Horæ ad usum Romanum A "Zwarte Ogen"- Master (Antwerp? c.1510-25) Copenhagen - The Royal Library - Ms. GkS 1607 4°

Contents:

Folio	Text
f.19	Blank (Single leaf. The miniatures are painted on unruled parchment of a more coarse quality than the textparts)
	HORAE DE SANCTO SPIRITU
f.19v	*Pentecost. (Full border) Asymmetrical composition placed in a gothic church interior. Mary is kneeling reading to the left as in an Annunciation, as it is recalled in the first hymn. Behind her is Peter and John standing, the other apostles are sitting or kneeling to the right. The Holy Spirit appears above in a golden glory, and a tongue of fire ("linguis igneis ipsos inflammavit ", cf. below) is seen over the head of each present.
f.20	/Incipiunt hore de sancto spiritu. (Full border, compartments with flowers and jewelry) ¶Domine labia mea aperies : Et os meum annunciabit laudem tuam : Deus in adiutorium meum intende : domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri et filio et spiritui sancto : Sicut erat in principio et nunc et semper et in secula seculorum. Amen. Hymnus. Nobis sancti spiritus gratia sit data de qua virgo virginum fuit obumbrata. Cum per sanctum angelum fuit salutata verbum caro factum est virgo fecundata. Antiphona. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris meis ignem accende. Versiculus.//
f.20v	/Emitte spiritum tuum et creabuntur et Renovabis faciem terre. Oremus. Oratio. Omnipotens sempiterne deus da nobis illam sancti spiritus graciam quam discipulis tuis in die sancto penthecostes transmisisti. Per xpristum dominum nostrum. Amen. Ad primam. Deus in adiutorium meum intende : domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri. [Hymnus.] De maria virgine xpristus fuit natus crucifixus, mortuus, atque tumulatus. Resurgens discipulis fuit demonstratus. Et ipsis cernentibus ignem accende. Versiculus. Emitte spiritum tuum et creabuntur et //
f.21	/Renovabis faciem terre. Oremus. [Oratio.] Omnipotens sempiterne deus da nobis illam sancti spiritus graciam quam discipulis tuis in die sancto penthecostes transmisisti. Per xpristum dominum nostrum. Amen. Ad terciam. [Rubric added by the illuminator] Deus in adiutorium meum intende : domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri. [Hymnus.] Suum sanctum spiritum deus delegavit in die penthecostes ipsos confortavit atque linguis igneis ipsos inflammavit relinquere orphanos ipsos denegavit. Antiphona. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris in eis ignem accende. Versiculus. Emitte spiritum tuum et creabuntur. Et renovabis faciem terre. Oremus. Oratio.//
f.21v	/Omnipotens sempiterne deus da nobis illam sancti spiritus graciam quam discipulis tuis in die sancto penthecostes transmisisti. Per xpristum dominum nostrum. Amen. Ad sextam. Deus in adiutorium meum intende : domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri. [Hymnus.] Septiformam gratiam tunc acceptaverunt. Quare ydeomata cuncta cognoverunt ad diversa climata mundi recesserunt. Et fidem catholicam tunc predicaverunt. Antiphona. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris in eis ignem accende. Versiculus. Emitte spiritum tuum et creabuntur. Et renovabis faciem terre. Oremus. [Oratio.] Omnipotens sempiterne deus //
f.22	/da nobis illam sancti spiritus graciam quam discipulis tuis in die sancto penthecostes transmisisti. Per xpristum dominum nostrum. Amen. Ad nonam. Deus in adiutorium meum intende : domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri. [Hymnus.] Spiritus paraclitus fuit appellatus domini dei caritas fons vivificatus spiritalis. Unctio ignis inflammatus Septiformis gracia carisma spiritus. Antiphona. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris in eis ignem accende : Versiculus. Emitte spiritum tuum et creabuntur. Et renovabis faciem terre. Oremus. Oratio. Omnipotens sempiterne deus da nobis illam sancti spiritus //
f.22v	/graciam quam discipulis tuis in die sancto penthecostes transmisisti. Per xpristum dominum nostrum. Amen. Ad vesperas. Deus in adiutorium meum intende : domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri. Hymnus. Dextre dei digitus virtus spiritualis nos defendat eruat ab omnibus malis protegat et nutriat foveat subalis. Ne nobis non noceat demon infernalis : Antiphona. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris in eis ignem accende. Versiculus. Emitte spiritum tuum et creabuntur. Et renovabis faciem terre : Oremus. Oratio. Omnipotens sempiterne deus da nobis illam sancti spiritus graciam quam discipulis tuis //
f.23	/in die sancto penthecostes transmisisti : Per xpristum dominum nostrum. Amen. Ad completorium. Converte nos deus salutaris noster. Et averte iram tuam a nobis : Deus in adiutorium meum intende : domine ad adiuvandum me festina. Gloria patri. [Hymnus.] Spiritus paraclitus nos velit iuvare. Gressus nostros regere et illuminare. Ut cum deus venerit omnes iudicare. Nos velit ad dexteram suam collocare. Antiphona. Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium et tui amoris in eis ignem accende. Versiculus. Emitte spiritum tuum et creabuntur. Et renovabis faciem terre. Oremus. [Oratio.] Omnipotens sempiterne deus da nobis illam sancti //
f.23v	/spiritus graciam quam discipulis tuis in die sancto penthecostes transmisisti. Per xpristum dominum nostrum. Amen. Recommendatio. Has horas canonicas cum devotione . tibi sancte spiritus pia ratione . dixi ut nos visites inspiracione . ut vivamus iugiter celi regione. Benedicamus domino. Deo gracias. Per omnia secula seculorum. Amen : explicit ->>(10 lines blank)//
f.24	Blank (Single leaf. The underdrawing in brown ink has soaked through the parchment and the outlines are clearly visible on the back.)
	SALVE SANCTA FACIES
f.24v	*St.Veronica with the Veil. (Full border with landscape and a fortified bridge)
f.25	(Full border depicting war-scenes outside a town) /Oratio de facie domini. Ant. [Cf. textversion in the Tutorial] Salve sancta facies nostri redemptoris in qua latet species divini splendoris impressa panniculo nivei coloris data que Veronice signum ob amoris. Salve decus seculi speculum sanctorum quod videre cupiunt spiritus iustorum nos ab omni macula purga vitiorum atque nos consortio iunge beatorum. Salve nostra gloria, in hac vita dura labili ac fragili cito transsitura, nos perduc ad patriam, o felix figura ad videndum faciem xpi mente pura. Esto nobis quesumus tutum adiuvamen dulce refrigerium atque consolamen, ut nobis non noceat hostile grava=//
f.25v	/men sed fruamine requie omnes dicant. Amen. Versiculus. Adoramus te xpriste et benedicimus tibi quia per sanctam crucem tuam Redemisti mundum. Oremus. [Oratio.] Deus qui nobis famulis tuis lumine vultus tui signatis ad instanciam veronice ymaginem sudario impressam Relinquere voluisti per passionem et crucem tuam tribue quesumus, ut ita nunc in terris per speculum in enigmate venerari et adorare te ipsum valeamus, ut tunc facie ad faciem super nos iudicem securi videamus te dominum nostrum ihesum xpristum. Amen. explicit ->>(4 lines blank)//

f.26	Blank (Single leaf)
	MISSA Beate Marie Virginis [Cf. Commune Festorum B.M.V. Ad Missam. (Liber Usualis p.1263)]
f.26v	*Mary enthroned with the Child, surrounded by adoring Angels. (Full border with achanthus and flowers on golden ground)
f.27	/Incipit missa beate marie virginis. Introibo ad altare dei. Ad deum qui letificat iuventutem meam : Dignare domine die isto . sine peccato nos custodire. Confitemini domino quoniam bonus . Quoniam in seculum misericordia eius. Confessio. Confiteor deo omnipotenti et beate marie virgini et omnibus sanctis dei et vobis pater quia ego miser peccator peccavi nimis contra legem dei mei cogitacione locutione consensu tactu visu verbo et opere et in cunctis viciis meis malis. Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatissimam et gloriosam virginem ma=//
f.27v	/riam et omnes sanctos et sanctas dei et vos pater orare pro me peccatore ad dominum deum nostrum donec misereatur mei peccatoris. Misereatur vestri omnipotens deus et dimissis omnibus peccatis vestris perducat vos ihesus xpristus sine macula cum gaudio ad vitam eternam. Amen. Adiutorium nostrum in nomine domini qui fecit celum et terram. Sit nomen domini benedictum. Ex hoc nunc et usque in seculum. Introitus. Salve sancta parens enixa puerpera regem qui celum terramque regit in secula seculorum. Versiculus. Senciant omnes tuum iuvamen quicumque celebrant tuam commemorationem. Gloria patri. Sicut. Salve sancta parens enixa puerpera regem qui celum terramque //
f.28	/regit in secula seculorum. Amen. Kyrieleison .iii. Xpriste eleison .iii. Kyrie eleison .iii. Glorie in excelsis deo. Et in terra pax hominibus bone voluntatis. Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine deus rex celestis deus pater omnipotens. Domine filii unigenite ihesu xpe. Spiritus alme orphanorum paraclite. Domine deus agnus dei filius patris. Primogenitus marie virginis matris. Qui tollis peccata mundi miserere nobis. Qui tollis peccata mundi suscipe deprecacionem nostram. Ad marie gloriam. Qui sedes ad dexteram patris miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus . Mariam sanctificans.//
f.28v	/Tu solus dominus mariam gubernans. Tu solus altissimus mariam coronans ihesu xpriste. Cum sancto spiritu in gloria dei patris. Amen. Oremus. Oratio. Concede nos famulos tuos quesumus domine deus perpetua mentis et corporis salute gaudere et gloriosa beate marie semper virginis intercessione a presenti liberari tristicia et eterna perfrui leticia. Per xpristum dominum nostrum. Amen. Lectio libri sapientie. [Ecclesiasticus 24, 14-16] Ab initio et ante secula creata sum et usque ad futurum seculum non desinam et in habitacione sancta coram ipso ministravi. Et sic in syon firmata sum et in civitate sanctificata similiter requiem et in iherusalem potestas mea. Et radicavi in populo honorificato //
f.29	/et impartes dei mei hereditas illius et implenitudine sanctorum detencio mea. Grad. Benedicta et venerabilis es virgo maria que sine tactu pudoris inventa est mater salvatoris. Versiculus. Virgo dei genitrix quem totus non capit orbis in tua se clausit viscera factus homo . alleluya. Versiculus. Post partum virgo inviolata permansisti dei genitrix intercede pro nobis . alleluya : Secundum lucam. In illo tempore. [Luc.11, 27-28] Loquente ihesu ad turbas. Extollens vocem quedem mulier de turba dixit illi : beatus venter qui te portavit et ubere que suxisti . at ille dixit. Quinymmo beati qui audiunt verbum dei et custodiunt illud. Deo gratias. Credo in unum deum. Patrem omnipotentem facto=//
f.29v	/rem celi et terre. Visibilium omnium et invisibilium et in unum dominum ihesum xpristum filium dei unigenitum. Et ex patre natum ante omnia secula. Deum de deo lumen de lumine deum verum de deo vero. Genitum non factum consubstancialem patri per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de celis. Et incarnatus est de spiritu sancto ex maria virgine et homo factus est. Crucifixus etiam pro nobis sub pontio pilato passus et sepultus est. Et resurrexit tercia die secundum scripturas. Et ascendit in celum sedet ad dexteram patris : Et iterum venturus est cum gloria iudicare vivos et mortuos. Cuius regni non erit finis. Et in spiritum sanctum dominum et vivifi=//
f.30	/cantem . Qui ex patre filioque procedit. Qui cum patre et filio simul adoratur et cumglorificatur . Qui locutus est per prophetas. Et unam sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam . Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. Et expecto resurrectionem mortuorum et vitam venturi seculi. Amen. R. Felix namque es sacra virgo maria et omni laude dignissima quia ex te ortus est sol iusticie xpristus deus noster. Sanctus. Sanctus. Sanctus dominus deus sabaoth. Pleni sunt celi et terra gloria tua osanna in excelsis. Agnus dei qui tollis peccata mundi miserere nobis. Agnus dei qui tollis peccata mundi miserere nobis : //
f.30v	/Agnus dei qui tollis peccata mundi dona nobis pacem. Communio. Beata viscera marie virginis que portaverunt eterni patris filium. [Collecta.] Gratiam tuam quesumus domine mentibus nostris infunde ut qui angelo nunciante xpi filii tui incarnationem cognovimus per passionem eius et crucem ad resurrectionis gloriam perducamur. Per xpm dominum nostrum. Amen.

	GOSPEL LESSONS
f.30v	¶I (7) St.John on Pathmos. Enlarged Detail Initium sci euwangelii secundum iohannem. Gloria tibi. [Joh. 1,1-14] ¶In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum. Hoc erat in principio apud deum : Omnia per ipsum facta sunt : et sine ipso factum est nichil //
f.31	/quod factum est in ipso vita erat et vita erat lux hominum : Et lux in tenebris lucet et tenebre eam non comprehenderunt. Fuit homo missus a deo cui nomen erat iohannes. Hic venit in testimonium ut testimonium perhiberet de lumine, Ut omnes crederent per illum. Non erat ille lux sed ut testimonium perhiberet de lumine. Erat lux vera, qui illuminat omnem hominem, venientem in hoc mundum In mundo erat, et mundus per ipsum factus est, et mundus eum non cognovit. Impropria venit et sui eum non receperunt Quodquod autem receperunt eum dedit eis potestatem filios dei fieri : Hiis qui credunt in nomine eius : qui non ex sanguinibus neque ex voluntate carnis neque ex voluntate viri sed ex deo nati sunt. Et verbum //
f.31v	/caro factum est, et habitavit in nobis : et vidimus gloriam eius gloriam quasi unigeniti a patre plenum gracie et veritatis. Deo gratias. ¶I (7) St.Luc. Enlarged Detail Secundum lucam. [Luc. 1,26-38] ¶In illo tempore : Missus est angelus gabriel a deo in civitatem galilee, cui nomen nazareth : ad virginem desponsatam viro cui nomen erat ioseph de domo david et nomen virginis maria. Et ingressus angelus ad eam dixit : Ave gratia plena dominus tecum benedicta tu in mulieribus. Que cum audisset turbata est in sermone eius, et cogitabat qualis esset ista salutacio. Et (ait) angelus ei : Ne timeas maria . Invenisti graciam apud //
f.32	/dominum : ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius ihesum. Hic erit magnus et filius altissimi vocabitur. Et dabit illi dominus deus sedem david patris eius et regnabit in domo iacob in eternum et regni eius non erit finis . dixit autem maria ad angelum : Quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco. Et respondens angelus dixit ei : Spiritus sanctus superveniet in te et virtus altissimi abumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum vocabitur filius dei. Et ecce elizabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senectute sua. Et hic mensis est sextus illi que vocatur sterilis quia non erit impossibilem apud deum . omne verbum : Dixit autem maria : Ecce ancilla domini : Fiat michi secundum verbum tuum. Deo gracias : //
f.32v	¶I (8) St.Matthew. Enlarged Detail /Secundum matheum. [Gloria tibi domine.] [Matth. 2,1-12] ¶In illo tempore : Cum natus esset ihesus in bethleem iude in diebus herodis regis . Ecce magi ab oriente venerunt iherosolimam dicentes : ubi est qui natus est rex iudeorum : vidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum. Audiens aut herodes rex turbatus est et omnis iherosolima cum illo. Et congregans omnes principes sacerdotum et scribas populi sicitabatur ab eis ubi christus nasceretur. Ac illi dixerunt in bethleem iude : sic enim scriptum est per prophetam : Et in [ms: tu] bethleem terra iuda nequaquam minima es in principibus iuda . Ex te enim exiet dux qui regat populum meum israel. Tunc herodes clam vocatis magis diligenter dedicit ab eis tempus stelle que apparuit eis : //
f.33	/et mittens eos in bethleem dixit : ite et interrogate diligenter de puero . Et cum inveneritis Renunciate michi ut et ego veniens adorem eum. Qui cum audissent regem abierunt . Et ecce stellam quam viderant in oriente antecedebat eos usquedum veniens staret supra ubi erat puer. Et videntes autem stellam gavisi sunt gaudio magno valde. Et intrantes domum invenerunt puerum cum maria matre eius . Et procidentes adoraverunt eum : et apertis thesauris suis obtulerunt munera . aurum thus et mirram . et responso accepto in sompnis ne redirent ad herodem per aliam viam reversi sunt in regionem suam. Deo gratias. ¶I (8) St.Mark. Enlarged Detail Secundum marcum. [Marc. 16,14-20] ¶In illo tempore : Recumbentibus undecim discipulis apparuit illis dominus ihesus : et exprobravit incredulitatem //
f.33v	/illorum et duritiam cordis quia hiis qui viderant eum resurrexisse a mortuis non crediderunt. Et dixit eis . euntes in mundum universum predicate ewangelium omni creature que crediderit et baptisatus fuerit salvus erit que vero non crediderit condempnabitur. Signa autem eos que crediderint hec sequentur . In nomine meo demonia eitient linguis loquentur novis serpentes tollent . Et si mortiferum quid biberint non eis nocebit super egros manus imponent et bene habebunt. Et dominus quidem ihesus postquam locutus est eis assumptiis est in celum et sedet ad dexteram dei. Illi autem profecti predicaverunt ubique domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis. Deo gratias : (2 lines blank)//