CHD Copenhagen KB NkS 27c 8° f.50-83

Horae de Passione Domini

|Tutorial| |Calendars| |Use of the Hours of the Virgin| |CHD Home|

| Contents of the manuscript Copenhagen KB NkS 27c 8° | | Bruges Calendar from Ms. NkS 27c 8° |

Book of Hours (after the "Weekdays" scheme - Bruges c.1465/70)
Introduction
The Hours of the Passion are quite frequently found in 15th century books of hours, but in no way part of the common repertoire. Leroquais reports 19 occurrences in his Livres d'Heures manuscrits, but does not tell whether the text is the same in all of them, or they just share a similar title. In Copenhagen is this the only copy I have found so far in a book of hours. The original text of the Horæ de Passione has been attributed to S.Bonaventura, an officium composed on request of King Louis of France and dated between 1242-1247. The present text is very different from the officium published in a critical edition by the Friars in Quaracchi: Bonaventurae Opera Omnia VIII, 1898, p.152-158. Only the hymns and the prayers are the same (with minor variants). Almost all chapters, psalms, antiphons, responsoria and versicles are different and uniques. Nothing similar has apparently been published before. It was my basic reason for making this transcription, in the hope of finding other versions that possibly can narrow the geographical localization of other less characteristic manuscripts to Brabant and Flandern (or at least within the archdiocese of Rheims). The composition of the text follows the scheme of an ordinary liturgical office, and has after all probability been extracted from a breviary, - but after which use? The hymns were later set into music by Josquin de Près, which indicate their popularity at the French and Bourgundian Courts, and proves that the office not only was read for private devotion, but in fact was celebrated on occasion, on request of the nobility. I have transcribed the hymns in full, since they only have been edited twice, and not are likely to bee available in an institution where art historians normally are working. This is, however, not a critical edition, but only a faithful transcription, which also includes obvious scribal errors that in many cases can be part of a local tradition (errors are only corrected if the scribe has left any doubt about the reading). Psalms and other texts from the bible are not quoted in full. This paper is preliminary, in the sense that there has been no time for a detailed proof-reading. (Considering the limited, primary art historical, intention with my work, has it already taken too many working hours!) A slash / separates the pages in the manuscript. All rubrics in the manuscript are also here in red, but some of the abbreviations are written in full, to facilitate the reading. Rubrics missing in the manuscript are within square brackets.

HORE DE PASSIONE DOMINI AD MATUTINUM
f.49v°*Christ as the Man of Sorrows (Vision of St.Gregory).
(Full-page miniature in grisaille by the so-called "Master of Margaret of York")
f.50/Incipiunt hore de passione domini ad matutinas.Domine labia-Deus in adjutorium- etc. Gloria.Sicut. Invitatorium. Regem xpm crucifixum venite adoremus. Ps. [94] Venite exultemus.
f.51v°Hymnus
[Chevalier 8722]
¶In passione domini qua datur salus homini, assit nostrum refugium et cordis desiderium.
Portemus in memoria penas et obprobria xpi coronam spineam crucem clavos et lanceam.
Et plagas sacratissimas omni laude dignissimas acetum fel arundinem mortis amaritudinem.
Hec omnia nos sacient et dulciter inebrient, nos repleant / virtutibus et gloriosis fructibus.
Te crucifixum colimus, et toto corde possimus, ut nos sanctorum cetibus, coniungas in celestibus.
Laus honor xpo vendito, et sine causa prodito, passo mortem pro populo, in aspero patibulo, amen.
f.52Psalmus.
[Jerem.17,6]
Ant. Pater si vis. Ps. ¶Ego non sum turbatus, te pastorem sequens et diem hominis non desideravi tu scis -> Induc super eos domine diem affunctionis et duplici contritione contere eos. Gloria patri.
f.52v°Antiphona
[Luc.22, 42+44]
Pater si vis transfer calicem istum a me verumptamen non mea voluntas sed tua / fiat et factus est sudor eius tanquam gutte sanguinis decurrentis in terram.
f.53Versus
(ante pater noster?)
V.Deliqui domum meam et dimisi hereditatem meam.
f.53Responsorium R.Dedi dilectam animam meam in manu inimicorum meorum.
Pater noster. Jube dñe benedicere.
Per suam sanctissimam passionem det nobis ihs xpristus gratiam et benedictionem Amen.
f.53-53vLectio I.
[Isaias 53,2-4]
¶Non est ei species, neque decor et vidimus eum et non erat aspectus et desideravimus eum, despectum et novissimum virorum, virum dolorum et scientiam infirmitatem, et quasi absconditus vultus eius et despectus, unde nec reputavimus eum. Vere languores nostros ipse tulit et dolores nostros ipse portavit, et nos reputavimus eum quasi leprosum, et percussum a deo et humiliatum. Tu autem domine miserere nostri. Deo gratias.
f.54Responsorium
[Matth.26, 3+55]
R. Seniores populi consilium fecerunt. Ut et ihesum dolo tenerent et occiderent cum gladiis et fustibus exierunt tamquam ad latronem.
f.54v°VersusV. Collegerunt ergo pontifices et pharisei consilium. Ut et ihesum, dolo tenerent et occiderent cum gladiis et fustibus exierunt, tanquam ad latronem. Iube dñe benedicere. Jhesus affixus cruci liberet nos a morte peccati. Amen.
f.54-54vLectio II.
[Isaias 53,5-6]
¶Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras, attritus est propter scelera nostra, disciplina pacis nostre super eum, et liuore eius sanati sumus, omnes nos quasi oues erravimus, unusquisque in viam suam declinavit, et dominus posuit in eo omnium iniquitatem nostrorum, oblatus est quia ipse voluit, et non aperuit os suum. Tu autem domine miserere nostri. Deo gratias.
f.54v-55Responsorium
[Matth.26, 38]
R. Tristis es anima mea usque ad mortem sustinente / hic et vigilate mecum nunc videbitis turbam que circundabit me. Vos fugam capietis et ergo vadam inviolari pro vobis.
f.55Versus
[Matth.26, 45]
V.Ecce appropinquabit hora, et filius hominis tradetur principibus sacerdotum in manus peccatorum. Vos fugam capietis et ergo vadam inviolari pro vobis. Iube domine benedicere. Gloriosa passio ihesu xpristi perducat nos ad gaudia paradisi Amen. >>Lectio Tercia. //
f.55v°Lectio III.
[Isaias 53,7+12]
/¶Sicut ovis ad occisionem ducetur, et quasi agnus coram condente se obmutescet, et non aperuit os suum. Tradidit in mortem animam suam, et cum sceleratis reputatus est, et ipse peccatum multorum tulit et pro transgressoribus rogavit, ut non perirent. Tu autem dñe miserere nobis. Deo gratias.
f.55v°-56ResponsoriumR.Tanquam ad latronem existens cum gladiis et fustibus comprehenderunt me, cotidie apud vos eram in / templo docens et non me tenuistis et ecce flagellatum [d]ucitis. Ad crucifigendum.
f.56VersusV.Filius qui de hominis vadit sicut scriptum est de illo, ve autem homini illi per quem tradetur. Ad crucifigendum. Gloria patri. Ad crucifigendum.
f.56-56vHymnus
(ante laudes)
¶Te xpm laudamus, te ihesum benedicimus.
Te regem regum, te dominum confitemur.
Te crucifixum colimus / gloriosum.
Dulcem et amabilem redemptorem.
Qui nos aspercione tui sanguinis abluisti.
Dignus es domine ihesu deus noster accipere laudem et benedictionem, gloriam et honorem.
Exultet tibi omnis caro et omnis vivens glorificet nomen tuum.
Humilietur omnis facies pedibus tuis.
Omnis creatura iubilet tibi et serviat laudat et extollat te benedicat et glorificet in eternum. V./
f.57Versus
(ante laudes)
/ Xpristus vultum exposuit ad palmas et sputamina velatus cedi voluit et ferret nostra crimina.
AD LAUDES
f.57Ad Laudes.Deus in adiutorium etc... Ant. Proprio. Ps.
f.57Psalmus
[Isai. 50,5-7]
¶Dominus deus aperuit michi aurem, ego autem non contradico retrorsum non abij. Corpus meum dedit percucientibus et genas meas velantibus. Faciem meam / non averti ->et scio quoniam non confundar. Gloria patri.
f.57v°AntiphonaProprio filio suo non pepersit deus sed pro nobis omnibus tradidit illum.
f.57v°Capitulum
[Hebr. 12, 3]
¶Recogitate illum qui talem a peccatoribus adversum semetipsum contra be/nedictionem sustinuit et non fatigemini animis vestris deficientes. Deo gratias.
f.58Hymnus
[Chevalier 3186]
¶Xpristum ducem qui per crucem, redemit nos ab hostibus, laudet cetus noster letus exultet celum laudibus.
Pena fortis tue mortis et sanguinis effusio, corda terant ut te querant ihesu nostra redempcio.
Per felices cycatrices, puta flagella verbera nobis gratia, sint colla/ta eterna xpi munera.
Nostrum tangat cor ut plangat, tuorum sanguis vulnerum. In quo toti simus loti conditor alme syderum.
Passionis tue sonus, salvator nos inebria, qua fidelis dare velis, beata nobis gaudia.
Laus honor xpo vendito, passo mortem pro populo, in aspero patibulo.
f.58v°VersusV. Dedit percucienti se maxillam, faciabitur obprobriis. R. [!=Ant.] Traditor autem dedit'//
f.59[Canticum] /¶Benedictus dominus deus israel.. [Luc.I, 68-79] -f.60 ...->in viam pacis. Gloria patri.
f.60Antiphona
ad Benedictus
Añ. Traditor autem dedit eis signum dicens quem osculatus fuero, ipse est tenete eum. Oremus.
f.60Oratio ¶Domine ihesu xpe qui hora matutinali pro salute humana tradi, capi ligara cedi et conspui voluisti, fac nos in memoria quesumus contumelias et obprobria / pro tui nominis gloria letanter suscipere et sic nos sacratissime huius passionis tue memoriam continua recordari ut tue resurrectionis gloriam mereamur feliciter pervenire. Per xpm dominum nostrum. Amen.
f.60v-61Alia oratio¶Interveniat pro nobis quesumus domine ihesu xpe nunc et in hora mortis nostre apud clemenciam tuam gloriosa virgo maria, mater tua dulcissima cuius animam in hora / mortis tue doloris gladius pertransivit. Qui vivis et regnas deus per omnia secula seculorum amen. [This alternate prayer is repeated at all hours without variation]
f.61Loco fidelium.Laus sit xpo qui proditur trahitur ad iudicium, velatur, conspuitur, ceditur palmis hostium, nec reclamat nec loquitur ad falsum testimonium, sed propter omnes patitur, ut culpas tollat omnium.
f.61-61vLoco pater
noster.
Benedictus creator omnium mane malignus vocibus dampnan/tur in consilio Et traditur gentilibus ihesu nostra redempcio.
AD PRIMAM
f.61v°Ad primam.Deus in adiutorium etc.-
f.61v°Ymnus.
[Chevalier 20697]
¶Tu qui velatus facie fuisti sol iusticie, flexis illusus genibus cesus quoque verberibus. Te petimus attencius, ut sis nobis propicius ut per tuam clemenciam, perducas nos ad gloriam.
Laus / honor xpo vendito et sine causa prodito passo mortem pro populo in aspero patibulo.
f.62Psalmus
[Ps. 68,5]
Antiffona Dominus tanquam. Ps. ¶Multiplicati sunt super capillos capitis mei qui oderunt me gratis -> non fuit qui consolaretur, et non inveni. Gloria patri. [=Brev.Rom.: Fer.v. in cena domini ad laudes]
f.62v°Antiphona.Dominus tanquam ouis ad victimam ductus est et non aperuit os suum.
f.62v°Capitulum.
[1.Petr.2,23]
¶Tradebat iudicanti se iniuste qui peccata nostra ipse partulit in corpore suo super lignum ut peccatis mortui iustitie vivamus cuius liuore / sanati sumus. Deo gratias.
f.63ResponsoriumR. Sicut ovis ad occisionem ductus est et dum male tractaretur non aperuit os suum traditus est mortem, ut iustificaret populum suum.
f.63Versus 1V. Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras attritus est propter scelera nostra. Ut iustificaret populum suum. Gloria patri et filio et spiritu sancto.
f.63Versus 2Traditus est ad mortem ut iustificaret populum suum./
f.63v°Versus 3/ V. Oblatus est quia [ipse voluit] et non aperuit os suum. Oremus.
f.63v°Oratio.¶Domine ihesu xpe qui hora diei prima pilato presidi presentatus es iudex iudicium durissimum pertulisti tibi humiliter supplicamus: ut nobis miseris subvenias iudicando ne in extremo iudicio eterno dampnemur supplicio sed tuis celestibus mereamur fidelibus sociari. Qui vivis et regnas deus per etc.~/
f.64Oratio/ Alia oratio. Interveniat pro nobis quesumus etc. [ut supra]
f.64-64vLoco fidelium.Laus sit dei filio quem quo adiuvati dampnantur in consilio viri celerati / et tradunt iudicio poncij pilati.
f.64v°Versus 1
Ante tertiam
Ante terciam V. Benedictus creator omnium, qui pro servo tradidit filium, pro nocente dedit innoxium.
f.64v°Versus 2V. Noctem proditus trahitur ducitur ad supplicium blasphematur illuditur ihesus redemptor omnium.
f.64v°Versus 3V. Flagellatur in tercia voce dampnatus populi, fert spinas et ludibria ihesus salvator seculi.
AD TERTIAM
f.64v°Ad terciam.Deus in adiutorium meum intende dñe / ad adiuvandum me festina. Gloria patri.
f.65Ymnus.
[Chevalier 8029]
¶Hora qui ductus tercia fuisti ad supplicia xpe ferende humeris crucem pro nobis miseris.
Fac nos sit te diligere sanctamque vitam ducere ut mereamur requie frui celestis patrie.
Laus honor xpo vendito et sine causa prodito passo mortem pro populo, In aspero patibulo.
f.65Psalmus
[Ps.108,2]
Ań. Apprehendit. Ps. ¶Locuti sunt adver/sum me lingua dolosa, et sermonibus odii circumdederunt me, et expugnaverunt me gratias. ->>conturbatum est intra me. Gloria patri.
f.65v°Antiphona
[Cf. Johs. 19,1]
Ant. Apprehendit pilatus ihesum et flagellavit, et milites plectentes coronam de spinis imposuerunt capiti eius et arundinem in dextera eius et illudentes autem eum genu flexo salutabant eum, expuentes in eum arundinem percuciebant caput eius.
f.66Capitulum.
[1.Petr. 2, 21]
Xpristus passus est pro nobis relinquens exemplum ut sequamini vestigia eius. Deo gratias.
f.66v°Versus 1V. Ecce vidius eum non habentem speciem neque decorem aspectus eius in eo non est hic peccata nostra portavit et pro nobis dolens ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras. Cuius liuore sanati sumus.
f.66v°Versus 2V. Vere languores nostros ipse tulit et dolores nostros ipse portavit. Cuius liuore sanati sumus. Gloria patri et filio et spiritu sancto. Cuius liuore sanati sumus.
f.66v°Versus 3V. Proposito sibi gaudio sustinuit crucem. Omni consilio contempta.
f.67OratioOremus. Domine ihesu xpriste qui hora diei tercia ad crucis penam pro salute nostra ductus es te exoramus per virtutem sancte sacratissime passionis ut omnia peccata nostra deleas et ad beatitudinis gloriam nos misericorditer perducas. Per xpm.
f.67v°Loco fidelium.Laus xpristo sit et gloria qui pro salute seculi fert spinas et ludibria vt ad locum patibuli ducitur hora tercia voce dampnatus populi.
f.67v°Versus 1
Ante sextam
Ante .vj. V. Benedictus creatus* omnium qui pro servo tradidit filium pro nocente dedit innoxium.
f.68Versus 2V. Noctem proditus trahitur ducitur ad supplicium blasphematur deluditur ihesus redemptor omnium.
f.68Versus 3V. Cura sextam configitur christus in crucis arbore, blasphematur deluditur toto distente corpore.
AD SEXTAM
f.68Ad sextam.Deus in adiutorium etc...
f.68Ymnus.
[Chevalier 3984]
¶ Crucem pro nobis subiit et stans in illa / sicijt ihesus sacratis manibus, clavis fossis et pedibus.
Honor et benedictio sit crucifixo filio, qui suo nos supplicio redemit ab exilio.
Laus honor xpo vendito et sine causa prodito passo mortem pro populo in aspero patibulo.
f.68v°Psalmus
[Ps.21,1-19]
Ant.Posuerunt. Ps. Deus deus meus respice in me, quare me dereliquisti, longe a salute...->>et super vestem meam miserunt sorte. Gloria patri.
f.69Antiphona.Posuerunt super caput eius causam ipsius scripta ihesus nazarenus rex iudeorum. [=Brev.Rom. Fer.vi. in passione domini ad laudes] cp./
f.69v°Capitulum./¶Humiliavit semetipsum formam servi accipiens factus obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. [Philip.2,8] Deo gratias.
f.69v°ResponsoriumR. Velum templi scissum est et omnis terra tremuit latro de cruce clamabat dicens. Memento mei domine dum veneris in regnum tuum.
f.69v°Versus 1V. Amen amen dico tibi hodie mecum eris in paradiso. Memento mei domine dum veneris in regnum tuum.
f.69v°-70Versus 2V.Vere languores nostros ipse tulit, et dolores nostros ipse portavit.
f.70Oratio.Domine ihesu xpe qui hora diei sexta crucis patibulum ascendisti in qua salutem nostram siciens felle et aceto potavi permisisti, te suppliciter deprecamur ut accenso et inflammato corde sitire nos facias tue calicem passionis et in te solo domino crucifixo iugiter delectari. Qui vivis et regnas deus, per omnia secula seculorum, amen.
f.70v°Oratio.Interveniat pro nobis quesumus domine ihesu xpe nunc et in hora mortis nostre apud clemenciam tuam gloriosa virgo maria mater tua dulcissima cuius animam in hora mortis tue doloris gladius pertransivit. Qui vivis et regnas deus per omnia secula seculorum.
f.70v°-71Loco fidelium.Laus sit xpristo qui dum agentibus confoditur in crucis arbore patrem orat pro confugentibus toto sparsim distentus corpore blasphematur a transeuntibus quasi factus humano robore.
f.71Versus 1
Ante nonam
Ante nonam. V. Benedictus creator omnium qui pro servo tradidit filium pro nocente dedit innoxium.
f.71Versus 2V. Noctem proditus trahitur ducitur ad supplicium, blasphematur deluditur ihesus redemptor omnium.
f.71Versus 3V. Christus in cruce paciens latroni laxat debitum felle potatur siciens, clamans emittit spiritum. ->>Ad nonam//
AD NONAM
f.71v°Deus in adiutorium etc...
71v°Ymnus.¶Beata nobis passio sit nostra libera[ra]tio, ut per hanc nobis gaudia parata sint celestia.
Gloria xpo domino qui pendens in patibulo clamans emisit spiritum, mundumque salvans perditum.
Laus honor xpo vendito et sine causa prodito passo mortem pro populo in aspero / patibulo. [Chevalier: Beata Christi passio, 2322; - nobis is probably a kind of dittographia with nostra in mind]
f.72Psalmus.
[Habacuc 3,1-5+10]
Domine audivi auditum tuum, et timui. Deus ab austro veniet et sanctus de monte pharan. Splendor eius ut lux erit cornua in manibus eius. Ibi abscondita est fortitudo eius, ante faciem eius ibit mors. [3,10] Dedit abyssus vocem altitudo manus suas levabit. Gloria patri.
f.72Antiphona.O magnum pietatis opus mors tua tunc est quando in ligno mor/tua vita fuit.
f.72v°Capitulum.
[1.Petr. 3,18]
Christus semel pro peccatis est iustus pro iniustis ut nos offeret deo mortificatos quidem carne vivificatus autem in spiritu. Deo gratias.
f.72v°ResponsoriumR. Tenebre facte sunt dum crucifixissent ihesum, iudei, et circa horam nonam exclamavit ihesus voce magna dicens, deus deus meus ut quid dereliquisti me. Et inclinato capite emisit spiritum.
f.72v°Versus 1V. Cum ergo accepisset acetum dixit consummatum est. Et inclinato capite emisit spiritum. Gloria patri et filio et spiritu sancto. Et inclinato capite emisit spiritu.
f.73Versus 2V. Tradidit in mortem animam suam. Et cum sceleratis reputatus est.
f.73Oratio.Domine ihesu xpe qui hora diei nona expansis in cruce manibus, et inclinato capite spiritum deo tradidisti et clave dignissime mortis tue pa/radisum reserasti, concede nobis indignis supplicationibus tuis ut in hora mortis nostre animas nostras ad te qui vere paradisus es facias misericorditer pervenire. Qui vivis et regnas deus, per etc.
f.74Loco fidelium. Laus xpristo qui latrunculum revocavit ad meritum mater mandans discipulum tanquam ministrum iudicium sicque post fellis poculum clamans emisit spiritum.
f.74Versus 1
Ante vesperas
Ante. V.] Benedictus creator omnium qui servo tradidit filium pro nocente dedit innoxium.
f.74Versus 2V. Noctem / proditus trahitur ducitur ad supplicium blasphematur deluditur ihesus redemptor omnium.
f.74v°Versus 3V. Xpus sine spiramine transverberatur lancea exiit aqua cum sanguine sepelitur in fouea.
AD VESPERAS
f.74v°Ad vesperas.Deus in adiutorium etc... Ant. Cum accepisset. [Ps.]
f.74v°Psalmus
[Ps.30,12-16]
Super omnes inimicos meos factus sum obprobrium vicinis meis valde et timor mortis. Qui videbant me oblivioni ...->> Eripe me de manu inimicorum meorum et a persequentibus me. Gloria patri.
f.75Antiphona.Cum accepisset ihesus acetum dixit consummatum est. Et inclinato capite tradidit spiritum, quo facto unus militum lancea latus eius aperuit et continuo exivit sanguis et aqua.
f.75v°Capitulum.Vidimus ihesum propter mansionem mortis gloria et honore coronatum ut gratia dei pro omnibus gustaret mortem. Deo gratias.
f.75v°ResponsoriumR. O vos omnes qui transitis per viam attendite et videre dolorem meum. Ei est dolor similis sicut dolor meus.
f.75v°VersusV. Attendite / universum populum et videte dolorem meum. Si est dolor similis sicut dolor meus. Gloria patri et filio et spiritui sancto. Ei est dolor similis sicut dolor meus.
f.76Ymnus.
[Chevalier xxxx]
¶Impressum mortis dum solvisti nexus criminum nos ad pacem duc veracem ihesu corona virginum.
In flagellis potum fellis bibisti amarissime, pro peccatis perpetratis eterne rex altissime.
Nostre genti / recolenti tue mortis supplicium, da virtutem et salutem xpe redemptor omnium.
Tu* amara crucis ara fudisti rivos sanguinis ihesu digne rex benigne consors paterni luminis.
Sanguis xpi qui fuisti peremptor hostis invidi, fac sentire nos venire ad cenam agni providi.
Laus honor xpo vendito et sine causa prodito passo mortem pro populo in aspero patibulo.
[*Tu: The initial has erroneously been painted as a T, all sources has "In amara"]
f.77VersusV. Dederunt in escam meam fel, et nisi / tu meo potaverunt me aceto.
f.77v°Ant. Magnificat
[Luc.I, 46-55]
Ant. Plangent eum. [Cant.] Magnificat anima mea dominum, exultavit spiritus meus in deo...>abraham et semini eius in secula. Gloria patri. Ant. Plangent eum quasi unigenitum quia innocens dominus occisus est.
f.77v°OratioOremus. ¶Domine ihu xpe qui hora diei vespertina / Iam morte peremptus de cruce deponi et in tue matris manibus ut pie creditur recipi voluisti concede propicius ut depositis peccatorum nostrorum sarcinis ante conspectum divine maiestatis tue presentari valeamus. Qui vivis et regnas deus per omnia secula seculorum. Amen.
f.78Alia oratio.¶Interveniat pro nobis quesumus domine ihesu xpe nunc et in hora mortis nostre apud clemen/ciam tuam gloriosa virgo maria mater tua dulcissima cuius animam in hora mortis tue doloris gladius pertransivit. Qui vivis et regnas deus per etc.
f.78v°Loco fidelium.Lauda xpristum pauper homuncio qui per spinas claves arundinem pro sceleris nostri remedio suum fud[it] in cruce sanguinem et conclusus in terre medio tue mortis gessit ymaginem tam felici tam dulci precio tam miserum / redemit hominem.
f.79Versus 1V. Benedictus creator omnium qui pro servo tradidit filium pro nocente dedit innoxium.
f.79Versus 2V. Noctem proditus trahitur ducitur ad supplicium blasphematur deluditur ihesus redemptor omnium.
f.79Versus 3V. Xps sepultus vesperi et clausus intra tumulum confregit portas inferi suum educens populum.
AD COMPLETORIUM
f.79Ad completorium. Converte nos deus salutaris noster /...etc. Ant. Mulieres. Ps.
f.79v°Psalmus
[Isaias 63,3+5]
¶Torcular calcavi solus, et de gentibus non est vir mecum, calcavi eos in furore meo, et conculcavi eos in ira mea. Et aspersus est sanguis eorum super vestimenta mea, et omnia indumenta mea inquinavi. Circumspexi et / non erat auxiliator, quesivi et non fuit qui adiuvaret. Et salvavit michi brachium meum et indignatio mea auxiliata est michi. Gloria patri.
f.79v°Antiphona.A. Mulieres sedentes ad monumentum lamentabantur flentes dominum.
f.80Capitulum.
[Source?]
¶Xpristus in carne passus et vos eadem cogitatione armamini. Deo gratias.
f.80ResponsoriumR. Iherusalem luge et exuete vestimentis iocundi/tatis induere cynere et cilicio quia in te occisus est salvator israel.
f.80Versus
[cf. Lament.2,18]
V. Deduc quasi torrentem lacrimas per diem et noctem non taceat pupillam oculi tui. Quia in te occisus est salvator Israel.
f.80v°Hymnus
[Chevalier xxxx]
Capitulum.(sic!) ¶Qui iacuisti mortuus in petra rex innocius* fac nos in te quiescere, semperque laudes cantare. /
Succurre nobis domine, quos redemisti sanguine et duc nos ad suavia, eterna pacis gaudia.
Laus honor xpo vendito et sine causa prodito passo mortem pro populo in aspera(!) patibulo.
[*Ms. has: i[n]noci9!]
f.81VersusV. Mortuus est propter iniquitates nostras attritus est propter scelera nostra.
f.81-81vAntiphona super
Nunc dimittis
[Luc.II, 29-32]
Ant. Salva nos. [Canticum] ¶Nunc dimittis servum tuum...->plebis tue israel. Gloria patri. Ant. Salva nos xpe salvator tuam recolimus passionem [tuam] ut per ipsam ab omnibus inimicorum insidiis defensi tibi semper in omnibus placeamus, et requiescamus in pace amen. Domine exaudi orationem meam. Et / clamor meus ad te veniat. Oremus.
f.82OratioOro. ¶Domine ihesu xpe, qui hora diei ultima in sepulchro quievisti et a mater tua mestissima et aliis mulieribus planctus et lamentatus fuisti fac nos in memoria tue passionis lacrimis habundare et eam quasi ardenti desiderio retinere. Qui vivis et regnas deus per omnia secula seculorum. Amen. Oremus. Alia oratio/
f.82v°Alia oratio/ ¶Interveniat pro nobis etc. [ut supra]
f.82v°Loco fidelium.Laus sit xpo qui patrem veterum morte sua morsum absorbuit qui mor/tuus momordit inferum et mortuus a morte rapuit sic mor mortem exclusit scelerum dum mortua caro refloruit. Pater noster.
f.83Hympnus de sancta cruce.
[8] ¶Crux fidelis inter omnes arbor una nobilis nulla silva talem profert fronde flore germine, dulce lignum dulces clavos dulce pondus sustinens.
[9] ¶Flecte ramos arbor alta tensa laxa viscera et rigor len/tescat ille quem dedit nativitas ut superni membra regis miti tendas stipite.
[10] ¶Sola digna tu fuisti, ferre secli precium atque portum preparare nauta mundo naufrago quem sacer cruor perunxit fusus agni corpore.
[2] ¶De parentis prothoplausti fraude facta condolens quando pomi noxialis, morte morsu corruit, ipse lignum tunc notavit dampna ligni ut solveret.
[3] ¶Hoc opus / nostre salutis ordo depoposcerat multiformis, proditoris, ars ut artem falleret et medelam ferret inde hostis unde leserat.
[4] ¶Quando venit ergo sacri plenitudo temporis missus est ab arce patris natus orbis conditor atque de ventre virginali fructus caro prodiit.
[5] ¶Vadit infans inter arta positus presepia membra panis involuta virgo mater abligat manus pedes atque crura stricta cingit fastias.
[6] ¶Lustra sex qui iam / peracta templus implens corporis se volente natus ad hoc passioni deditus agnus in cruce levatur immolandus stipite.
[7] ¶Hic acetum fel arundo sputa clavi lancea nude corpus perforatur sanguis unda profluit terra ponthus astra mundus quo lavantur flumina.
¶Gloria et honor deo usque altissimo una patri filioque inclito paraclito cui laus est et potestas per eterna secula amen.
[The hymn is the famous "Pange lingua gloriosi proelium certaminis" by Venantius Fortunatus, with the first stanza left out, and the other arranged in an unconventional order (the number assigned to the initial). Cf. the version edited by G.M. Dreves in Analecta hymnica, Vol.50, p.71-73. Dreves points out, that old medieval Graduals and Sacramentaries had Crux fidelis [8] as a kind of invitatorium "Rundreim", when Pange lingua was used as processional hymn in Parasceve. Addition of the Gloria doxology, at the end, is common in a large number of sources. The modern redaction (in Liber Usualis f.ex.) has many radical deviations from the medieval sources, and is not suited for comparison.] [¶=gilted initial].
f.85blank

Select Bibliography
Doctoris seraphici S.BONAVENTURAE Opera omnia, iussu et auctoritate P. Aloysii Lauer, totius ordinis fratrum minorum S.P.Francisci ministri generalis edita, studio et cura PP. Collegii a S. Bonaventura ad plurimos codices mss. emendata, anecdotis aucta, prolegomenis scholiis notisque illustrata, Tomus VIII. Ad Claras Aquas (Quaracchi) probe Florentiam. Ex Typographia Collegii S. Bonaventurae. MDCCCXCVIII. p.152-158; (With variant readings)
Guido Maria Dreves: Hymnographi latini. Lateinische Hymnendichter des Mittelalters. 2.Folge. Leipzig 1907. (Analecta Hymnica medii aevi, Vol.50) p.568-571 "Officium sanctæ Crucis" (Photographic reprint 1969) With variant readings from 11 sources;
Balduinus Distelbrink : Bonaventurae scripta authentica dubia vel spuria critice recensita. - Roma 1975. - (Subsidia scientifica franciscalia 5). Distelbrink describes the authentic Officium on pages 27-28, another Officium is described under the opera dubia vel spuria on p. 161.
[Thanks to Franz Lackner (Wien), Bonnie Blackburn (Oxford), & Cyprian Rosen, for their kind assistance with bibliographical references].


|Tutorial| |Calendars| |Use of the Hours of the Virgin| |CHD Home| ©Erik Drigsdahl CHD 1993-2000 (Last update 17/08/2000)