarium (f.2-8v + the first four lines of f.9) Each month has a Cisio Janus in Latin. The feasts are taken from several liturgical calendars, in a rare artificial composition, see transcript of Kalendarium. | ||
| f.9 [B.i.] | Gospel Lessons *St. John boiled in Oil (Johannes in oleo, 67x36 mm) | ||
| f.9v | *St. Luc (30x16 mm) | ||
| f.10 | *St. Matthew (42x23 mm) | ||
| f.10v | *St. Mark (31x15 mm) | ||
| f.11 | *Carrying of the Cross (42x23 mm) Passio domini nostri iesu christi : secundum Johannem. | ||
| f.14 | *Annunciation (31x15 mm) Obsecro te sancta maria mater dei | ||
| f.16 | O intemerata | ||
| f.17 | Stabat mater dolorosa | ||
| f.17v | ->>Sequuntur hore beate marie Virgi- nis secundum usum ecclesie Romane.// | ||
| f.18 | Ad Matutinas *Annunciation (80x36 mm) | ||
| f.21v | Ad Laudes *Visitation (Elizabeth kneeling on the Ground, 69x32 mm) | ||
| f.25 [D.i.] | ->>Ad matutinas de cruce.// | ||
| f.25v | *Crucifixion (69x36 mm) | ||
| f.26v | Ad matutinas de sancto spiritu. *Pentecost (69x36 mm) | ||
| f.27 [D.iii.] | Ad Primam *Nativity (Adoration of the Child, 79x37 mm) | ||
| f.29 | Ad Tertiam *Annunciation to the Shepherds (81x37 mm) | ||
| f.31 | Ad Sextam *Adoration of the Magi (70x37 mm) | ||
| f.33 [E.i.] | Ad Nonam *Presentation in the Temple (81x37 mm) | ||
| f.35 | Ad Vesperas *Flight into Egypt (79x36 mm) | ||
| f.38 | Ad Completorium *Coronation of the Virgin (68x36,5 mm) | ||
| f.45v | Seven Penitential Psalms *The Knight and the Death (63x36,5 mm) | ||
| f.49 | Litanie: [general non-local contents] -> mathia, barnaba, luca, marce, omnes ... stephane, laurenti, vincenti, fabiane, sebastiane, blasi, iohannes et pauli, cosma et damiane, gervasi et prothasi, omnes ... silvester // | ||
| f.49v | /gregori, martine, augustine, ambrosi, hieronime, nicholae, ludovice, omnes sancti confessores et pontifices, omnes sancti doctores, benedicte, francisce, anthoni, bernabe, dominice, omnes sancti monachi et heremite, omnes sancti sacerdotes et levite ... maria magdalena, agatha, agnes, lucia, cecilia, Katherina, barbara, fides, spes, charitas, anna, elizabeth, omnes sancte virgines orate, omnes sancti et sancte dei Intercedite pro nobis // | ||
| f.52 [G.iiii.] | ->>sequitur officium defunctorum. Ad vesperas. añ. Placebo. Psalmus.// | ||
| f.52v | Office of the Dead (9 lessons, use of Rome) *The Last Judgment (Unpainted, 64x31 mm) Dilexi quoniam ... | ||
| f.66v | Hore pro defunctis (Short Hours of the Dead) Sequitur officium defunctorum ad matutinas. Invitatorium. Circumdederunt. Hymnus: Deitatis paternitas et eius filiatio Ad primam: Veni creator spiritus Ad tertiam: Deus a quo sunt omnia bona dona victoriam Ad sextam: Ostende nobis faciem tuam premium sanctorum Ad nonam: Virgo carens criminibus te precor Ad vesperas: Vos precor humiliter intuitu pietatis Ad completorium: In manus tuas commendo spiritum meum Recommendatio: Has horas xpe me tricas cum bona devotione : tibi dico canonicas cum pia ratione : ut animas catholicas tua miseratione, effici glorificas tua sancta visione. | ||
| f.68 | /Sequuntur suffragia plurimorum sanctorum et sanctarum. Et primo. De sanctissima trinitate. | ||
| f.73 [K.i.] | Oratio devotissima dicenda die sabbati ad honorem intemerata virginis marie. Missus est gabriel angelus ... | ||
| f.76 | Sequitur officium conceptionis beate Marie virginis. [Same version as in the 1509 Hardouin edition, except that the final recommendation has been left out] | ||
| f.79 | line 8: Sequuntur septem hore canonice licet breves virginis et martyris beate Barbare facte et compilate ob honorem et commemora- tionem passionis eiusdem gloriose virginis : quam commemorationem singulis diebus facien- tes et eius devote passionem annuatim cele- brantes mortem non gustabunt temporalem nisi prius facta omnium suorum peccatorum confessio- ne et digne suscepta sacrosanctum corporis com= munione. Iuxta promissionem a xpo sibi fa- ctam : videlicet illa die quando post tormen- torum genera a propriis manibus Diosco- ri patris sui inhumaniter fuit decollata. Ad matutinas. Domine labia mea aperies (etc.). Gloria patri. Antiphona. Miserere mei deus nunc pro barbara regina : et quamvis sim homo reus adiuvare me festina. Gloria patri et proli spirituique celorum regi summo deo in secula seculorum. Amen. Hymnus.// | ||
| f.79v | /Matutino tempore barbara beata : in obscuro carcere fuit illustrata : cum celesti lumine quo est visitata : et a rege glorie secum despondata. V. Ora pro me sine mora sancta virgo barbara. R. Ut sim dignus ex hac hora semper xpi gratia. Domine exaudi orationem meam. Et clamor meus ad te veniat. Oratio. Deus qui beatam barbaram in agnitione sancte trinitatis illuminasti : et pro te flagella cilicium carceres furcas lampades virgas malleos gladios insuper et mortem presentem vincere fecisti : itaque queso eius meritis et princibus ex hac hora semper me illumina ac plaga morbo mortis periculo vite sancta dalo : a flamma infernalique patrem eius devoravit me libera : et cum vera confessione et sacrosancta c๕ione perduc me post hanc vitam ad gloriam eternam. Per dominum. Ad primam. Deus in ad. Dñe ad. Antiphona. Miserere. Hymnus. Hora prima presidem sevus rex affatur, ut ad primum lapidem barbara trahatur : si verbo et opere xps non negatur . natam vult occidere rex quid perpetratur. V. Ora pro me sine mora virgo sancta barbara. R. Ut sim dignus ex hac hora semper xpi gratia. Domine exaudi. Et clamor. Oratio. Deus qui beata barbara, ut supra. Ad tertiam. Deus in adiutorium meum intende. Domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri. Sicut erat. Antiphona. Miserere, etcetera. Hymnus.// | ||
| f.80 | /Virgo ad pretorium hora tertiarum : ducta testimonium preses fert amarum : contra iesse lilium sponso celi carum : dicens esse omnium hoc dignum penarum. Versus et oratio ut supra. Ad sextam. Deus in adiuto. Dñe ad adiuvandum. Antiphona. Miserere. Hymnus. Hora sexta virgo corpore est nudata : rubro suo sanguine nervis flagellata : cilicio tegmine dire confricata : a xpo in carcere plagis est sanata. Versus et oratio ut supra. Ad nonam. Deus in adiuto. Dñe ad adiuvandum. Antiphona. Miserere. Hymnus. Hora nona latere furcis perforantur : membra sua tenera lampade cremantur os et caput tenera male maleantur : cum obtusa framea mamme amputantur : Versus et oratio ut supra. Ad vesperas. Deus in adiutorium. Dñe ad. Antiphona. Miserere. Hymnus. Hec flagella duris vesperorum hora : per plagas ceditur nuda sine mora stola dei tegitur sana fit dulcora : a patre occiditur barbara decora. Versus et oratio ut supra. Ad completorium. Converte nos deus salutaris noster. Et averte. Deus in adiu. Dñe ad adiu. Antiphona. Miserere. Hymnus. Hora completorii a patre decollata : filia dioscori fuit tumulata : et per manus angeli deo presentata : anima dioscori igne devorata. Versus et oratio ut supra. Recommendatio. // | ||
| f.80v | /Has horas canonicas barbara regina. Fero tibi debitas ut a repentina. Plaga me custodias atque a rapina. Demonis me protegas et celum propina. Amen. Oratio piissima ad dominum nostrum, que teste Anselmo preservare potest a dampnatione perpetua : si singulis diebus dicatur cum bona intentione et devotione. Oratio. | ||
| f.81 | explicit ->hoc nomen sanctum tuum quod est iesus. Amen. Pater noster. Ave maria. Ad suum proprium angelum. Oratio. Obsecro te angele spiritus cui ego ad providentiam ... | ||
| f.81v | Hore beate Katherine virginis, quas quicumque devote dixerit : multa ea intercedente consequetur bona. Ad matutinas. Hymnus. Nobis florem protulit urbs alexandrina. Cui nomen intulit quid est Katherina. Cuius fructus floruit sine labis spina. Multos viros imbuit celesti doctrina. | ||
| f.83v | ->>Hore beate Marie virginis ad usum Romanum expliciunt feliciter.// | ||
| f.84 (L4) | /Sequitur tabula officiorum in hoc ope- re contentorum. ¶ Et primo. [Compare this with the table in the 1509 Hardouin edition] Kalendarium. Quattuor evangelia Passio domini nostri iesu christi. Orationes nostre domine scilicet Obsecro. O intemerata. Stabat mater dolorosa. Hore beate Marie virginis totaliter ad longum sine require. Hore sancte crucis. Hore de sancto spiritu. Septem psalmi penitentiales. Vespere mortuorum cum vigiliis. Hore pro defunctis. De sanctissima trinitate Oratio ad deum patrem. Oratio ad deum filium. Oratio ad deum spiritum sanctum. De sancto michaelle. De sancto iohanne baptista. De sancto iohanne evangelista. De sanctis petro et paulo. De sancto iacobo. De sancto stephano. De sancto laurentio. De sancto christoforo. De sancto sebastiano. De sancto rocho. De omnibus sanctis. // | ||
| f.84v | /De sancto dionysio. De sancto nicolao. De sancto anthonio. De sancta anna. De sancta maria magdalena. De sancta Katherina. De sancta margareta. De sancta barbara. De sancta apolonia. Missus est gabriel. Septem orationes sancti gregorii. Orationes sancti innocentii. Officium conceptionis beate marie. Gaude flore virginali. Ave cuius conceptio. Hore sancte barbare. Oratio de nomine Jesu. Oratio ad suum proprium angelum. Hore sancte Katherine. Oratio in honore quinque vulnerum. Oratio dicenda post elevationem corporis xpi ¶ Finis. Non vox, sed votum non musica cordu= la, sed cor. Non clamor, sed amor : psallit in aure dei Sincopa, discursus, vaga mens, et mi= xta loquela. Hec sunt que tollunt meritum, dicentibus horas // |
