Incipits in the Geert Grote Translation After the critikal edition of N. van Wijk 1940*

---

*Het Getijdenboek van Geert Grote naar het Haagse Handschrift 133 E 21, uitgegeven door Dr. N. van Wijk. Leiden, E.J.Brill, 1940 [Leidsche Drukken en heerdrukken ... Kleine reeks, III.]
A complete facsimile of Wijk is available for students on CD. For further information contact CHD.

Hore B.M.V.	Dutch Incipit	Rubric & Latin Incipits	Text	Comments
Hore B.M.V. ad Matutinum	Dese ghetijde onser urouwen sijn in duytsche ghesat	Proloog op Onser Vrouwen ghetide	Dese ghetijde onser urouwen sijn in duytsche ghesat van woerden te woerden als hi naest konde die si ouersatte beholden heelheit ende varstandelheit ende waerheit des sinnes. Want die woerde sijn ende dienen om die sinne niet om die woerde. Daer om heeft hi in sulken steden daer die slechte duytsche woerde. die den rechten ende den opensten sin gheuen. Waer om bidt hi dat hem gheen eenuoldich mensche daer an en stote. Want also ist noet ende also doet [doen] die heilighe lerers in ouersettene. Neemt exempel int beghin. nae slechtheit der duytscher woerde wten latine solde men segghen. In die eere der alre salichster ioncfrouwen marien iubiliere wi den here. Want men dat uerstaen mochte dat men den here iubilieren solde. om ende tot eren onser vrouwen dat en waer niet recht. mer die sin is. In der eerlicheit die marien toe behoert ende die wi van haer spreken dat wy daer of iubilieren den here. Ende oec want die ghemeynt nyet en weet wat iubilieren is. soe heeft hi daer uoer ghesat uolhertelike bliscap Want iubilieren anders niet en is dan uolhertelike bliscap die men niet ghewoerden en kan.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Here du salt mine lippen opdoen	¶ Die Metten* Domine labia mea aperies - Deus in adiutorium	Here du salt mine lippen opdoen Ende mijn mont sal uoertkundighen dijn lof. God wilt denken in mijn hulpe. Here tot mi te helpen haeste. Glorie si den uader ende den sone ende den heilighen gheist - Alst was in den beghinne ende nu ende altoes ende ewelike sonder eynde Amen.*	*Rubric: “Hier beghint onser vrouwen ghetide”. *Gloria dats claer ende hoghe eer mit loue (Glosse M fol.3) - *dats hoghe claer eer mit loue (Glosse L fol.40, begin der prima)
Hore B.M.V. ad Matutinum	In der eerlicheit der alre salichster ioncfrouwen	Invitatorium In honore ...	In der eerlicheit der alre salichster ioncfrouwen marien laest ons uolhertelike bliscap hebben ten heren.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Comet laet ons seer uerurouwen den heren	[Psalmus 94] Venite exultemus	Comet laet ons seer uerurouwen den heren laet ons iubilieren gode onsen heilgheuere sijn aenghesichte [aensicht] laet ons te voren begripen mit beliene ende laet ons mit psalmen tot hem uolhertelike bliscap hebben. - Viertich iaer was ic naest desen gheslechte ende sprac altoes dese dwelen in den herten ende sie en bekenden niet mine weghe ende ic swoer hem in minen toerne dat si niet en solden gaen in mine ruste.
Hore B.M.V. ad Matutinum	O here onse here hoe wonderlic is dijn name	[Psalmus 8] Domine dominus noster	O here onse here hoe wonderlic is dijn name ouer al eertrike.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Ghebenedijt bistu onder allen wiuen	Antiffen [Benedicta tu]	Ghebenedijt bistu onder allen wiuen ende ghebenedijt is die vrucht dijns bukes.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Die hemele die wtspreken die glorie godes	[Psalmus 18] Celi enarrant	Die hemele die wtspreken die glorie godes ende dat firmament apenbaert die werke sijnre hande.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Als wtuercoren mirre gheuestu	Antiffen [Sicut mirrha]	Als wtuercoren mirre gheuestu roeke der sueticheit heilighe godes moeder.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Dat eertrike ende sijn uolheit is des heren	[Psalmus 23] Domini est terra	Dat eertrike ende sijn uolheit is des heren . die werelt al ommetrent alle lande ende alle die daer inne wonen.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Voer deser ioncfrouwen beddekijn singhet ons	Antiffen [Ante thorum]	Voer deser ioncfrouwen beddekijn singhet ons stedeliken suete sanghe der mynnen.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Wide ghestort is die gracie in dinen lippen	Versikel [Diffusa est gratia- Propterea benedixit]	Wide ghestort is die gracie in dinen lippen . daer om heft di god ghebenedijt in ewicheiden.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Pater noster. Vader onse.	Pater noster	Pater noster. Vader onse. Ende en inleit ons niet in becoringhen. Mer uerloes ons van quade Amen.	Het Onze Vader staat voluit in M fol.11
Hore B.M.V. ad Matutinum	Ouermits ghebet ende verdienste	Absolutio [Precibus et meritis]	Ouermits ghebet ende verdienste der heiligher godes moder ende maghet marien troeste ende bescerme ons die milde ende barmhertighe here Amen.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Here heit gheuen die benedictie	Iube. Benedictio: Alma virgo	Here heit gheuen die benedictie. Die hoechste ioncfrouwe alre ioncfrouwen bidde uoer ons den heren Amen.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Heylighe maria ioncfrouwe alre ioncfrouwen	Die eerste lexe [Sancta maria virgo virginum]	Heylighe maria ioncfrouwe alre ioncfrouwen moder ende dochter des conincs van al . sent in ons dinen troest op dat wi ouermits di verdienen te hebben dat loen des hemelschen rikes ende mitten gods wtuercoren ewelike regnieren mote. Mer du here ontferme di onser. Gode segghe wi danc.	[MDB I, p.19-20]
Hore B.M.V. ad Matutinum	Heilighe ende onbeulechte maghedom	Respons [Sancta et immaculata]	Heilighe ende onbeulechte maghedom ic en weet mit wat loue ic di voertspreken moghe .* want den die hemele niet begripen en mochten den heuestu in dinen scoet gheleghet.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Ghebenedijt bistu onder allen wiuen	Versikel [Benedicta tu- Iube - Benedictio]	Ghebenedijt bistu onder allen wiuen ende ghebenedijt is die vrucht dijns bukes *Want den die hemele niet begripen en mochten den heuestu in dinen schoet gheleghet. Here heit gheuen die benedictie. Die heilighe gods moder si altoes onse hulpester Amen.	[MDB, I, p.20]
Hore B.M.V. ad Matutinum	Heilighe gods moder maria die weerderlike	Die ander lexe [Sancta dei genitrix]	Heilighe gods moder maria die weerderlike verdiendes den to ontfanghen dien alle die werlt niet begripen en mochte mit dijnre milder bede voer ons dwae of onse sunden . dat wi ouermits di clymmen moghen op den stoel der ewigher glorien . daer du regnieres mit dinen kinde sonder tijt. Mer du here ontferme di onser. Gode segghe wi danc-	The sequence of Lectio ii and Lectio iii is reversed! (A unique mistake by Grote) Must be compared with dutch books of hours in latin!
Hore B.M.V. ad Matutinum	Selich bistu maria die den heren droghest	Respons [Beata es virgo]	Selich bistu maria die den heren droghest den schepper der werelt .* den wonnestu die makede ende du bleues maget ewelike.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Ghegruet sijstu maria uol ghenaden	Versikel [Ave maria- Iube - Benedictio]	Ghegruet sijstu maria uol ghenaden die here is mitti. *Den wonnestu die makede ende du bleuest maghet ewelike. Here heit gheuen die benedictie. Mit horen goedertieren kinde benedie ons die maghet maria Amen.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Heilighe maria die alre hogheste bouen allen	Die derde lexe [Sancta maria piarum piissima]	Heilighe maria die alre hogheste bouen allen creaturen gode oefenste [ontfencs] bid uoer alre heilighen heilichste . dat hi uermits di onse ghebet ontfanghe die van di om ons gheboren wart ende regniert bouen die hemele dat mit sijnre waerre mynnen werden ghedelicht onse sunden. Mer du here ontferme di onser. Gode segghen wi danc.	The sequence of Lectio ii and Lectio iii is reversed! (A very rare feature!) Must be compared with dutch books of hours in latin!
Hore B.M.V. ad Matutinum	Selich bistu ioncfrouwe maria ende alles loues	Respons [Felix namque es]	Selich bistu ioncfrouwe maria ende alles loues alre weerdichste .* want wt di gheboren die sonne der gherechticheit cristus onse god.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Bidde voer dat ghemeyne uolc	Versikel [Ora pro populo - Quia ex te ortus est]	Bidde voer dat ghemeyne uolc . sette di voer di clercscap . sprec voer dat ynnighe wijflike kunne . alle moeten sie vernemen dine hulpe die hoghe begaen dine hoechnisse. *Want wt di is gheboren die sonne der gherecticheit cristus onse god. Glorie si den vader ende den sone ende den heilighen gheist Cristus onse god.	Officium Parvum, Mechliniæ 1957, p.21-22; MDB, I, p.21;
Hore B.M.V. ad Matutinum	Dy god louen wi die here belien wi	[Hymnus Ambrosianus] Te deum laudamus	Dy god louen wi . die here belien wi Al eertrike eert di ewighe uader Alle enghelen hemelen ende alle potestaten - - >>In di here heb ik ghehopet . laet mi niet scandelike confuys staen in die ewicheit.
Hore B.M.V. ad Matutinum	Die here sal hoer helpen mit sinen aensichte	Versikel [Adiuvabit eam- Deus in medio]	Die here sal hoer helpen mit sinen aensichte. Ende in mits hoer sal god bliuen onbeweghet.
Hore B.M.V. Ad Laudes	God wilt denken in mijn hulpe	¶ Die laudes. Deus in adiutorium	God wilt denken in mijn hulpe. Here tot mi te helpen haeste. Glorie si den vader. Alst was. *	* the full text was written at matins
Hore B.M.V. Ad Laudes	Die here heeft gheregniert	[Psalmus 92] Dominus regnavit	Die here heeft gheregniert ende heeft aenghetoghen die scoenheit . die here heeft aengetoghen die macht ende heeft sich omghegort. - >>dinen huys betemet heilicheit in der daghe lancheit. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Hebbet tot gode al eertrike volhertelike blijskap	[Psalmus 99] Iubilate	Hebbet tot gode al eertrike volhertelike blijskap . dient den heren in vrouden Ingaet voer sijn aensicht mit hogher vrolicheit- - >>ende van ghebuerten te ghebuerten sine waerheit. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Laudes	God mijn god van dat ijrst beghint to lichtene	[Psalmus 62] Deus deus meus	God mijn god van dat ijrst beghint to lichtene waecke ic to di. - >>want bestopt is die mont der gheenre die quaet spreken.
Hore B.M.V. Ad Laudes	God ontferme sich onser ende benedie ons sijn anghesichte	[Psalmus 66] Deus miseriatur	God ontferme sich onser ende benedie ons sijn anghesichte inlichte hie op ons ende ontferme onser - >>Ons moet ghebenedien got onse here ons benedie god ende hem moeten ontsien alle eynde van eertrike. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Benediet den here alle werke des heren	[Canticum trium puerorum]* Benedicite omnia opera	Benediet den here alle werke des heren louet ende ouerhoghet hem in ewicheiden. - >>Ghebenedijt bistu here in den firmamente des hemels louelic ende hoghe gheeert ende ouerhoghet in ewicheit.	*Rubric: “Dit is der drier kinder sanc den si songhen in den vuerighen ouen”.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Louet den heren ghi van den hemelen	[Psalmus 148] Laudate dominum de celis	Louet den heren ghi van den hemelen louet hem in den hoghen. Louet oen alle sine enghelen louet oen alle sine crachten- - >>Louesanc alle sinen heilighen den kinderen van israhel den volke dat hem ghenaket.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Synghet den heren nyen sanc	[Psalmus 149] Cantate domino	Synghet den heren nyen sanc . sijn lof is inder heilighen uergaderinghe - - >>Op dat si doen moghen in hem dat bescreuen gherichte dese glorie is alle sinen heilighen.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Louet den here in sinen heilighen	[Psalmus 150] Laudate dominum in sanctis	Louet den here in sinen heilighen louet den here inden firmamente sijnre crachten- - >>louet oen in cymbalen der uolherteliker blijscap alle gheiste louen den here. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Laudes	O wonderlike vergaderinghe	Antiffen [O admirabile]	O wonderlike vergaderinghe die scepper des menscheliken kunnes die ontfenc den leuenden licham ende gheweerdichde hem gheboren te weerden van eenre ioncfrouwen ende is voertghecomen mensche sonder mans to doen ende heeft ons ghegheuen sine gotheit. (O wonderlike vergaderinghe die scepper des menscheliken kunnes ontfenc den leuenden licham ende gheweerdichde hem gheboren te werden uan eenre ioncfrouwen ende is uoert ghecomen mensche sonder mans toe doen ende heeft ons ghegheuen sine godheit. (AM 416))
Hore B.M.V. Ad Laudes	O gloriose vrouwe bouen den sterren	Ymnus [O gloriosa domina]	O gloriose vrouwe bouen den sterren hoghe . die di voersiende sciep den zokedes du mit dijnre heiligher borst. Dat ons eua drouich nam dat gheefstu weder mit hogher vrucht . op dat sie die men bescreyet in hoecheit gaen so bistu ghemaket een hemels vinster. Du des hoghen conincs doer . du des lichtes blenckende porte ghi uerlosede uolc vervrouwet v om tleuen dat ons ouermits hoer is ghegeuen. Glorie si di here die van der ioncfrouwen gheboren bist . mitten vader ende den heiligen gheist in ewelike ewicheit* Amen.	* Var.: eweliken in ew.; ewelike sonder eynde; in ewichlike ew.:
Hore B.M.V. Ad Laudes	Als een wijnranc droech ic vrucht	Capittel [Ego quasi vitis]	Als een wijnranc droech ic [is] vrucht suetichheit des ruekes ende mine bloemen weren vrucht der eeren ende der eerlicheit. Gode segghe wy danc.
Hore B.M.V. Ad Laudes	God vercoes sie ende wtuercoes sie	Versikel [Elegit eam - Et habitare]	God vercoes sie ende wtuercoes sie. Ende doet sie wonen in sijn tabernakel.	[MBD, I, p.26 ad laudes]
Hore B.M.V. Ad Laudes	Ghebenedijt si die here god van israhel	[Canticum Zachariæ]* Benedictus	Ghebenedijt si die here god van israhel . want hi sijn volc gheuant ende uerloest heeft - - >>Inlichte here den die sitten in duysternissen ende in scheme des dodes to leyden onse voete in den wech des vreden. Glorie. Alst was.	*Rubric: “Dit is zacharias sanc den hi sanc doe hem sine tonghe ontbonden waert”.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Eersame ioncfrouwe gods moder	Antiffen [Beata ... virgo ?] Unidentified version	Eersame ioncfrouwe gods moder ioncfrouwe ewelike maria du worts weerdich den heren der enghelen te draghene ende hem te zoekene enighe ioncfrouwe wi bidden di denc onser milde maget bid cristum voer ons dat wi mit dijnre hulpe ten hemelschen rike weerdich werden. ¶Haag KB 75 G 2 fol.35-35v: Eersame maghet gods moeder . ewelike maghet . du wordes werdich te dragene den coninc der enghelen ende hem te zuekene enighe maghet ich bidde di ghedincket onser o / milde maghet bidt cristum voer ons dat wij met dijnre hulpen ten hiemelschen rike werdich moeten werden.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi orationem	Here uerhore mijn ghebet . ende mijn ropen come tot di.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Verlene barmhertighe god hulpe onser crancheit	Collecte [Concede misericors deus fragilitati]	Verlene barmhertighe god hulpe onser crancheit dat wi die godes moder der ioncfrouwen marien hoechnisse begaen mit hulpe hoerre beden van onsen sunden moeten op staen. Ouermits onsen heren ihesum cristum dinen soen die mitti leuet ende regniert in enicheit des heilighen gheistes een god ewelike sonder eynde Amen.	Oratio: Concede misericors deus fragilitati nostre presidium, ut, qui sancte dei genitricis memoriam agimus, intercessionis eius auxilio, a nostris iniquitatibus resurgamus. Per dñm. Qui cum.
Hore B.M.V. Ad Laudes	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi - Benedicamus domino	Here uerhore mijn ghebet. Ende mijn ropen come to di. Benedien wi den here. Gode segghen wi danc. Alle ghelouighe sielen moeten rusten in vreden Amen.
Hore B.M.V. Ad Primam	God wilt denken in mijn hulpe	¶ Die prime. Deus in adiutorium	God wilt denken in mijn hulpe. Here tot mi te helpen haeste. Glorie si den vader. Alst was.	* the full text was written at matins
Hore B.M.V. Ad Primam	Criste coninc alre goedertierenste	Ymnus [Rex christe clementissime]	Criste coninc alre goedertierenste besitte onse herten op dat wi di tot alre tijt behoerlike loue gheuen. •Ghedenke meister der salicheit dattu hier to voeren aen nemest [naemste] een ghedaente ons lichams ende du gheboren wordes vander onbeulechter maghet. •Maria moder der ghenaden moder der barmherticheit bescherme ons voer den viant ende in der stonde des dodes ontfanghe ons. •Glorie si di here die gheboren bist vander maghet mitten vader ende den heilighen gheist ewelike sonder eynde Amen.
Hore B.M.V. Ad Primam	Totten here riep ic als ic bedroeft was	[Psalmus 119]* [Ad dominum cum tribularer]	Totten here riep ic als ic bedroeft was ende hi verhoerde mi- - >>wanneer ic hem sprac soe anuochten sie mi te uergheues. Glorie. Alst was.	*Rubric: “Die eerste salm van den xv graden”.
Hore B.M.V. Ad Primam	Inden berghen hebbe ic uerheffet mine oghen	[Psalmus 120] [Levavi oculos]	Inden berghen hebbe ic uerheffet mine oghen . daer mi hulpe van comen sal- - >>Die here behoede dinen inganc ende dinen wtganc van nu hent in ewicheit. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Primam	Ic bin uerblijt in desen die mi gheseghet sijn	[Psalmus 121] [Letatus sum]	Ic bin uerblijt in desen die mi gheseghet sijn . wi solen gaen int huys des heren - - >>Om des heren huys ons godes heb ic goede dinghe di ghesocht. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Primam	Doe du onsprekelike wordes gheboren	Antiffen [Quando natus es]	Doe du onsprekelike wordes gheboren van der maghet doe worden veruult die scrifturen . du quames neder als die reghen in die huyt op dat du mochtes salich maken des menschen kunne di god louen wi.
Hore B.M.V. Ad Primam	Van anebeghinne ende voer die werlt	Capittel [Ab initio et ante]	Van anebeghinne ende voer die werlt bin ic gheschapen . ende hent totter toecomender werlt en sal ic gheen eynde nemen . ende in der heiligher woninghe diende ic voer hem. Gode segghen wi danc.
Hore B.M.V. Ad Primam	Criste leuende gods soen ontferme di onser	Respons [Christe fili dei vivi miserere nobis]	Criste leuende gods soen ontferme di onser.
Hore B.M.V. Ad Primam	Die gheboren bist van der maghet	Versikel [Qui natus es - Christe fili dei vivi]	Die gheboren bist van der maghet. Ontferme di onser. Glorie si den vader ende den sone ende den heilighen gheist. Criste leuendighe gods soen ontferme di onser.	[MDB I, p.29 ad primam]
Hore B.M.V. Ad Primam	Na den dattu kint wonneste	Versikel [Post partum- Dei genitrix]	Na den dattu kint wonneste bleuestu maghet onbeulecht. Gods moeder bid uoer uns.
Hore B.M.V. Ad Primam	Here ontfarm di onser	Kyrie, Pater noster, Verbum caro, Credo, Ora pro nobis- Ut digni	Here ontfarm di onser. Criste ontfarm di onser. Here ontfarm di onser. Pater noster. Vader onse. Ende en inleide ons niet in becoringhe. Mer uerloes ons van quade Amen. Dat woert is vleisch werden. Ende heeft in ons ghewoent. Credo in deum. Ic gheloue god. Weder opuerrissenisse des uleisches . ende dat ewighe leuen Amen. Bid uoer ons heilighe gods moder. Dat wi weerdich weerden der gheloften cristi.
Hore B.M.V. Ad Primam	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi orationem	Here uerhore mijn ghebet Ende mijn roepen come to di.
Hore B.M.V. Ad Primam	Here god wi bidden di dattu dine ghenade stortes	Collecte [Gratiam tuam quesumus]	Here god wi bidden di dattu dine ghenade stortes in onse sinne dat wi die van des engels boetscap cristi dijns soens menscheit bekennen mit sijnre passien ende cruce totter glorien sijnre opuerstandenisse moeten werden gheleit. Die mitti leuet ende regniert in enicheit des heilighen gheistes een god ewelike sonder eynde.	(The collect placed here is a Liturgical relikt from the 13th cent. It was corrected in Utrecht after 1400)
Hore B.M.V. Ad Primam	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi - Benedicamus domino	Here uerhore mijn ghebet. Ende mijn ropen come to di. Benedien wi den here. Gode segghen wi danc. Alle ghelouighe sielen moten rusten in vrede Amen.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	God wilt denken in mijn hulpe	¶ Die tercie. [Deus in adiutorium]	God wilt denken in mijn hulpe. Here tot mi te helpen haeste. Glorie si den vader. Alst was.	* the full text was written at matins
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Criste coninc alre goedertierenste	Ymnus [Rex christe clementissime]	Criste coninc alre goedertierenste besitte onse herten op dat wi di tot alre tijt behoerlike loue gheuen Ghedenke meyster der salicheit dattu hier te voeren aennaemst een ghedaente ons lichams ende du gheboren wordes vander onbeulechter maghet Maria moder der ghenaden moder der barmherticheit bescherm ons voer den viant ende inder stonde des doets ontfanghe ons Glorie si di here die gheboren bist van der maghet mitten vader ende den heilighen gheist . ewelike sonder eynde Amen.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Toe di uerheffede ic op mine oghen	[Psalmus 122]* Ad te levavi	Toe di uerheffede ic op mine oghen die daer woneste in den hemelen - - >>Want seer veruullet is onse siele laster den ouervlodighen ende versmanisse den houerdighen. Glorie. Alst.	*Rubric: “Die vierde salm vanden xv graden”.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Want en hadde die here in ons niet gheweest	[Psalmus 123] [Nisi quia dominus]	Want en hadde die here in ons niet gheweest also spreke nu israhel . - - >>Onse hulpe is in den name des heren . die ghemaket heeft hemel ende eerde. Glorie si den vader Alst was in den.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Die betrouwen in den here als die berch syon	[Psalmus 124] [Qui confidunt]	Die betrouwen in den here als die berch syon . hi en sal niet werden beweghet ewelike dye woent in iherusalem- - >>int uerbont mit dien die boesheit doen urede si op israhel. Glorie si den vader. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Wi kennen dat die doerne bossche	Antiffen [Rubum quem]	Wi kennen dat die doerne bossche den moyses sach onuerbrant was dine beholdene louelike maghedom godes moder bid uoer ons.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Ende aldus bin ic gheuest in syon	Capittel [Et sic in syon]	Ende aldus bin ic gheuest in syon ende in die gheheilichde stat heb ic gheliker wijs gherust ende in iherusalem is mine macht. Gode segghe wi danc.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Mit diner ghedaente	Respons [Specie tua]	Mit diner ghedaente ende mit diner schoente [schoenheit].
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Sie toe vromelike gae voert	Versikel [Intende prospere - Specie tua]	Sie toe vromelike gae voert ende regniere. Mit diner schoente. Glorie si den uader ende den sone ende den heilighen gheist. Mit diner ghedaente ende mit diner schoente.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Wide ghestort is die gracie	Versikel [Diffusa est gratia - Propterea benedixit]	Wide ghestort is die gracie in dinen lippen . daer om heft di god ghebenedijt in ewicheit.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi orationem	Here uerhore mijn ghebet . ende mijn roepen come to di.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Reyke ons here dine rechterhand	Collecte [Porrige nobis domine dexteram tuam]	Reyke ons here dine rechterhand ende ouermits dat ghebet der alre heilichster maghet marien sent in ons dine hulpe diner soen die mitti leuet ende regniert in enicheit des heilighen gheistes een god ewelike sonder eynde Amen.
Hore B.M.V. Ad Tertiam	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi - Benedicamus domino	Here uerhore mijn ghebet. Ende mijn ropen come to di. Benedien wi den here. Gode segghe wi danc. Alle ghelouighe sielen moten rusten in vrede Amen.
Hore B.M.V. Ad Sextam	God wilt denken in mijn hulpe	¶ Die Sexte [Deus in adiutorium]	God wilt denken in mijn hulpe. Here tot mi te helpen haeste. Glorie si den vader. Alst was.	* the full text was written at matins
Hore B.M.V. Ad Sextam	Criste coninc alre goedertierenste	Ymnus [Rex christe clementissime]	Criste coninc alre goedertierenste besitte onse herten op dat wi di tot alre tijt behoerlike loue gheuen. Ghedenke meister der salicheit dattu hier to voeren aennaemst een ghedaente ons lichams ende du gheboren wordes vander onbeulechter maghet. Maria moder der ghenaden moder der barmherticheit . bescherme ons voer den viant ende in der stonde des dodes ontfanghe ons. Glorie si di here die gheboren bist vander maghet mitten vader ende den heilighen gheist ewelike sonder eynde Amen.
Hore B.M.V. Ad Sextam	In dien dat die here omkeerde	[Psalmus 125]* [In convertendo]	In dien dat die here omkeerde die gheuanghenisse syon sijn wy gheworden als ghetroeste lude. - - >>Mer comende solen si comen mit hogher urolicheit ende brenghen hoer hantuol. Glorie si den vader. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Weert dat die here niet en tymmerde	[Psalmus 126] [Nisi dominus]	Weert dat die here niet en tymmerde dat huys tot uergheues hebben sie ghearbeit die dat tymmeren. - - >>wan hi sinen vianden to spreken sal in der poerten. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Selich sijn sie alle die den heren ontsien	[Psalmus 127] [Beati omnes]	Selich sijn sie alle die den heren ontsien . die wanderen in sinen weghen. - - >>Ende moets sien die sone dijnre sonen . vrede si op israhel. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Yesses wortele heeft ghegroyet	Antiffen [Germinavit]	Yesses wortele heeft ghegroyet wt iacob is opghegaen een steerne . een maghet heeft den ghesontmaker ghewonnen . wi louen di onse god.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Ende in dat gheeerde volc	Capittel [Et radicavi in populo]	Ende in dat gheeerde volc heb ic ghewortelt . ende des volcs erue is in den delen mijns godes ende in die uolheit der heilighen is mijn ontholt. Gode segghe wi danc.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Wide ghestort is die gracie	Respons [Diffusa est gratia]	Wide ghestort is die gracie . in dinen lippen.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Daer omme heeft di god ghebenedijt	Versikel [Propterea benedixit - Diffusa est gratia]	Daer omme heeft di god ghebenedijt in ewicheit. In dinen lippen . Glorie si den uader ende den sone ende den heilighen gheist. *Wide ghestort is die gracie in dinen lippen.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Die here sal hoer helpen mit sinen aenghesichte	Versikel [Adiuvabit eam - Deus in medio]	Die here sal hoer helpen mit sinen aenghesichte. Ende in mits hoer sal god bliuen onbeweghet.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi orationem	Here verhore mijn ghebet. Ende mijn roepen come toe di.
Hore B.M.V. Ad Sextam	Verleen ons almachtighe god	Collecte [Concede... ? ]	Verleen ons almachtighe god een onderstant onser crancheit op dat wi die der alre heilichster moder gods marien hoghenisse doen [begaen] ouermits hulpe haerre bede moten van al onser boesheit opuerstaen*. Ouermits den seluen heren ihesum cristum dinen soen . die mitti leuet ende regniert in enicheit des heilighen gheistes een god ewelike sonder eynde Amen.	*Var.: van onsen sunden moten opstaen; Svarer til “Concede nos” med et andet incipit (omnipotens)
Hore B.M.V. Ad Sextam	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi - Benedicamus domino	Here uerhore mijn ghebet. Ende mijn ropen come toe di. Benedien wi den heren. Gode segghen wi danc. Alle ghelouighe sielen moten rusten in vrede. Amen.
Hore B.M.V. ad Nonam	God wilt denken in mijn hulpe	¶ Die Noen [Deus in adiutorium]
Hore B.M.V. ad Nonam	Criste coninc alre goedertierenste	Ymnus [Rex christe clementissime]
Hore B.M.V. ad Nonam	Van miner ioghet hebben sie mi dicwile	[Psalmus 128]* Sæpe expugnaverunt	Van miner ioghet hebben sie mi dicwile wtgheuochten also spreke nu israhel - - >>wi benedien u in den name des heren. Glorie. Alst was.	*Rubric: “Die x salm. van den xv graden”.
Hore B.M.V. ad Nonam	O here vanden diepen hebbe ic gheroepen	[Psalmus 129] [De profundis]	O here vanden diepen hebbe ic gheroepen to di . o here verhore mine stemme. - - >>Ende hi sal israhel uerlosen van sijnre boesheit. Glorie si den vader. Alst was inden beghinne.
Hore B.M.V. ad Nonam	Here mijn herte en is nyet uerheuen	[Psalmus 130] [Domine non est exaltatum]	Here mijn herte en is nyet uerheuen noch mine oghen en sijn niet uerhouerdicht. - - >>Israhel moet hoepen in den here van nu ende ewelike. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. ad Nonam	Sie maria heeft ons ghewonnen	Antiffen [Ecce maria genuit nobis]	Sie maria heeft ons ghewonnen den ghesontmaker den iohannes sach ende sprekende riep . siet dat lam gods siet die draghet die sunde der werelt.
Hore B.M.V. ad Nonam	Ic bin verhoghet in den berghe	Capittel [Quasi cedrus]	Ic bin verhoghet in den berghe die libanus heyt als een cederboem . ende als een cypressen boem in den berch van syon . ende ic bin uerhoghet als een palme boem in cades ende als een rosen plante in ihericho. Gode segghe wi danc.
Hore B.M.V. ad Nonam	God sal hoer helpen	Respons [Adiuvabit eam]	God sal hoer helpen mit sinen anghesichte.
Hore B.M.V. ad Nonam	Ende in mits hoer zal god bliuen onbeweget	Versikel [Deus in medio - Adiuvabit eam]	Ende in mits hoer zal god bliuen onbeweget. Mit sinen aenghesichte. Glorie si den uader ende den sone ende den heilighen gheist. God sal hoer helpen mit sinen aenghesichte.
Hore B.M.V. ad Nonam	God coes sie ende wtuercoes sie	Versikel [Elegit eam- Et habitare]	God coes sie ende wtuercoes sie . Ende doet sie wonen in siner woninghe.
Hore B.M.V. ad Nonam	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi orationem	Here uerhore mijn ghebet . ende mijn roepen come to di.
Hore B.M.V. ad Nonam	God ewich ende almachtich	Collecte [Omnipotens sempiterne deus]	God ewich ende almachtich die vermits den heilighen gheist siele ende licham der glorioser maghet marien voerghemaket ende voerbereyt heues op datse een weerdighe woninghe dijns lieues soens verdiende te weerden . ghif ons die hem van hoerre hoghenisse uerbliden . dat wi uermits hoerre godertierne bede van alre aestaender anxtlicheit van den ewighen dode ende van allen quade moten werden uerloest ende totten ewighen vrouden moten werden gheuoert. Ouermits den seluen heren ihesum cristum dinen soen die mitti leuet ende regniert in enicheit des heilighen gheistes een god ewelike sonder eynde Amen.
Hore B.M.V. ad Nonam	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi - Benedicamus domino	Here uerhore mijn ghebet etc.
Hore B.M.V. ad Vesperas	God wilt denken in mijn hulpe	¶ Die vesper [Deus in adiutorium]	God wilt denken in mijn hulpe
Hore B.M.V. ad Vesperas	Die here seghede minen here sitte	[Psalmus 109] Dixit dominus	Die here seghede minen here sitte to miner rechterhand Hent ic sette dine viande een voetschemel dijnre voete. - - >>Wte der beke sal hi in den weghe drinken daer om sal hi uerhoghen dat houet. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Louet ghi kindere den heren	[Psalmus 112] Laudate pueri	Louet ghi kindere den heren louet den name des heren- - >>ende maecht sie ene uerblide moeder mit voele kinderen. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Ic bin uerblijt in desen die mi gheseghet sijn	[Psalmus 121] Letatus sum	Ic bin uerblijt in desen die mi gheseghet sijn . wi solen int huys des heren.- - >>Om des heren huys ons godes heb ic goede dinghe di ghesocht. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Weert dat die here niet en tymmerde	[Psalmus 126] Nisi dominus	Weert dat die here niet en tymmerde dat huys - - >>Selich is die man die van dien sijn begheerte veruullet heeft . hi en sal niet confuys werden wan hi sinen vianden to spreken sal in der porten. Glorie si den vader. Alst was.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Loue iherusalem den heren	[Psalmus 147] Lauda iherusalem	Loue iherusalem den heren loue syon dinen god - - >>Aldus en heeft hi niet ghedaen allen gheslechten ende sine gherichte en heeft hi hem niet gheopenbaert. Glorie si den vader Alst was in den beghinne.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Heilighe moder ende mannes onkundich	Antiffen [Beata mater]	Heilighe moder ende mannes onkundich gloriose conincinne der werlt bid voer ons den [ten] heren.
Hore B.M.V. ad Vesperas	In allen dinghen heb ic ruste gesocht	Capittel [In omnibus requiem]	In allen dinghen heb ic ruste gesocht ende in des heren erue sal ic wonen doe gheboet ende seghede mi die scepper alre dinghe ende die mi sciep die ruste in mijnre woninghe. God segghe wi danc.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Alre liefste maghet cristi wercster	Respons [Christi virgo dilectissima - Subveni domina]	Alre liefste maghet cristi wercster der dogheden brenc hulpe den ongheuallighen. Help vrouwe den die altoes tot di ropen.	[MDB, I, p.39]
Hore B.M.V. ad Vesperas	Want wi mit groetheit der sunden	Versikel [Quoniam peccatorum- Subveni domina]	Want wi mit groetheit der sunden ghedrucht werden ende nieman en is die ons helpt. Help vrouwe den die altoes tot di ropen. Glorie si den uader ende den soen ende den heilighen gheist. Help vrouwe den die altoes tot di ropen.	[MDB, I, p.29]
Hore B.M.V. ad Vesperas	Ghegruet sijstu sterne des meers	Ymnus. Ave maris stella	Ghegruet sijstu sterne des meers hoghe godes moder ende altoes maghet selighe hemelsche poerte. - - >>Lof si gode den vader den ouersten cristo weerdicheit . den heilighen gheist ere drieuoldich ende een Amen.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Bid uoer ons heilighe gods moder	Versikel [Ora pro nobis - Ut digni efficiamur]	Bid uoer ons heilighe gods moder. Dat wi weerdich moten werden der ghelofnisse cristi.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Mijn siele grotet den heren	[Canticum] Onser vrouwen sanc [Magnificat]	Mijn siele grotet den heren Ende mijn gheist sich hoghe uerurouwet in god minen heil- - >>abraham ende sinen gheslechte van beghinne. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. ad Vesperas	O heilighe maria coem te helpe den ongheuallighen	Antiffen [Sancta maria succurre]	O heilighe maria coem te helpe den ongheuallighen . help die cleynmodighen stercke die crancken . bid voer dat ghemeyne volc . sette di voer die clercscap sprec voer dat ynnighe wijflike kunne.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi orationem	Here uerhore mijn ghebet
Hore B.M.V. ad Vesperas	Verleen ons here god dinen dienren	Collecte [Concede nos famulos tuos]	Verleen ons here god dinen dienren des bid wi di . dat wi uerbliden van ghesontheit sielen ende liues ende dat wi uermits gloriose bede der saligher marien moten werden verloest van deser teghenwoerdigher droefnisse ende ghebruken eweliker blijscap. Ouermits onsen heren ihesum cristum dinen soen die mitti leuet ende regniert in enicheit des heilighen gheistes een god ewelike sonder eynde Amen.
Hore B.M.V. ad Vesperas	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi - Benedicamus domino	Here uerhore mijn ghebet
Hore B.M.V. ad Completorium	Bekeer ons god onse heilgheuer	¶ Die complete [Converte nos- Deus in adiutorium]	Bekeer ons god onse heilgheuer. Ende afkier dinen toern van ons. God wilt denken in mijn hulpe. Here tot mi te helpen haeste. Glorie si den vader. Alst was.
Hore B.M.V. ad Completorium	Ghedenke here dauids	[Psalmus 131]* [Memento domine david]	Ghedenke here dauids ende al sijnre sachtmodicheit. Alse hi swoer den heren een ghelofte louede hi iacobs gode. - - >>Sinen vianden sal ic confusie antrecken mer op hem sal bloyen mine heilicheit. Glorie. Alst was.	*Rubric: “Die xiij salm vanden xv graden”.
Hore B.M.V. ad Completorium	Siet hoe goet ende hoe vrolich	[Psalmus 132] [Ecce quam bonum]	Siet hoe goet ende hoe vrolich is te wonen broderen in een - - >>Want daer sant die here die benedictie ende tleuen hent in ewicheit. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. ad Completorium	Siet nu benediet den heren alle knechten	[Psalmus 133] [Ecce nunc benedicite]	Siet nu benediet den heren alle knechten des heren- - >>die hemel ende eerde ghemaket heuet. Glorie. Alst was.
Hore B.M.V. ad Completorium	Mit vrolicheit laet ons begaen	Antiffen [Cum iocunditate]	Mit vrolicheit laet ons begaen die ghehoechnisse der alre selichster maghet marien op dat sie voer ons bidde den here.
Hore B.M.V. ad Completorium	Doerschinich open wort die poerte cristi	Ymnus [Fit porta christi]	•Doerschinich open wort die poerte cristi veruult mit voller gracien die coninc gaet doer ende si blijft gesloten alse si was van beghinne. •Een manier van hoghen lichte is vter maghet sael ghecomen dat is der heiligher kerken brudegom verlosser scepper ende gygant. •O criste du bist dijnre moder eer ende bliscap ende alre ghelouigher onghemeten hope vermits dijnre pinen dranc versmelte onse sunden. •Glorie si gode den uader ende sinen enighen soen mitten heilighen gheest nu ende in ewicheit. Amen.	[MDB I, p.43-44]
Hore B.M.V. ad Completorium	Alse caneel ende balsame	Capittel [Sicut cynamomum]	Alse caneel ende balsame gheuende soeten roec also gaf ic roeke . ende als wtuercoren mirre gaf ic roeke der sueticheit. Gode segghe wi danc.
Hore B.M.V. ad Completorium	Naden dattu kint wonnes	Versikel [Post partum- Dei genitrix]	Naden dattu kint wonnes bleues du maget onbeulecht . Gods moder bid uoer ons.
Hore B.M.V. ad Completorium	Nu laestu here dinen knecht	[Canticum Simeonis] Nunc dimittis	Nu laestu here dinen knecht na dinen worden in vreden. - - >>ende tot glorien dijns uolks van israhel. Glorie si den uader. Alst was.
Hore B.M.V. ad Completorium	Wi glorificieren di heilighe moder gods	Antiffen [Glorificamus te]	Wi glorificieren di heilighe moder gods daer cristus van gheboren is . make ghesont alle dine glorie hoghen ende di claer eer spreken mit loue.
Hore B.M.V. ad Completorium	Here ontferm di onser	Kyrie, Pater noster, Verbum caro, Credo etc.	Here ontferm di onser Here ontferm di onser Here ontferm di onser. Criste ontferme di onser Criste ontferme di onser Criste ontferme di onser. Here ontferme di onser Here ontferm di onser Here ontferm di onser. Pater noster. Vader onse. Ende en inleit ons niet in becoringhe. Mer uerloes ons van quade Amen. Dat woert is vleisch worden. Ende heeft ghewonet in ons. Credo in deum. Ic gheloue in god. Weder opuerrissenisse des vleisches . ende dat ewighe leuen . Amen. Weerdighe di dat ic di loue gheheilichde maghet Ende ghif mi cracht weder dine viande.	See also fol.35v Ad Primam with a different conclusion
Hore B.M.V. ad Completorium	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi orationem	Here uerhore mijn ghebet
Hore B.M.V. ad Completorium	Here wilt vergheten die versumenisse	Collecte [Famulorum tuorum]	Here wilt vergheten die versumenisse diner dienren op dat wi die vermits onsen daden niet behaghen en moghen vermits bede der moder dijns soens ons gods salich werden. Die mitti leuet ende regniert in enicheit des heilighen gheistes een god ewelike sonder eynde Amen.
Hore B.M.V. ad Completorium	Here uerhore mijn ghebet	Domine exaudi - Benedicamus domino	Here uerhore mijn ghebet
Hore B.M.V. ad Completorium	Ghegruet sijstu conincinne der barmherticheit	[Hymnus] Salve regina	Ghegruet sijstu conincinne der barmherticheit des leuens sueticheit ende onse hope ghegruet sijstu wi ellendighe euen kinder ropen to di drouende ende screyende suchten to di in desen screyen dale. Eya daer om onse voerspreecster kier tot ons dine barmhertighe oghen ende toen ons na desen ellende leuen ihesum die ghebenedide vrucht dijns bukes O goedertierne O goddienstlich O suete maria.
Hore B.M.V. ad Completorium	In al onser bedrouenisse	Versikel [In omni tribulatione -?]	In al onser bedrouenisse . Coem ons te hulpen alre goddienstlichste maghet maria.
Hore B.M.V. ad Completorium	Here ihesu criste die alre glorioseste maghet maria	Collecte [Interveniat pro nobis quesumus dñe ihu xpe nunc]	Here ihesu criste die alre glorioseste maghet maria bid uoer ons nu ende inder stonde onses dodes tot diner goedertirenheit . welke alre heilichste siele in der tijt diner pinen ende dijns bitteren dodes dat sweert des rouwen doerghinc. Die leues ende regniers in enicheit des heilighen gheistes een god ewelike sonder einde. Amen.	(Cf. Utrecht Het Catharijneconvent Ms. ABM 112 f.82: Collecta: Interveniat pro nobis quesumus domine ihesu xpe nunc et in hora mortis nostre...)

---

|Uses| |New Files| |Dismembered Manuscripts| |CHD Guides| |Tutorial| |Books of Hours in Copenhagen| |Incunabula| |Calendars| |CHD Miscellanea|

---

© CHD Erik Drigsdahl 1997 (slightly modified and supplied with crosslinks 24.ii.2013)