Hortulus Animae - Knoblouch 1507

Hortulus Anime
Johannes Knoblouch, Strassburg, 27 Mai 1507
Copenhagen Kongelige Bibliotek CMB 87,-61 8°

Description [document in progess]
Colophon: Impressum Argentine per Johannem Knoblouch quinta feria post festum penthecostes. Anno M.cccc.vij (fol.222v with printers mark).
226ff. Printed on paper in black and red. 25 lines to a page (Schriftspiegel c.97 x 64 mm). Text entirely in Latin.
(An edition in German was printed by Knoblouch in January, cf. Emil Weller: Repertorium typograficum. Die deutsche Literatur im ersten Viertel des sechszehnten Jahrhunderts, II. Supplement, Hildesheim 1961, p.6, No.425).
73 woodcuts. No borderpieces or printed decorative elements, apart from the large initials printed in red.
Collation: Regular octavo collation, except first 20 leaves (kalenderpart) with foliation printed in arabic numerals as signature (2-20): I⁸ f.1-8, II⁸ f.9-16, III⁴ f.17-20, a⁸ f.21-28, b⁸ f.29-36, c⁸ f.37-44, d⁸ f.45-52, e⁸ f.53-60, f⁸ f.61-68, g⁸ f.69-76, h⁸ f.77-84, i⁸ f.85-92, k⁸ f.93-100, l⁸ f.101-108, m⁸ f.109-116, n⁸ f.117-124, o⁸ f.125-132, p⁸ f.133-140, q⁸ f.141-148, r⁸ f.149-156, s⁸ f.157-164, t⁸ f.165-172, v⁸ f.173-180, x⁸ f.181-188, y⁸ f.189-206, z⁸ f.207-214, et (z)⁸ f.215-222, con⁴ f.223-226.
It is new for a book of this type that the Table of contents is referring to the printed signatures in the gatherings, as in modern indices.
Large four-line initials printed in red. No decoration by hand in any part of the book (unprinted initials are left blank).
The copy is in an exceptional fine state of preservation, apart from some dust on the first and last page, from a period when the book was unbound.
Binding: Modern simple 19th cent. cardboard cover with vellum spine, title in gold on a piece of leather: /Hortulus /Animae// [6 meander-like bands, gilted royal monogram: Christianus IX Rex, and below "Argentinæ 1507"].
Provenance: Without marks from previous owners or auctions. Acquired by the Royal Library at an unknown date before 1900.

Bibliography:
Paul Heitz: Elsässische Büchermarken bis Anfang des 18. Jahrhunderts. Strassburg 1892.
Hanns Bohatta: Bibliographie der Livres d'Heures, 2.Aufl. Wien 1924, p.72 No.21.
Friedrich Dörnhöffer: Seelengärtlein. Hortulus Animae. Frankfurt 1907-1910. [Facsimile & Kommentar zu Cod.Vind.2706].
M. Consuelo Oldenbourg: Hortulus Animæ (1494)-1523. Bibliografi. Hamburg 1973.

The Table of Contents is printed on the last 7 pages, in a separate gathering.

f.1	Titlepage: HOrtu= lus ani me.
f.1v-2	Januarius
f.2v-3	Februarius
f.3v-4	Martius
f.4v-5	Aprilis
f.5v-6	Maius
f.6v-7	Junius
f.7v-8	Julius
f.8v-9	Augustus
f.9v-10	September
f.10v-11	October
f.11v-12	November
f.12v-13	December
f.13v-14	Computistic tables
f.14v-15	Roundels for Sunday letters and golden numbers
f.15v-16	Tabula intervalli et festorum mobilium
f.16v-20	Various explanations of zodiacs, tempers etc.
f.21 [a1]	*Annunciation
f.21v	/Incipit cursus beate Marie virginis iuxta statutum Urbani pape secundi editum in concilio apud Clarummontem celebrato.
f.26 [a.vj]	Ad laudes
f.30 [b.ii]	Ad primam
f.32 [b.iiij]	Ad tertiam
f.33 [b.v.]	Ad sextam
f.34v [b.vj v°]	Ad nonam
f.35v [b.vij v°]	Ad vesperas
f.38 [c.ij]	Ad completorium
f.72 [g.iij]	*Last Judgment
f.72 [g.iij]	Septem psalmi penitentiales.
f.76 [g.viij]	Letania.
f.204 [y.vj]	*woodcut
f.204v [y.vj v°]	Ad vesperas defunctorum.

f.222v	Colophon and printers mark: Impressum Argentine per Johan nem Knoblouch quinta fe= ria post festum pentheco stes. Anno dñi M.cccc.vij

f.223	Sequitur registrum presentitis libelli.
	Kalendarius cum suis tabulis.
	Cursus beate marie virginis.	a
	Hore compassionis beate virginis	c.viij
	Cursus de passione christi.	d.ij
	Officium passionis	e.ij
	Oratio beati Ambrosii de singulis arti-
	culis passionis christi	e.iij
	Alia oratio de singulis articulis passionis	e.v
	Oratio de septem verbis ultimis	e.vi.
	Oratio de quinque vulneribus christi	e.vij
	Orationes ante imaginem pietatis	e.viij
	Oratio de armis et passione christi	f.ii.
	Oratio coram imaginem crucifixi dicenda	f.iiij
	Salutationes ad omnia membra christi	f.v
	Passio domini secundum iohannem	f.vi.
	Septem psalmi penitentiales cum letanie.	g.iij
	Orationes sero dicende quando vadis dormi-
	tum cum generali confessione	h.iiij
	Tres veritates Gersonis noctu et ma=
	ne dicende	h.v
	Cum mane surgis orationes benedictiones et
	gratiarum actiones quam plures in dies dicende.	h.vj
	Exeundo domum. Intrando ecclesiam
	et post ingressum ecclesie.	i.iiij //
f.223v	Oratio ad patrem : Ad filium : Ad spiritum san=
	ctum : et ad totam trinitatem	i.iiij
	Oratio de eterna sapientia	i.v.
	Orationes de beata virgine.
	Et primo rosarium beate marie virginis	i.vj
	Oratio de septem doloribus bte virginis	i.viij
	Planctus beate marie	k
	Due orationes de compassione bte virgine	k.ij
	Oratio dicenda in honore passionis chri-
	sti et beate virginis marie	k.iij
	Oratio dicenda coram imagine beate ma=
	rie virginis in sole	k.vj
	Oratio de septem gaudiis beate virginis	k.vj
	Oratio aurea de beata virgine	k.vij
	Oratio de beata virgine : beato bernhar=
	do ab angelo data.	k.vij
	Alia ad beatam virginem ad quam celestinus pa-
	pa contulit .ccc. dies indulgentiarum	k.vij
	Adhuc alia ad beatam virginem	k.viij
	De sancto Michaele archangelo.	l.
	Ad proprium angelum oratio	l.ij
	Ad omnes choros angelorum	l.iij
	De sancto Johanne baptista	l.iiij
	Ad omnes patriarchas et prophetas	l.iiij
	De apostolis secundum ordinem kalendarij.

f.224	De s.mathia	l.v	de s.georgio	m.viij
	De s.philippo.	l.v	De s.erasmo	m.viij
	De sancto Jacobo		Ad decem milia mar-
	minore	l.vi	tyrum	n
	De sancto petro	l.vi	De s.Kiliano	n.ij
	De sancto paulo	l.vij	De s.cristoforo	n.ij
	De sancto Jacobo		De s.ciriaco	n.iij
	maiore	l.viij	De s.laurentio	n.iij
	De s.bartho.	l.viij	Ad sanctum mauricium
	De s.matheo	m	et socios eius	n.iiij
	De s.symone	m	De s.dionisius	n.iiij
	De s.iuda	m.ij	De s.stephano	n.v
	De s.andrea	m.ij	De quattuordecim au-
	De s.thoma	m.iij	xiliatoribus	n.v
	De s.iohanne apostolo et		De confessoribus secundum or-
	euuangelista.	m.iiij	dinem kalendarij.
	De s.marco	m.iiij	De s.erhardo	n.vi
	De s.luca	m.v	De s.anthonio	n.vi
	De omnibus apostolis	m.v	De s.guilhelmo	n.vii
	De martyribus secundum or-		De s.thoma	n.vii
	dinem kalendarij.		De s.gregorio	n.vii
	De s.sebastiano	m.vi	De s.benedicto	n.vii
	De s.vincentio	m.vi	De s.ambrosio	n.viii
	De s.blasio	m.vij	De s.alexio	n.viii
	De s.valentino	m.vij	De s.dominico	o
f.224v
	De s.bernhardo	o	eius filiabus	p
	De s.augustino	o.ij	De sancta marga=
	De s.hierony.	o.ij	retha	p
	De s.francisco	o.iij	De s.maria magda-
	De s.gallo	o.iiij	lena.	p.ij
	De s.wolgango	o.iiij	De s.anna	p.iij
	De s.leonhardo	o.iiij	De s.martha	p.iij
	De s.martino	o.v	Ad undecim mille
	De s.nicolao	o.v	virgines.	p.iiij
	De virginibus et vidu-		De s.elisabeth	p.iiij
	is secundum ordinem kalendarij		De s.katherina	p.v
	De sancta agnete	o.vi	De s.barbara	p.v
	De s.brigitta	o.vj	De s.odilia	p.vi
	De s.agatha		Ad unum sanctum cuius-
	De s.dorothea	o.vij	cunque status	p.vij
	De s.apollonia	o.viij	Ad plures sanctos
	De s.gertrude	o.viij	cuiuscunque gra=
	De sancta sophia et		dus fuerit	p.vij

	Orationes de principalioribus festis.
	In die circumcisionis domini	p.vij
	In die epiphanie domini	p.viij
	De tribus regibus	p.viij
	In festo purificationis bte marie	q
	In festo annunciationis bte marie virginis	q
	In festo pasce.	q.i
f.225	De sancta cruce	q.ii
	In diebus rogationum	q.iij
	In festo ascensionis domini	q.iij
	In die penthecostes	q.iij
	In die corporis christi	q.iiij
	In festo visitationis marie	q.iiij
	In divisione apostolorum	q.iiij
	In festo assumptionis marie	q.v
	In festo nativitas marie	q.v
	In festo omnium sanctorum	q.v
	In festo presentationis marie	q.vi
	In adventu domini	q.vi
	In festo conceptionis marie	q.vi
	In festo natalis domini	q.vij
	In die sanctorum innocentum	q.vij
	In dedicatione ecclesie	q.viij
	In dedicatione altaris	q.viij
	Oratio dicenda ante faciem christi	q.viij
	Confessio generalis.	r
	Que requirunt ad confessionem	r.ij
	Oratio ante confessionem	r.iij
	Modus et forma confitendi utilissima : et qua=
	liter singula peccata sunt exprimenda.	r.iij
	Forma absolutionis Gersonis	s.v
	Oratio post confessionem dicenda	s.v
f.225v	Casus papales et episcopales	s.v
	Orationes ante sacram communionem.
	Orationes post sacram communionem
	Orationes infra et post elevationem.
	De missa unde exordium sumpserit et quis
	eam auxerit	t.v
	Representatio vestimentorum sacerdotis
	celebrantis	t.vij
	Oratio ante imaginem crucifixi	v
	Jubilus sancti bernhardi	v
	Oratio sancti augustini	v.iij
	Oratio sancti bernhardini	v.iiij
	Octo versus sancti bernhardi	v.v
	Euangelium sancti iohannis.	v.v.
	Oratio sub pulsu ave marie	v.vj
	Oratio in meridie dicenda.	v.vi
	Cum aliquid vis incipere	v.vij
	Super quolibet bono opere finito	v.vij
	Pro peccatis due orationes	v.vij
	Pro pace	v.viij
	Pro cogitatione munda	v.viij
	Pro locutione accepta	v.viij
	Pro operatione iusta	x
	Pro caritate	x
	Pro humilitate	x
f.226	.
	Pro castitate	x
	Contra tempestates	x
	Pro iter agentibus	x.ij
	Pro generali statu sancte matris ecclesie	x.ii
	Pro amico tribulato	x.iii
	Contra tentationes	x.iij
	Ante minutionem oratio	x.iij
	Pro peste	x.iij
	Exhortationes apud morientes	x.iiii
	Interrogationes apud morientes	x.v
	Instructio morituri	x.vi
	Orationes apud morientes faciende	x.viii
	Cautele penes morituros servande	y.ij
	Observationes moriturorum	y.ij
	Orationes et benedictiones super eosdem	y.ij
	Si obitus morientis prolongatur quid tunc
	sit orandum et legendum.	y.iiij
	Post conclusionem morientis	y.v
	Vespere et vigilie mortuorum	y.vi
	Pro defunctis que non habent specia=
	les consolationes	z.vi
	De extremo iudicio	z.viij
	.
	Finit registrum.
f.226v	Blank

TOP